რომის კათოლიკე აპოლოგეტების მონანიებისაკენ მოწოდება, რომლებიც საკუთარ განცხადებებში აშკარა ტყუილს იყენებენ

 

 თუ თქვენ ოდესმე მოგისმენიათ მოქცეული კათოლიკეს საუბრისთვის EWTN-ზე (საერთაშორისო კათოლიკური ტელევიზია/რადიო) მისი ,,შინ დაბრუნების” შესახებ, თქვენ მოისმენდით ერთ ძირითად არგუმენტს. თუ თქვენ წაგიკითხავთ ინტერნეტში გავრცელებული ,,მოქცევის ისტორიები”, თქვენ თვალში მოგხვდებოდათ იგივე არგუმენტი, სიტყვა – ad nauseum (ლათინური ტერმინი, როდესაც ვინმე განიხილავს რაღაცას ad nauseum, ისინი იმდენს ლაპარაკობენ, რომ ამის მოსმენა ძალიან მოსაწყენი ხდება). ,,არსებობს მხოლოდ ერთი ჭეშმარიტი ეკლესია, რომი! შეხედეთ პროტესტანტიზმს! 33,000 დენომინაცია და ყოველ დღე კიდევ უფრო მეტი ახალი დენომინაცია ჩნდება! და რატომ? ეს ხდება ,,sola scriptura” -ს მიზეზით (,,sola scriptura” – ლათინური ტერმინია, რომელიც ნიშნავს, რომ ბიბლია არის ერთადერთი შეუცდომელი ავტორიტეტი, პირველადი და აბსოლუტური სტანდარტი სარწმუნოების, ყველა დოქტრინის, წესის, მორალისა და რწმენის საკითხში; sola – მარტო, მხოლოდ; scriptura – წერილი”). ამგვარ განცხადებას აღმოაჩენთ  დამოწმებების წიგნებში, მაგალითად, პატრიკ მადრიდის რედაქტირებით გამოცემულ წიგნების სერიაში ,,სიმართლით გაოცებული”. ალ კრესტა – ერთ-ერთი ასეთი კათოლიკედ მოქცეული, ამ გამოცემის პირველ ნაწილში წერს:

 

“მაოცებდა როგორ შეიძლებოდა პროტესტანტიზმი, რომელიც დაყოფილია 20,000 დენომინაციად მთელი მსოფლიოს მასშტაბით, ყოფილიყო ის, რასაც იესო გულისხმობდა იოანეს 17:21-ში, სადაც ის ამბობდა, რომ ჩემი მოწაფეების ერთობით, ქვეყნიერება გაიგებს, რომ მამამ ძე მოავლინაო (რათა ყველა ერთი იყოს, როგორც შენ ჩემში, მამაო, მე კი- შენში, რათა ისინიც იყვნენ ჩვენში, რათა ირწმუნოს სოფელმა, რომ შენ მომავლინე.’’ (Al Kresta,Surprised by Truth, p. 266)

 

კრესტა წერდა ამას მანამ, სანამ მათ მიერვე გამოგენებული პროტესტანტული დენომინაციების რიცხვი დღეს არსებულ 33,000-მდე გაიზრდებოდა. 1998 წლიდან მოყოლებული ამას ვპოულობთ Catholic Answers-დან (კათოლიკური აპოლოგეტური რადიო გადაცემა):

 

‘ერთ-ერთი, რასაც ისინი უარყოფენ, არის ბიბლიის გარდა სხვა რაიმე ავტორიტეტის არსებობა. შედეგად, ქრისტიანულ დენომინაციებთან დაკავშირებული ყოველი ახალი გამოქვეყნებული კვლევა, აჩვენებს, რომ დაყოფათა რიცხვი კი არ კლებულობს, არამედ მატულობს. დღესდღეობით 26,000 მეტი სხვადასხვა დენომინაცია, სექტა და დამოუკიდებელი ეკლესია  არსებობს მთელს მსოფლიოში. მათ აქვთ უთანხმოება, ისეთ ცენტრალურ საკითხზე, როგორიცაა უფლის სერობა (ზიარება) და ასევე ისეთ ტრივიალურ საკითხზე, როგორიცაა თუ რა სახის მუსიკალური ინსტრუმენტის გამოყენება შეიძლება ეკლესიაში. თითოეული ბიბლიამომარჯვებული ქრისტიანი უნდა პოულობდეს მის საკუთარ ქრისტიანულ ჭეშმარიტებას. მას შეუძლია ამოირჩიოს ვის ენდოს:  ადგილობრივი ეკლესიის პასტორის სწავლებას, ტელე-ევანგელისტისას (მახარებლის), თუ თავისი დენომინაციის ოფიციალურ სწავლებას, თუმცა ის არ იმყოფება ამ სწავლების ავტორიტეტის ქვეშ. მის ცხოვრებაში არ არის უზენაესი დოქტრინული ავტორიტეტი, წმინდა წერილის მისი პირადი ინტერპრეტაციის გარდა (sola scriptura).

 

ამჩნევთ, რომ დენომინაციათა რაოდენობამ მოიმატა? ტიმ სტეფლზი ამ კონკრეტული სტატისტიკური არგუმენტის გამოყენების სპეციალისტი იყო. მაგალითად იგი ამბობს,

 

‘განა ბევრ რამეზე არ მეტყველებს ის ფაქტი, რომ რეფორმაციიდან 480 წლის გასვლის შემდეგ – რეფორმაციისა რომელიც ამტკიცებდა, რომ მის ოფიციალურ პრინციპს sola scriptura წარმოადგენდა, დღეს გვაქვს ამ პრინციპიდან წარმოშობილი 26,000 დენომინაცია? 1982 წლის მსოფლიო საეკლესიო ენციკლოპედია პროგნოზირებდა, რომ 1985 წლისთვის იქნებოდა 22, 190 დენომინაცია. ამ მოცემული პროგნოზით ვიღებთ –  წელიწადში 270 დენომინაციას (5 ახალი დენომინაცია კვირაში). თუ ამ პროგნოზს ჩვენს დრომდე განვავრცობთ, დღეისთვის მივიღებთ 26,000_ზე მეტ დენომინაციას.

 

ჟურნალში ,,Envoy Magazine”, აღმოვაჩინეთ წყარო, რომელსაც ეს ადამიანები მიმართავენ. ეს წყარო არის მსოფლიო ქრისტიანული ენციკლოპედია (World Christian Encyclopaedia), რომლის ბოლო გამოცემა, როგორც ვიხილავთ, 2001 წლით თარიღდება.  სტეფლზი პირდაპირ ასახელებს წყაროს. ეს დაიმახსოვრეთ.  სხვა ადგილზე სტეფლზი ამბობს:

 

‘წმინდა წერილის თანახმად, ღმერთის ხალხისთვის, რწმენის, ზნეობისა და წესრიგის საკითხებში ეკლესია არის უმაღლესი სასამართლო ინსტანცია. მრავლის მეტყველია ის ფაქტი, რომ თითქმის 500 წელი გავიდა მას შემდეგ, რაც რეფორმაცია ამტკიცებდა, რომ მის ოფიციალურ პრინციპს წარმოადგენს ”sola scriptura” და დღეისთვის არსებობს 33,000-ზე მეტი პროტესტანტული დენომინაცია. იოანეს 10:16-ში იესომ იწინასწარმეტყველა, რომ იქნებოდა ,,ერთი სამწყსო, ერთი მწყემსი”. დოქტრინისა და სულიერი ავტორიტეტის დასაფუძნებლად მხოლოდ წმინდა წერილზე დაყრდნობა არ აღმოჩნდა ეფექტური.

 

სტეფლზმა 2001 წლის შემდეგ  საკუთარი მონაცემების განახლებული ვერსია დაასახელა. გამოყენებული წყარო იგივეა.

სტივ რეი კვლავ სრულად ენდო ამ არგუმენტს. თავის ინტერვიუში ამაღლების თემაზე, მან დაწერა:

 

‘ჩვენი ავტორიტეტის წყაროს მხოლოდ ბიბლია არ წარმოადგენს. ჩვენ ვმადლობთ ღმერთს და კათოლიკურ ეკლესიას ამისათვის (ავტორიტეტისათვის). შეხედეთ გამოგონილი დოქტრინით, sola scriptura-ით დაბნეულ მასას, , ეს დოქტრინაა თავს მოხვეული პროტესტანტებზე, რომლენიც დაყოფილნი და მიმოფანტულნი არიან მთელი მსოფლიოს მასშტაბით 33,000-ზე მეტ განსხვავებულ, ერთმანეთთან დაპირისპირებულ ჯგუფებად, ბიბლიის საკუთარი ინტერპრეტაციით.

(World Christian Encyclopedia (Oxford University Press, 2001), pg. 10.)

 

ახლა გთხოვთ ყურადღება მიაქციოთ, რომ რეი პირდაპირ მიუთითებს წყაროს და გვერდსაც კი, რომელსაც ის ეყრდნობა. შემდეგ,  გაითვალისწინეთ, რომ ის პირდაპირ აცხადებს, რომ რაოდენობა 33,000  მოიცავს მხოლოდ პროტესტანტებს. უფრო მეტიც, ის ”sola scriptura”-ს დოქტრინას 33,000 დენომინაციის არსებობის მიზეზად ასახელებს. იმისათვის რომ დაგარწმუნოთ, რომ ეს ნამდვილად სტივ რეის პოზიციაა, მოვიყვან მის სიტყვებს:

 

‘ახლა რა? ვინ იცის! ხვალ ისინი შეიძლება კვლავ დაიყონ და შექმნან „პირველი ახალი პროგრესული მისიონერული ბაპტისტური ეკლესია“ და შემდეგ ეს ალბათ კვლავ დაიყოფა „უახლეს პირველ ახალ პროგრესირებად მისიონერულ ბაპტისტურ ეკლესიად“ ან „პირველ წმინდა ახალ პროგრესირებად მისიონერულ ბაპტისტურ ეკლესიად.“ რის შემდეგაც უკვე არსებულ 33,000 პროტესტანტულ დენომინაციას კიდევ მრავალი სექტა დაემატება.

 

ყურადღება მიაქციეთ ,,პროტესტანტულ დენომინაციებს.” გასულ კვირას სტივ რეიმ უთხრა კევინ ჯონსონს:

 

‘გამარჯობა კევინ: გმადლობ, რომ გამიზიარეთ თქვენი სახელი, რომელიც არ იყო ინტერნეტ პოსტზე მითითებული. ვისურვებდი, რომ დიალოგისთვის დრო მქონოდა, მაგრამ სამწუხაროდ გადატვირთული ვარ და არ შემიძლია ღრმად ჩავერთო დებატებში. წარსულში უამრავი თავისუფალი დრო მქონდა, მაგრამ დღეს ასე აღარ არის. ვიმედოვნებ სხვები ჩაერთვებიან შენთან დიალოგში. ერთ-ერთი პრობლემა, რომელსაც მე წავაწყდი, კევინ არის ის, რომ შენ ხარ ერთ-ერთი 33,000 დენომინაციიდან, რომლებიც რეფორმაციიდან აღმოცენდა და ჩემთვის შეუძლებელი იქნებოდა საკმარისი დროის გამოყოფა იმ სხვადასხვა დეტალის გასაგებად, რომლისაც თითოეულ თქვენგანს სწამს მრავალი მრწამსითა და ტრადიციით.

 

ამგვარად, სტივ რეიმ გაიმეორა განცხადება, რომ პროტესტანტული დენომინაცია არის 33,000. მან ხელმეორედ თქვა, რომ ეს განპირობებულია ”sola scriptura”-ს დოქტრინით და მან გარკვევით თქვა ისიც, საიდანაც ის ვითომდა იღებდა ინფორმაციას, მსოფლიო ქრისტიანული ენციკლოპედიიდან. კერძოდ:

 

‘მსოფლიო ქრისტიანული ენციკლოპედია: შედარებითი მიმოხილვა რელიგიებისა და ეკლესიების, თანამედროვე მსოფლიოში, მეორე გამოცემა, David B. Barrett, George T. Kurian, Todd M. Johnson Oxford University Press, 2001.

(იხილეთ ინგლისურ ენაზე: World Christian Encyclopedia: A comparative survey of churches and religions in the modern world. Second Edition, David B. Barrett, George T. Kurian, Todd M. Johnson Oxford University Press, 2001.)

 

ამგვარად, მოდით შევამოწმოთ ეს ხშირად გამეორებული არგუმენტი, რომელსაც ვპოულობთ კათოლიკე აპოლოგეტების ფართო ჯგუფების საუბრებსა და სტატიებში.

 

პირველი შეცდომა: მარტივი ლოგიკა
 

    სანამ ყურადღებას მიაქცევთ ამ არგუმენტის წყაროსა და მასთან დაკავშირებულ პრობლემას, ცხადი უნდა იყოს, რომ აქ წარმოდგენილი მთელი ეს არგუმენტები შეიძლება იდენტიფიცირებული იყოს, როგორც ,,ყალბი”. კრიტიკულ განსჯას ვერ უძლებს ვერცერთ დონეზე. ცვლილებები ლოგიკაში და არგუმენტები არის უსაშველოდ დიდი. მოდით, ყურადღება გავამახვილოთ მხოლოდ 2 აშკარა პრობლემაზე.

      პირველი – კონკრეტულად რის საფუძველზე აჩვენებენ კათოლიკე აპოლოგეტები, რომ ”sola scriptura”-ს დოქტრინა არის ამ დაყოფების წყარო? მაგალითად, როდესაც ვხედავთ რომის საეკლესიო წოდებებს შორის დაყოფასა და ცხარე უთანხმოებას ძირითად საკვანძო საკითხებზე, გვაძლევს თუ არა ეს უფლებას დავადანაშაულოთ რომის მაგისტერიუმი ამ განსხვავებული თვალსაზრისების არსებობაში (კათოლიკური ეკლესიის მაგისტერიუმი წარმოადგენს ეკლესიის ავტორიტეტს ან ოფისს, საკუთარი ჭეშმარიტი სწავლების ჩამოყალიბების საქმეში)?  თუ ქრისტიანს სწამს, რომ წმინდა წერილი რწმენის საკმარისი სტანდარტია, როგორ შეიძლება იმის თქმა, რომ ამ საკმარისი წყაროს არასწორად გამოყენება (ბოროტგანზრახვით) მისი საკმარისობის წინააღმდეგ მოყვანილი არგუმენტი შეიძლება იყოს? მარტივად რომ ვთქვათ, ეს ალოგიკურია. წმიდა წერილები სრულყოფილად შეიძლება მოემსახუროს იმ დანიშნულებას, რისთვისაც მოგვეცა, მაგრამ ადამიანები ჯერ კიდევ ცოდვილნი არიან. ადამიანები ჯერ კიდევ არასრულყოფილნი არიან. ადამიანები ჯერ კიდევ უმეცარნი არიან და რაც ყველაზე უფრო მნიშვნელოვანია, ადამიანებს ჯერ კიდევ აქვთ თავიანთი ტრადიციები. ამგვარად, სანამ ეს აპოლოგეტები თავს იკატუნებენ, რომ ”sola scriptura”-ს დოქტრინის დადანაშაულება დაყოფებში მოცემული ცხადი ფაქტია, ეს ვარაუდი არ არის საკმარისი ამ არგუმენტის დასამტკიცებლად.

        მეორეც – რაც ასევე უკავშირდება წინას, არის ის, რომ ცხადმა და მტკივნეულმა დაკვირვებებმა აჩვენეს, რომ დღეს პროტესტანტული ეკლესიების მხოლოდ მცირე პროცენტი ეძიებს შეგნებულად რომ ასწავლოს, აღიაროს და პრაქტიკაში განახორციელსო “Sola scriptura.” სინამდვილეში, დიდი რაოდენობის არა-კათოლიკური ეკლესიები აღიარებენ ნაირ-ნაირ კონცეფციებს, რომლებიც არღვევენ “Sola scriptura“-ს დოქტრინას. ამგვარად, როგორ შეიძლება დოქტრინა იყოს დამნაშავე მათ ქმედებებში, ვისაც არც კი სწამს მისი? ცხადია, რომ ეს შეუძლებელია. რეალურად, ის ეკლესიები რომლებიც მონდომებით მიილტვიან/ცდილობენ განაცხადონ, აღიარონ და გამოიყენონ „sola scriptura”, მნიშნელოვნად უფრო ერთსულოვანნი არინ საკუთარ თეოლოგიაში, ვიდრე ის ეკლესიები, რომლებიც ეძებენ განმარტებისა ან გამოცხადებების გარეშე, ღვთივსულიერ/წინამძღოლურ წყაროს.

      ამგავრად, იმ დროს, როდესაც 33 000 პროტესტანტული ეკლესიისა და ამაში დამნაშავე sola scriptura–ს დადანაშაულების არგუმენტი გავრცელებულია, ეს არ ქმნის მას დასაბუთებულ არგუმენტად. მაგრამ არსებობს ამ არგუმენტის უარყოფის ბევრად უფრო საფუძვლიანი მიზეზი, რომელიც ასე ხშირად არის გამოყენებული ტიმ სტეფლზისა და სტივ რეის მსგავსი ადამიანების მიერ.

 

მეორე შეცდომა: ეს არის უბრალოდ ტყუილი
 

იმ შემთხვევებში, როდესაც სხვა რელიგიაზე მოქცეული პიროვნება წყაროს ასახელებს, გამოიყენეთ ჩემი რჩევა. თავად წაიკითხეთ ეს წყარო.  როდესაც ვკითხულობთ მსოფლიო ქრისტიანულ ენციკლოპედიას, ჩვენ აღმოვაჩენთ, რომ თითქმის ყველაფერი, რაც უთქვამს სტივ რეისა და ტიმ სტეფლზ ან სხვებს მათი წრეებიდან ყოველთვის უნდა მიიღოთ სკეპტიკურად და არ დაიჯეროთ ბუკვალურად. რეის მიერ მითითებულ წყაროს მეათე გვერდზე ჩვენ ვკითხულობთ,

 

მსოფლიო ქრისტიანობას

გააჩნდა

26,350 33,820 დენომინაცია/ქვედენომინაცია

რომელთაც ჰქონდათ

1,391,020 3,445,000 საკრებულო/ ეკლესია

შედგებოდა

1,130 1,888 მილიონი წევრი ქრისტიანისაგან

გადანაწილებული

ორ გლობალურ კატეგორიად

 

პირველი რიცხვი არის 1970 წლიდან, მეორე 2000 წლიდან. დასახელებული ორი ,,გლობალური კატეგორია” არის  „დენომინაციონალიზმი“ და  “პოსტდენომინაციონალიზმი“. უდიდესი მნიშვნელობის მქონეა იმის გაგება, რომ რიცხვი 33,820, რომელსაც იყენებენ რეი და სტეფლზი და სხვა კათოლიკე აპოლოგეტები, აერთიანებს ყველა ორივე კატეგორიაში არსებულ “დენომინაციებს”. მაგრამ თუ ეს ადამიანები ცოტა მეტს წაიკითხავდნენ ენციკლოპედიის მათ მიერვე მითითებულ იმავე გვერდზე, ისინი მიხვდებოდნენ, რომ ეს არ არის “დენომინაციების” ჩამონათვალი, რომლებიც პროტესტანტული რეფორმაციიდან წარმოიქმნა (თუმცა კიდევ ერთხელ, სიცხადისათვის ავღნიშნავ, რომ ზუსტად ამას ამტკიცებს სტივ რეი, რაც ზევით არის წარმოდგენილი). 21,990  არის  “პოსტდენომინაციალიზმის” კატეგორიაში, 11,830 არის დენომინაციონალიზმში. გთხოვთ გაიაზრეთ, რომ დენომინაციების სია მოიცავს კათოლიკებს, მართმადიდებლებსა და პროტესტანტებს! რეალურად, განსაცვიფრებელია, რომ ეს წყარო ითვლის 242 რომის კათოლიკურ დენომინაციას! და თუ ეს „მუდამ გულდასმით ფრთხილი მკვლევარები“ შეიწუხებდნენ თავს და წაიკითხავდნენ მე-16 გვერდს, ისინი აღმოაჩენენ:

• ეს წყარო მოიცავს 781 “მართმადიდებლურ” დენომინაციას (ე.ი აღმოსავლური მართმადიდებლობა), ხოლო 2025 წლისთვის პროგნოზირებს 887.
• ეს წყარო მოიცავს 242 “კათოლიკურ” დენომინაციას 2000 წლისთვის, ხოლო 2025 წლისთვის პროგნოზირებს 245.

       წარმოიშვა თუ არა ეს ორი ჯგუფი რეფორმაციიდან? რა თქმა უნდა არა! ამის ნაცვლად, მე-16 გვერდზე ვკითხულობთ, რომ ყოვლისმომცველი “პროტესტანტების” ჯგუფი 2000 წლის მონაცემებით აღნიშნულია როგორც 8,973 დენომინაცია, ხოლო 2025 წლისთვის პროგნოზირებულია 9,490.  თუ ჩვენ ზუსტად აქ შევჩერდებით, ეს იმას ნიშნავს, რომ სტივ რეი და ტიმ სტეფლზი 24 000 დენომინაციით ჩამორჩებიან თავიანთ ხშირად განმეორებულ მტკიცებულებას, ე.ი რეალურად წყაროში მოცემული რიცხვი  არის მხოლოდ მათ მიერ მოცემული რაოდენობის  27 %. ეს არის 300 %-ით გაბერილი რიცხვი! რატომ? ისინი უბრალოდ მიყვებიან მეორადი წყაროს ცნობებს, ისე, რომ არასოდეს ყურადღებასაც კი არ აქცევენ პირველად წყაროებს? თუ ისინი არაკეთილსინდისიერად იქცევიან? რომელია აქედან სწორი?

      მაგრამ ეს არ არის სრული სურათი. როგორც კი თქვენ დაიწყებთ “პროტესტანტული” დენომინაციების სიის შესწავლას, თქვენ აღმოაჩენთ, რომ ის შეიცავს ისეთ არა-ტრინიტარულ ჯგუფებს (სამების დოქტრინის უარმყოფი რელიგიური ჯგუფები), როგორიცაა უანნესების დენომინაციები (კიდევ ცნობილია, როგორც დენომინაციები „მხოლოდ იესო“. უარყოფენ სამების დოქტრინას და აღიარებენ რომ ღმერთი არის ერთპიროვნული), ასევე, მეშვიდე დღის ადვენტისტების მსგავსი ჯგუფები! ზოგიერთი ჩამოთვლილი დენომინაცია ღიად ცნობს ,,გამოცხადების“ გაგრძელებას თანამედროვე პერიოდში,  რაც იმაზე მიუთითებს, რომ მათ sola scriptura–ს დოქტრინასთან შეხება სავარაუდოდ საერთოდ არა აქვთ.

      პროტესტანტული ჯგუფების შემდგომ არის “დამოუკიდებელი” ჯგუფები, რომლებსაც მოყვებიან “მარგინალური/მწვალებლური ქრისტიანული”  ჯგუფები. მაგრამ ყველა ეს ჯგუფი ჩამოთვლილია რიცხვში – 33,820! გთხოვთ გაიაზრეთ, აქ შედიან “გნოსტიკები” (!) მორმონები (122 დენომინაცია) და იეჰოვას მოწმეები (228 დენომინაცია)!

        ამგვარად, ყურადღებიანი მკითხველი გამოიტანს ერთ დასკვნას: სტივ რეი, ტიმ სტეფლზი და კათოლიკე აპოლოგეტების დანარჩენი საზოგადოება, ისე ისვრის რიცხვს 33,000 როგორც რაგბის ბურთს და უსასრულოდ ირცხვენენ თავს ყოველ ჯერზე, როდესაც ამ მითს იმეორებენ. არა მხოლოდ ის ფაქტია ძალიან აშკარა, რომ “Sola scriptura–ს” დოქტრინა არ არის დამნაშავე 33 000–ის რაოდენობის არსებობაში, არამედ ამავე წყაროში, თუ წაიკითხავთ კონტექსტში, ამ  33,000-ის დიდი ნაწილი არც კი აღიარებს ამ დოქტრინას, რომ აღარაფერი ვთქვათ მის პრაქტიკულ გამოყენებაზე. ჩამოთვლილ პროტესტანტულ ჯგუფებს შორისაც კი, რამდენმა იცის სერიოზულად აღნიშნულ დოქტრინასთან დაკავშირებული საკითხები, ნუთუ თავი დაანებეს სიმართლის გონივრულად დადგენას? ამგვარად, არცერთ პატიოსან ადამიანს არ შეეძლო, ამ ინფორმაციის შუქზე გაეგრძელებინა ამ რიცხვის გამოყენება იმ გზით, როგორც ამას რეი, სტეფლზი და სხვები რეგულარულად აკეთებენ.

        ირონიულად, რეის მიერ მითითებული გვერდის შემდეგ გვერდზე (გვ.11), ჩვენ აღმოვაჩინეთ გრაფიკი,  ქრისტიანობის ისტორიაში წამებულთა შესახებ. ის ამტკიცებს, რომ 11,000,000 მოწამე მოკლეს, როგორც რომის კათოლიკე  1000 წლის შემდეგ ახ.წ.აღ. (შეიცავს თუ არა რიცხვი ჯვაროსნულ ლაშქრობებს? – ჩვენთვის ეს უცნობია). აღნიშნული წყარო ასევე ასახელებს 3,170,000 პროტესტანტ წამებულსა და 838,000 “რომის კათოლიკეს ახ.წ.აღ. 1000 წლამდე”.

        მაგრამ, მომდევნო ნაწილში მოცემულია მათი ჩამონათვალი, ვინც პასუხისმგებელი იყო მოწამეთა მკვლელობაზე. საერო ხელისუფლებისა და ათეისტების მაჩვენებელი დიდია 55, 597,000 და შესაბამისად 31,519,000. მუსულმანებიც მაღალი მაჩვენებლით არიან წარმოდგენილი ქრისტიანების მოწამედ ქმნის სკალაზე 9,101,000 ადამიანია მათ ანგარიშზე. ანიმისტები მოდიან მეოთხე ადგილზე 7,469,000 ქრისტიანი და გამოიცანით ვინ არის მეხუთე ადგილზე მოწამეთა– წარმოებაში, აღლუმის მომწყობები? დიახ, კათოლიციზმი 4,951,000 ქრისტიანით! მაინტერესებს რეი და სტეფლზი ამ სტატისტიკით მალე თუ მოახდენენ ციტირებას? და თუ არა, რატომ არა?

 

დასკვნა:
 

ამ ფაქტების ფონზე, მე მოვუწოდებ სტივ რეის, ტიმ სტეფლიზა და სხვა კათოლიკე აპოლოგეტებს, რომლებიც ასწავლიან ზეპირსიტყვიერად თუ წერილობითი ფორმით, რომ არსებობს 33,000 პროტესტანტული დენომინაცია, გულახდილად და საჯაროდ უკან წაიღონ თავიანთი მცდარი, დაუსაბუთებელი განცხადებები, ბოდიში მოიხადონ და ახსნან, როგორ შეეძლოთ ციტირება წყაროდან, რომელიც ფაქტობრივად მთლიანად უარყოფს მათ განცხადებებს. ვერ გაიგეს, რას კითხულობდნენ? ფაქტობრივად წყარო არც კი უნახავთ? სხვისგან აღებულ ციტირებას გვთავაზობდნენ? რა ახსნა აქვს ამ ყველაფერს? მაძიებელ გონებას სურს პასუხის მიღება.

წლების განმავლობაში რჩევა–დარიგებას ვაძლევდი ადამიანებს, რომელთა მიმართაც საშინლად შესცოდეს.

ამავე დროს მე ნამდვილად  არასრულყოფილი სამუშაო გავწიე მათი ტკივილისა და მიტევების პროცესის წარმართვაში. სხვების მიტევება ღმერთისგან ცხადი მოწოდებაა, რაც ღრმად სურს მორწმუნეთა უმრავლესობას, მაგრამ ეს არ არის ყოველთვის ადვილი და მრავალ კითხვას წარმოშობს. კითხვებს როგორიცაა: როცა ვპატიობ მე უნდა ვიგრძნო (ემოციურად) მიტევება? თუ მე მოგიტევებ, ნიშნავს თუ არა ეს ამ თემაზე საუბრის დასასრულს და მე აღარ შემიძლია  ვილაპარაკო ჩემს ტკივილზე? ნიშნავს ეს, ავტომატურად საწყის მდგომარეობასთან დაბრუნებას, ვიდრე ჩემს წინააღმდეგ შესცოდავდი? ამ თემაზე უამრავი წიგნია დაწერილი, მაგრამ ძალზედ ცოტაა მოცემული თუ რა არ არის მიტევება. ვიმედოვნებ, რომ ეს თქვენთვის სასარგებლო იქნება.

მიტევების მოწოდება სულაც არ ნიშნავს რომ ეს ადვილია ან რომ ჩვენ უნდა ვაპატიოთ სწრაფად. როცა ჩვენ ვცოდავთ (ვინმეს წინააღმდეგ), ეს შეიძლება იყოს დამანგრეველი, სიცოცხლის გამანადგურებელი, გზიდან გადამცდენი. ზოგიერთი ცოდვა არის ადვილად საპატიებელი, მაგრამ ზოგჯერ მიტევებას სჭირდება ხანგრძლივი დრო, ბევრი ლოცვა და უფლის ძლიერი დახმარება. როდესაც ადამიანი შეძრულია ტკივილით, პირველი  რაც მას სჭირდება არის ჩვენი თანაგრძნობა და გაგება, და არა სწრაფი დარწმუნება, რომ აპატიოს. ეს არის პატიების პროცესის ნაწილი, მაგრამ არა პირველივე ნაბიჯი. ვნანობ, რომ წარსულში მე ვიყავი ძალზედ უგრძნობი ზოგიერთი ადამიანის ტკივილის მიმართ და მეტისმეტად სწრაფი რჩევაში, რომ ისინი შეხვედროდნენ მათ, ვინც შესცოდეს მათ წინააღმდეგ და მიეტევებინათ.

პატიება არ ნიშნავს, რომ ჩვენ ვიგრძნობთ მიტევებას (ემოციურად). მიტევება არის გადაწყვეტილება შთანთქო ტკივილი ან შედეგი/ზიანი გამოწვეული ვიღაცის ცოდვით და არ მოითხოვო გადახდა/ანაზღაურება. თუ შენ გათხოვებ ჩემს ავტომობილს და მოგიხდება ავტოსაგზაო შემთხვევა, ვიღაცას მოუწევს დაფაროს შეკეთების ხარჯები, შენ  ან მე. თუ მე ”გპატიობ” შენ, მე ვიღებ ხარჯიან გადაწყვეტილებას, დავფარო შენი მარცხის ფასი, სწორედ ისევე, როგორც იესომ გადაიხადა ფასი ჩვენი ცოდვებისთვის ჯვარზე. ამგვარად, მიტევება შეიძლება იყოს ძალიან მტკივნეული. მაშასადამე, პატიების მოწოდება არ ნიშნავს, რომ ჩვენ ,,ვიგრძნოთ მიტევება”, როცა ჩვენ ვიღებთ ამ გადაწყვეტილებას. და ეს არ ნიშნავს, რომ ჩვენ არ გვექნება ტკივილის განცდა პატიებიდან ხანგრძლივი დროის შემდეგაც.

მიუტევო ვინმეს, სულაც არ ნიშნავს, რომ მას მაშინვე უნდა ენდო. პატიება არის მყისიერი, ნდობა დროთა განმავლობაში ყალიბდება. თუ ალკოჰოლიკი მოვიდა ეკლესიაში და შემობრუნდა ქრისტესკენ, ღმერთი პატიობს მას დაუყოვნებლივ, მაგრამ ის ვერ გახდება წინამძღოლი(ხელმძღვანელი) მომდევნო დღესვე. თუ ვინც ტკივილი მოგვაყენა, მოვა და პატიებას გვთხოვს, ჩვენ შეგვიძლია მივუტევოთ მათ, მაგრამ ეს არ ნიშნავს უცილობლად, რომ ისინი უკვე შეიცვალნენ. არაა მცდარი, რომ გსურდეს ცვლილებების დანახვა, სანამ ვინმეს კვლავ ენდობი, იმ შემთხვევაშიც კი, როცა უკვე მიტევებული გვაქვს.

პატიება არ ნიშნავს პრობლემის აღარ განხილვას. რამდენ ქმარს გვითქვამს ცოლებისთვის ”ხომ მოგიბოდიშე?! და რაღატომ ვაგრძელებთ ამაზე დავას/განსჯას/განხილვას?“ მაშინაც კი, როცა ჩვენ ვპატიობთ,  შეიძლება ძალიან მნიშვნელოვანი იყოს დაზარალებულისთვის გამოთქვას თუ რამდენად ატკინა, დააზიანა შემცოდემ. ჩვენ გვჭირდება გავიაზროთ ჩვენი ცოდვების შედეგები. ხშირად ჩვენ გვჭირდება პირველ რიგში ავწონ-დავწონოთ (განვიხილოთ) რა უძღოდა წინ ჩვენს ცოდვას, რამ მიგვიყვანა ცოდვამდე, იმისათვის რომ  მომავალში ცოდვის პრევენცია მოვახდინოთ.

და ბოლოს, პატიება არ ნიშნავს, რომ ცოდვას არ ექნება თავისი შედეგი. თუ მე სულელურად მთლიანად დავხარჯავ ჩემს საკრედიტო ბარათს, ამის შემდეგ კი ვაღიარებ ჩემს ცოდვას, ღმერთი მომიტევებს, მაგრამ მე ჯერ კიდევ მომიწევს გადავიხადო ჩემი ვალი, რომელსაც შეიძლება წლები დასჭირდეს. როცა ჩვენ ვპატიობთ ვინმეს, ჩვენ ვამბობთ, ”უფალო, გთხოვ მსჯავრს ნუ დასდებ მათ ამ ცოდვებისათვის. გთხოვ ნუ მიუზღვავ მათ რასაც თავიანთი ცოდვის გამო იმსახურებენ, სწორედ ისევე როგორც მე არ მომაგე, რასაც ჩემი ცოდვების გამო ვიმსახურებდი.” მიუხედავად ამისა შესაძლოა ჯერ კიდევ იყოს შედეგები, მთელი ცხოვრების განმავლობაშიც კი, მაშინაც კი, როცა ღმერთი პატიობს მათ თავიანთ ცოდვებს.

ზოგ შემთხვევაში ადვილია აპატიო. სხვა შემთხვევაში კი ეს შეუძლებელი დავალებასავითაა. ძალიან ხშირად, იესო ბრძანებს შეუძლებელის შესრულებას, მაგალითად გვიყვარდეს ჩვენი მტრები და სიკეთე გავუკეთოთ ჩვენს მოძულეებს (ლუკა 6:27). ჩვენ არ შეგვიძლია ეს შეუძლებელი მოწოდება შევასრულოთ ჩვენი ძალებით, მაგრამ თუ ღმერთი ბრძანებს, ის მოგვცემს ძალასაც მის დასამორჩილებლად, თუ ვთხოვთ კიდეც.    

თარგმანი: ანუკი გელაშვილი
წყარო
 

 

 

 

მორწმუნე ჰომოსექსუალები

თანამედროვე კონსერვატულ მორწმუნეებს შეიძლება გაუჩნდეთ ცდუნება, რომ უარყონ ჭეშმარიტებისათვის მოსალოდნელი ტანჯვის გარდაუვალობა  (1პეტრე 3:14-16; 4:12-16).  მათ ძალუძთ იტირონ ბედისწერაზე, დეპრესიაში ჩავარდნენ და იწუწუნონ კულტურული ზემოქმედების გამო რწმენის შერყევაზე.

         კულტურული ზეგავლენა გადაუვალია, რთული წარმოსადგენია, რომ ჩვენ, მიუკერძოებელი ფუნდამენტალისტები, შევძლებთ ოდესმე ჰომოსექსუალი აქტი ცოდვად არ ვაღიაროთ. თუმცა, კიდევ ერთი საფრთხე გვემუქრება ჩვენ – ფუნდამენტალისტ ქრიატიანებს. ეს არის არგუმენტთა მთელი ნუსხა, რომელიც მიმართულია ჰომოსექსუალიზმის გასამართლებლად და ხელს უწყობს "მორწმუნე გეების" არსებობას. არიან მრავალი მათგანნი, რომელნიც თავს აღიქვამენ ერთსადაიმავე დროს ლიბერალებად და ღვთისმეტყველებად, ეყრდნობიან საკმაოდ კონსერვატულ შეხედულებებს და ამავე დროს სურთ იყვნენ ჰომოსექსუალები. ისინი ბედავენ და წმინდა წერილისაც კი იშველიებენ  ამ საკითხში. მათი ამგვარი სურვილი- დარჩნენ გარკვეული გაგებით ქრისტიანები- აყალიბებს შედარებით ახალ მიმდინარეობას გეი აქტივისტებისას. რა თქმა უნდა, იესო გვაფრთხილებდა, რომ გამოჩნდებოდნენ ცრუმასწავლებლები, რომელნიც "ასწავლიან და ცდუნებაში შეიყვანენ ჩემს მსახურებს, რომ იმრუშონ და ჭამონ ნაკერპავი." (გამოცხ.2:20). მაგრამ მე არ მახსოვს, რომ ქრისტიანობის ისტორიის განმავლობაში არსებულიყო რაიმე დაჯგუფება, რომელიც შეეცდებოდა თვალსაჩინოდ გაეერთიანებინა ჰომოსექსუალები და ქრისტიანები.

    "მორწმუნე გეები" თვალსაჩინოდ როდი გმობენ ბიბლიას. თავიანთ ბროშურებში, ბლოგებსა და იუთუბეზე ატვირთულ გულისამაჩუყებელ ვიდეოებში, ისინი ბიბლიის უარყოფის მაგიერ, ცდილობენ დაგვარწმუნონ, რომ ბიბლიაში წაკითხული ყოველთვის როდი ასახავს ჩვენს ვარაუდსა და მტკიცებულებებს. სწორედ ამ მიზეზმა აღმძრა, დამეწერა ეს სტატია. მათი არგუმენტები შეიძლება დამაჯერებლად ჟღერდეს მათთვის, ვისაც სურს შეინარჩუნოს "ქრისტიანობა" მაგრამ ამავედროს დაიცვას ჰომოსექსუალები, რაიმე სახის გამართლება მოუძებნოს მათ და მათ წრეში ტრიალებდეს. მნიშვნელობა არ აქვს, გაქვთ თუ არა ასეთ ხალხთან ურთიერთობა, ამ არგუმენტებს შეიძლება მაინც წააწყდეთ და კარგი იქნება თუ მზად იქნებით ამისთვის. მზად უნდა ვიყოთ დავიცვათ ის წევრები ეკლესიისა, რომელნიც მიზიდულობას გრძნობენ თავიანთი სქესის წარმომადგენლებისადმი. სწორედ ისინი შეიძლება გახდნენ იოლი მსხვერპლი ე.წ "მორწმუნე გეებისა." ამ უკანასკნელთა არგუმენტებმა შეიძლება დააბნიოს ისინი, გზაკვალი აუბნიოს და საბოლოო ჯამში დაღუპოს.

 არგუმენტი, რომელსაც "მორწმუნე ჰომოსექსუალები" იყენებენ.

   ჩვენ ამ თემაში შევეხებით ბიბლიურ ჰერმენევტიკას-  ბიბლიის განმარტების ხელოვნება და მეცნიერება. ჩვენი კონტრარგუმენტები მიმართულია "მორწმუნე ჰომოსექსუალების წინააღმდეგ" და ისინი ასევე მოიცავენ მნიშვნელოვან ჰერმენევტიკულ პრინციპებს.

1. იესოს არასოდეს უხსენებია ჰომოსექსუალიზმი (ე.ი არ თვლიდა ამ თემას მნიშვნელოვნად). ეს არგუმენტი, რა თქმა უნდა, ამ თემას ეხება. "წითელი სიტყვები" ბიბლიაში (ბიბლიაში იესოს წარმოთქმული ზოგიერთი სიტყვა წითლად არის დაბეჭდილი) არ არის სხვა სიტყვებზე ნაკლებად ან მეტად შთამაგონებლური. სულაც არ იყო საჭირო იესოს რაიმე ეთქვა ჰომოსექსუალიზმზე იმისათვის, რომ ეს პრაქტიკა გაკიცხულიყო. ეს არასწორი ლოგიკაა. ჰომოსექსუალიზმი გაკიცხული იყო იესომდეც, ძველ აღთქმაში. მთავარი კონტრარგუმენტი აქ შეიძლება იყოს ის, რომ ჰომოსექსუალიზმი ეწინააღმდეგება ბუნების კანონს, რომლის მიხედვითაც ღმერთმა სექსუალი კავშირი დააკანონა ქალსა და მამაკაცს შორის. ამაზე ვკითხულობთ რომაელთა მიმართ წერილში. 1:26-27 მაგალითად, ფრაზა:" ქალური ცხოვრების წესი." სხვა სიტყვებით, ნებისმიერი ჰომოსექსუალური კავშირი არაბუნებრივია. "ბუნებრივი კანონი" აღნიშნა იესომაც, "ერთხორცად" ყოფნაა. "ერთხორცი" კი შესაძლებელია შეიქმნას მხოლოდ მამაკაცი და ქალი (მათე 19:4-5 ).
2.   მოსე და პავლე განიხილავდნენ ჰომოსექსუალიზმს, როგორც ცოდნის სიმწირისგან გამოწვეულ ცოდვას. ისინი მოისაზრებდნენ ძალადობასა და ექსპულატაციურ ფორმებს ჰომოსექსუალიზმისას, რაც გავრცელებული იყო მათ მაშინდელ კულტურაში. ეს არგუმენტი მნიშვნელოვან ჰერმენევტიკულ შეკითხვას ბადებს: რამდენად მნიშვნელოვანია ანტიკური ისტორიის ცოდნა, ბიბლიის სწორად ინტერპრეტაციისთვის? პასუხი ცხადია: ამის ცოდნა ძალიან მნიშვნელოვან როლს ასრულებს. თუმცა, შეიძლება კი დავეყრდნოთ მხოლოდ გარეგნულ ისტორიულ წყაროებს? ბიბლია ხომ თავად მოიცავს ინფორმაციას წარმართული, ძველი ცივილიზაციის შესახებ. ის ასევე ბევრს საუბრობს სხვადასხვა კულტურულ პრაქტიკაზე, რის გამოც მასზე დაყრდნობა, როგორც ისტორიულ ინფორმაციათა წყაროზე, სავსებით ლოგიკური იქნება. საჭირო იყო თუ არა, რომ ეკლესია, პავლეს სიტყვების სწორად მიჩნევისათვის, "ნუ გაავხორცდება მამაკაცი მამაკაცთან,“ დალოდებოდა არქეოლოგიურ ცნობებს ან მტკიცებულებებს? რატომ უნდა ვიფიქრო მე, დღევანდელ ეპოქაში მცხოვრებმა, რომ ამ საკითხში პავლე მოციქული ჩემზე ცუდად ერკვეოდა? ეპისკოპოსი რაიტი ამბობს: როდესაც მე ვკითხულობ თანამედროვე რომაული იმპერიის ისტორიასა და ჰომოსექსუალიზმის პრაქტიკაზე, გამომაქვს დასკვნა, რომ იმ დროში მათ იცოდნენ ამ საკითხზე იმდენი, რამდენიც ვიცით ჩვენ. მათ იცოდნენ ბევრი ერთსქესიანთა სქესოსბრივ ხანგრძლივ ურთიერთობებზე. ერთსქესიანთა სიყვარული,  თანამედროვე გამოგონება არ არის. ის ცნობილი გახლდათ უკვე პლატონისთვის.
3.   ძველი აღთქმა განიხილავს მრავალ საკითხს, რომელსაც ქრისტიანები მშვენივრად აპრაქტიკებენ. მაგალითად: სხვადასხვა ქსოვილის გამოყენება სამოსში. ზოგს კი არ  აპრაქტიკებენ. აქედან გამომდინარე, როდესაც ძველი აღთქმიდან რაღაცას ვეთანხმებით და რაღაცას არა,გამოდის, რომ ისე ვუდგებით მას, როგორც მოგვესურვება. ანუ ვასრულებთ იმას, რაც მოგვწონს. ე.ი ვირჩევთ რა შევასრულოთ და რა არა. შესაძლოა მსგავსი არგუმენტით მოგვმართონ. მე ამ კონტრარგუმენტს ვიშველიებ ხშირად შეიძლება მე ვარღვევ ღმერთის მცნებას , როდესაც ეკლესიაში შევდივარ კოტონის ქსოვილის პერანგით, მაგრამ მე ვიცავ მის კანონმდებლობას, რომელშიც ამბობს:"ნუ დაწვება კაცი კაცთან" (ლევიტ18:22). რითი ავხსნი ჩემს ამგვარ მიდგომას? ერთი წინადადებით ამ კითხვაზე პასუხის გაცემა რთულია. რჯულის შესრულებას რაც შეეხება ამ პრობლემას პირველი ქრიატიანებიც წააწყდნენ, თუმცა ისინი იცავდნენ რჯულს, მაგრამ გარეშეთა ხედვით არა. ამაზე ჩვენ ვკითხულობთ საქმე მოციქულთა წიგნის მეთხუთმეტე თავში, მოქცეულ წარმართებს არ სურდათ მთელი რჯულის დაცვა, მაშინ, როდესაც იესომ პირდაპირ განაცხა, რომ რჯულის გასაუქმებლად კი არა, აღსასრულებლად მოვიდა (მათრ 5:17). რაც შეეხება ძველ აღთქმაში აღწერილ მსხვერპლშეწირვებს, იესომ გააუქმა ისინი თავისი მოტანილი მსხვერპლით (ებრ. 10:11-18). სხვა სიტყვებით,  ჩვენ აღარ გვიწევს მორალურად ნეიტრალური მცნებების დაცვა, როგორიცაა სხვადასხვა ქსოვილებისგან დამზადებული სამოსის ტარება, რადგან ეს უბრალოდ სისუფთავის სიმბოლო, გამოხატულება გახლდათ. ამავე დროს ახალი აღთქმა გვასწავლის, რომ უფლის მორალური რჯულის ანუ კანონის დაცვა არანაირად არ არის გაუქმებული. ისევ ცოდვად ითვლება კერპთაყვანისმცემლობა,მრუშობა ჰომოსექსუალური კავშირი სწორედ ამ ცოდვის ნაწილად ითვლება. მორალური არსი რჯულისა ქრისტეს არ გააუუქმებია! მან ასევე აღნიშნა, რომ რჯულის დაცვაში მთავარი მნიშვნელობა ადამიანის გულის მოტივებს აქვს და არა ვიზუალურ რიტუალს (მათე5:27-28).
       ამ თემას თავისი სირთულეები აქვს და მოითხოვს ჩაღრმავებას კვლევისას. საჭიროა ვხედავდეთ ჩვენს წინაშე არსებულ საფრთხეს და გვქონდეს ცოდნა,რომლითაც წინ აღვუდგებით მას და დავიცავთ შედარებით სუსტ წევრებს ეკლესიისას. ჩვენი მიზანია  გავაკეთოთ ყოველივე, რაც ძალგვიძს, რომ ე.წ "ქრისტიან ჰომოსექსუალთა" არგუმენტებმა ჩიხში არ მოგვიმწყვდიოს.

4. სინამდვილეში ჩვენ არ  ვიცით რას აღნიშნავს 1კორ. 6:9 და 1ტიმ. 1:10-ში გამოყენებული სიტყვა, რომელიც ნათარგმნია,როგორც „მამათმავალი“.  ამ არგუმენტს ბიბლიის კონსერვატიული სწავლულები პასუხობენ ასე: პავლე ფარისეველი,ებრაელი რაბინი გახლდათ და საუკეთესოდ იცოდა ძვ.აღთქმა, ამიტომაც ის მოისაზრებდა ამ ტერმინში ზუსტად იმავე მნიშვნელობას, რასაც ლევიტელთა წერილში ავტორი. ასეთი არგუმენტირების მაგალითად შეიძლება მოვიშველიოთ რობერტ განონის წიგნი: “ბიბლია და ჰომოსექსუალური პრაქტიკა: ტექსტები და ჰერმენევტიკა“ (Robert Gagnon’s The Bible and Homosexual Practice: Texts and Hermeneutics). ისიც უნდა აღინიშნოს,რომ აბსოლუტური დარწმუნებით არ შეიძლება გავიგოთ იშვიათად შემხვედრი ბერძნული სიტყვების ზუსტი მნიშვნელობა. თუმცაღა, ეს მახვილი ორლესულია და ამარცხებს ორივე მხარეს- ჰომოსექსუალიზმის დამცველთ, არ ძალუძთ დაიცვან ჰომოსექსუალიზმი ზემოთ მოყვანილი არგუმენტიდან გამომდინარე.  ბიბლიის ტექსტების მთლიანი გაგება იძლევა დარწმუნებულობას იმის თაობაზე, რომ ჰომოსექსუალიზმსა და მსგავს პრაქტიკას ბიბლია კრძალავს და უწოდებს ცოდვას. ასევე ბიბლიის ტექსტებიდან გამომდინარე ვერ ვიტყვით, რომ ტერმინი „მამათმავლობა“ არასწორად არის გაგებული მორწმუნეთა და მკვლევართა მიერ.
5. ეზეკიელი არ ახსენებს ჰომოსექსუალიზმს „სოდომურ“ ცოდვათა ჩამონათვალში (ეზ. 16:49-50).

სინამდვილეა, რომ ეზეკიელი საუბრობს სოდომურ სიბილწეზე ჰომოსექსუალიზმის ხსენების გარეშე. მაგრამ, დაფიქრდით: ებრაელებმა შესანიშნავად იცოდნენ რა ცოდვებს სჩადიოდნენ სოდომელები, სხვა რა შეიძლება მოისაზრებოდეს „სიბილწეში“, თუ არა ის რაც აღწერილია დაბადების წიგნის 19-ე თავში?

დიახ, ეზეკიელი არ მოიხსენიებს „ჰომოსექსუალიზმს“,მაგრამ მას არც სჭირდება ამის გაკეთება. ჰომოსექსუალიზმის საჯარო განკითხვა ბიბლიის მთელი კონტექსტიდან შესანიშნავად მოჩანს, რის გამოც ამ თემაში მოყვანილი ყველა არგუმენტი ჰომოსექსუალიზმის დასაცავად შეუძლებელია იყოს მტკიცე და გამართლებული. მათ არ  გააჩნიათ საფუძველი ბიბლიიდან, რადგან დაფუძნებულნი არიან კონტექსტიდან ამოგლეჯილ რამდენიმე მუხლზე, რომელთაც როგორც ყოველთვის არასწორად განმარტავენ.

     „მორწმუნე გეების“ არგუმენტები ხშირად გამომდინარეობს „მარცხნიდან“- პირველად    მათ   იყენებენ ურწმუნოები, შემდგომ მათ აიტაცებენ ხოლმე ლიბერალი პროტესტანტები და საბოლოოდ „მარცხენა მხარეს გადახრილები“ რომელთა რიცხვშიც ზოგიერთი ევანგელური ქრისტიანიც ურევია.  შეიძლება  ვივარაუდოთ,რომ ამ ხაფანგს ფუნდამენტალური მორწმუნეც წამოეგება?  არ მსურს პერსიმისტის შთაბეჭდილება დავტოვო, მაგრამ სამწუხაროდ რეალობა ასეთია. კულტურა თავისი წნეხის ქვეშ მაინც აქცევს ადამიანს და ნაკვალევს ტოვებს.  აუცილებელია შევიარაღდეთ ბიბლიური სწორი ჰერმენევტიკით, რომ წინ აღვუდგეთ კულტურულ ტალღას. განსაკუთრებით ეს მათთვის არის აუცილებელი, ვინც საკუთარ თავში ჰომოსექსუალურ გადახრებს ებრძვის.

Proclaim And Defend-ის ცნობების მიხედვით

თარგმანი: ია კარგარეთელი
წყარო

 

"sola scriptura" ნიშნავს, რომ ბიბლია ყველა დოქტრინისა და პრაქტიკის(რწმენა და მორალი) ძირითადი და აბსოლუტური წყაროა. ეკლესიის ძირითადი თეოლოგიური დებულება აცხადებს: " სახარების რწმენის ქრისტიანთა ეკლესიის მოძღვრებისა და ქრისტიანული ცხოვრების პრაქტიკის საფუძველს ბიბლია-წმინდა წერილი წარმოადგენს. ეკლესიის მოძღვრება სამოციქულო ტრადიციებზეა დაფუძნებული და წინა თაობების ეკლესიურ გამოცდილებებს ითვალისწინებს. ბიბლია ერთადერთი ჭეშმარიტი კრიტერიუმია რწმენის საკითხებში , რომლის თანახმადაც ეკლესიის ყველა დოქტრინის შემოწმება ხდება. ჩვენ გვწამს, რომ ქრისტიანებისათვის წმინდა წერილი ყოველთვის ფუნდამენტალურ ჭეშმარიტებად და უმაღლეს სტანდარტად დარჩება, რომლის მიხედვითაც ადამიანური ქცევები და მორალი იზომება. ქრისტიანებმა თავიანთი რწმენა და ცხოვრება ყოველთვის წმინდა წერილს უნდა შეადარონ". ეს დოქტრინა რამდენიმე ძირითად თეზისს მოიცავს:

1. ბიბლია არის ღმერთის პირდაპირი გამოცხადება. ბიბლიას გააჩნია ღვთაებრივი ავტორიტეტი, ვინაიდან როდესაც ბიბლია ლაპარაკობს, ეს ნიშნავს, რომ ღმერთი ლაპარაკობს.
 

2. ბიბლია არის საკმარისი: მასში საკმარისად არის მოცემული ყველაფერი, რაც რწმენისა და ღვთისმოსავი ცხოვრებისათვის არის საჭირო.

3. ბიბლია არამარტო საკმარისია, არამედ მას გააჩნია უმაღლესი ავტორიტეტი. ის ფლობს უმაღლეს ავტორიტეტს ყველა დოქტრინასა და მორალურ საკითხში.
 

4. ბიბლია შეუცდომელია. რამდენად სასარგებლო, საინტერესო და კარგიც არ უნდა იყოს წმინდა მამებისა და საეკლესიო კრებების ნაშრომები/დადგენილებები – ისინი შეიძლება რამეში ცდებოდნენ. მხოლოდ ბიბლია არის შეუცდომელი.
 

5. ბიბლია გასაგებია. ეს არ ნიშნავს იმას, რომ ბიბლიაში ყველაფერი გასაგებია. არამედ იმას, რომ აუცილებელი სწავლება გასაგებია. არსებობს გამოთქმა: "ბიბლიაში ყველაფერი ძირითადი (მთავარი) გასაგებია და ყველაფერი გასაგები ძირითადია". ეს არავითარ შემთხვევაში არ უარყოფს ეკლესიის ტრადიციას, განსაკუთრებით კი სამოციქულო მამებს. არამედ მათ მეორად მნიშვნელობაზე და სათანადო გამოყენებაზე საუბრობს.
 

6. სრე-ში მეტწილად გავრცელებულია წმიდა წერილების განმარტების მეთოდი, რომელსაც ბიბლიის განმარტების ისტორიულ-გრამატიკული მეთოდი ეწოდება. კიდევ ერთხელ, ეს მეთოდი არავითარ შემთხვევაში არ გამორიცხავს ეკლესიის ტრადიციას, არამედ მის სათანადო გამოყენებაზე საუბრობს.
 

7. ბიბლია განმარტავს საკუთარ თავს. ეს იმას ნიშნავს, რომ ბიბლია უკეთესად თავად ბიბლიით განიმარტება, რაც გულისხმობს, რომ ნაკლებად გასაგები ადგილები განიმარტება ადვილად გასაგები ადგილებით. ბიბლიის განმარტების ისტორიულ-გრამატიკული მეთოდი და ეგზეგეზა სწორედ ამ მიზანს ემხასურება.
 

სტატიის ავტორი: ალექს კვინიკაძე

სანამ ამ მუხლის განმარტებაზე და მის მნიშვნელობაზე ვისაუბრებთ, ჯერ დავადგინოთ რამდენდან აკურატულად არის თარგმანი შესრულებული ქართულ ენაზე. ამისათვის ჯერ შევხედოთ ებრაულ ენაზე არსებულ ვარიანტს, შემდეგ ებრაული ბიბლიის უძველეს თარგმანებს: ბერძნულ, არამეულ და ლათინურ ენებზე, ხოლო შემდეგ ხელმისაწვდომ თარგმანებს ინგლისურ და რუსულ ენებზე. ამ მიმოხილვის ბოლოს გავაკეთებთ დასკვნას რამდენად ზუსტია ქართული თარგმანი. შემდეგ მოკლედ ჩამოვაყალიბებთ თუ როგორ ესმით ეს მუხლი პროტესტანტებს და რის საფუძველზე და ბოლოს დასმულ კითხვასაც გავცემთ პასუხს თუ რატომ არის უსაფუძვლო მართლმადიდებელი ქრისტიანის მიერ ამ მუხლის გამოყენება წმიდათა რელიქვიების გამოყენების

 

I. სხვდასხვა ვარიანტების მიმოხილვა

1. ებრაული ბიბლია 
1.1. ვესმინსტერის ლენინგრადის კოდექსი, WLC

וַאֲנִ֗י בְּרֹ֣ב חַ֭סְדְּךָ אָב֣וֹא בֵיתֶ֑ךָ אֶשְׁתַּחֲוֶ֥ה אֶל־הֵֽיכַל־קָ֝דְשְׁךָ֗ בְּיִרְאָתֶֽךָ׃.

თარგმანი: ხოლო მე, შენი მრავალი მოწყალებით, შევალ შენს სახლსა, შენი წმიდა ტაძარის მიმართულებით მუხლს მოვიდრეკ (თაყვანისცემა) შენი მოშიშებით.

1.2. კოდექსი ალეპო
ואני–ברב חסדך אבוא ביתך אשתחוה אל-היכל-קדשך ביראתך

მოკლე ანალიზი:
ლენინგრადის კოდექსისგან მხოლოდ ის განსხვავებაა რომ გახმოვანებული არაა.
ამ ორივე ვარიანტში ყურადღება უნდა გაკეთდეს წინდებული אֶל – ის თარგმანზე რომელიც შეცდომით არის ნათარგმნი ქართულ ბიბლიაში, როგორც მცხეთურ ხელნაწერში ასევე 1989 წლის გამოცემაში. ამ ეტაპზე შევხედოთ თუ როგორ უნდა ითარგმნოს ეს წინდებული. The Hebrew and English Lexicon (BDB) – denoting motion to or direction towards. ანუ გამოხატავს მოქმედებას ან მიმართულებას რაიმეს ან ვინმესკენ. ლექსიკონში განხილულია ძალიან ბევრი მაგალითი, რომელთა აქ ჩამოთვლა შეუძლებელია. მაგრამ ამ მაგალითებში არ არსებობს არცერთი მაგალითი, რომ ეს წინდებული წინ უძღვოდეს თაყვანისცემის ობიექტს.

2. ძველი აღთქმის უძველესი თარგმანები

2.1. სეპტუაგინტა LXX

ἐγὼ δὲ ἐν τῷ πλήθει τοῦ ἐλέους σου εἰσελεύσομαι εἰς τὸν οἶκόν σου, προσκυνήσω πρὸς ναὸν ἅγιόν σου ἐν φόβῳ σου.

თარგმანი: მაგრამ მე შემოვალ შენს სახლში შენი წყალობის სიმრავლით: მუხლს მოვიდრეკ (თაყვანისცემა) შენი მოშიშებით შენი წმიდა ტაძრის მიმართულებით.

მოკლე ანალიზი: 
ბერძნული წინდებული πρὸς – Greek English Lexicon- ში ძალიან ბევრი მნიშვნელობა აქვს, ისევე როგორც ყველა დანრჩენ წინდებულს ბერძნულ ენაში. უფრო საინტერესოა ზმნა προσκυνήσω – თაყვანს ვცემ, მიწაზე განვერთხობი, მუხლს მოვიდრეკ. ესეც ძალიან საინტერესო ზმნაა, და ბევრის ტქმა შეიძლება. აქ კი იმით შემოვიფარგლოთ რომ ამ ზმნას მოსდევს ბრალდებითი ბრუნვა (accusative) წინდებულის გარეშე. ანუ საუბარი რომ იყოს პირდაპირ ტაძრის თაყვანისცემაზე და არა ტაძრის მიმართულებით თაყვანისცემაზე, მაშინ წინდებული πρὸς – არ უნდა იყოს. რადგან არის, ესე იგი თაყვანისცემა რაიმეს მიმართულებით.

2.2. არამეული თარგმანი

თარგმანი დახლოვებით ასეთია:

და მე შევალ შენს სახლში შენი წყალობის (სიკეთის) სიმრავლით და მე მუხლს მოვიდრეკ შენი სიწმიდის ტაძარში.

მოკლე ანალიზი: 
არამეული თარგმანი იძლევა ცოტა განსხვავებულ ვარიანტს, რადგან საუბრობს ტაძარში თაყვანისცემაზე და არა ტაძრის მიმართულებით. ზოგიერთი ინგლისური და მათ შორის ქართული და რუსული ვარიანტიც ასეთ თარგმანს იძლევა. თუმცა როგორც ეს ნათლად ჩანს, არამეული თარგმანი არ იძლევა იმ ვარიანტს, რომლის მიხედვითაც დავითი თავად ტაძარს სცემდა თაყვანს.

2.3. ვულგატა
ego autem in multitudine misericordiæ tuæ. Introibo in domum tuam: adorabo ad templum sanctum tuum in timore tuo.

თარგმანი: მაგრამ მე შენი წყალობის სიმრავლით, შევალ შენს სახლში, მუხლს მოვიდრეკ (იგულისხმება თაყვანისცემა) შენი ტაძრის მიმართულებით, შენი მოშიშობით.

მოკლე ანალიზი: 
როგორც ჩანს, ლათინური ვულგატაც არ გამოდგება ამ მუხლის ტაძრის თაყვანისცემის პრაქტიკის გასამართლებლად.

3. ეხლა გადავხედოთ ინგლისურ ვარიანტებს. სულ 19 სხვადასხვა ვარიანტი მიმოვიხილეთ, მათ შორის თითქმის ყველა მიღებული ვარიანტია:

3.1 New International Version (NIV)
But I, by your great love, can come into your house; in reverence I bow down toward your holy temple.

3.2. New Living Translation (NLT)
Because of your unfailing love, I can enter your house; I will worship at your Temple with deepest awe.

3.3. English Standard Version (ESV)
But I, through the abundance of your steadfast love, will enter your house. I will bow down toward your holy temple in the fear of you.

3.4. New American Standard Bible (NASB)
But as for me, by Your abundant lovingkindness I will enter Your house, At Your holy temple I will bow in reverence for You.

3.5. King James Bible (KJ)
But as for me, I will come into thy house in the multitude of thy mercy: and in thy fear will I worship toward thy holy temple.

3.6. Holman Christian Standard Bible
But I enter Your house by the abundance of Your faithful love; I bow down toward Your holy temple in reverential awe of You.

3.7. International Standard Version
But I, because of the abundance of your gracious love, may come into your house. In awe of you, I will worship in your holy Temple.

3.8. NET Bible
But as for me, because of your great faithfulness I will enter your house; I will bow down toward your holy temple as I worship you.

3.9. GOD'S WORD® Translation
But I will enter your house because of your great mercy. Out of reverence for you, I will bow toward your holy temple.

3.10. Jubilee Bible 2000
But as for me, I will come into thy house in the multitude of thy mercy: and in thy fear I will worship toward thy holy temple.

3.11. King James 2000 Bible
But as for me, I will come into your house in the multitude of your mercy: and in your fear will I worship toward your holy temple.

3.12. American King James Version
But as for me, I will come into your house in the multitude of your mercy: and in your fear will I worship toward your holy temple.

3.13. American Standard Version (ASV
But as for me, in the abundance of thy lovingkindness will I come into thy house: In thy fear will I worship toward thy holy temple.

3.14. Douay-Rheims Bible
But as for me in the multitude of thy mercy, I will come into thy house; I will worship towards thy holy temple, in thy fear.

3.15. Darby Bible Translation
But as for me, in the greatness of thy loving-kindness will I enter thy house; I will bow down toward the temple of thy holiness in thy fear.

3.16. English Revised Version
But as for me, in the multitude of thy lovingkindness will I come into thy house: in thy fear will I worship toward thy holy temple.

3.17. Webster's Bible Translation
But as for me, I will come into thy house in the multitude of thy mercy: and in thy fear will I worship towards thy holy temple.

3.18. World English Bible
But as for me, in the abundance of your loving kindness I will come into your house. I will bow toward your holy temple in reverence of you.

3.19. Young's Literal Translation
And I, in the abundance of Thy kindness, I enter Thy house, I bow myself toward Thy holy temple in Thy fear.

ჩამოთვლილი ინგლისური თარგმანების მოკლე ანალიზი:
როგორც ჩანს, 19-დან 16 ვარიანტი იძლევა ვარიანტს: შენი ტაძრის მიმართულებით ხოლო 3 – შენს ტაძარში. არცერთი ინგლისური თარგმანი არ იძლევა იგივე თარგმანს რომელიც ქართულ ბიბლიაში არის მოცემული.

4. რუსული თარგმანები

4.1. რუსული სინოდალური თარგმანი (RUSV)

А я, по множеству милости Твоей, войду в дом Твой, поклонюсь святому храму Твоему в страхе Твоем

4.2. ახალი რუსული თარგმანი (NRT). ეს არის საერთაშორისო ბიბლიის საზოგადოების მიერ შესრულებული თარგმანი

Но я, по великой милости Твоей, войду в дом Твой,поклонюсь в святом храме Твоем в страхе перед Тобой.

4.3. თანამედროვე თარგმანი რუსულ ენაზე

Но я же, по великой милости Твоей, войду в Твой дом и храму Твоему с благоговением поклонюсь, Господь.
 

რუსული თარგმანების მოკლე ანალიზი:
 

(NRT) არის საერთაშორისო ბიბლიის საზოგადოების მიერ შესრულებული თარგმანი, ხოლო დანარჩენი ორი რუსული მართლმადიდებლური ეკლესიის პატრონაჟით. ამით ყველაფერი ნათქვამია თუ რა მიზეზით არის განპირობებული განსხვავება.

მიმოხილვის საერთოდ დასკვნა:

დაწყებული ებრაული ბიბლიიდან, გაგრძელებული უძველესი თარგანებით, შემდეგ ინგლისური და რუსული თარგმანების მიმოხილვით გაგრძელებული, შეუძლებელია ქართული თარგმანის სიზუსტეზე საუბარი. მხოლოდ 2 რუსული თარგმანი იძლევა იგივე ვარიანტს რომელიც ქართულ ბიბლიაშია მოცემული. არც ორი ებრაული ვარიანტი და არც ძველი და ახალი თარგმანები არ იძლევა მსგავს ვარიანტს.
 

II. ამ მუხლის საფუძველზე რელიქვიების და ტაძრის თაყვანისცემა?
 

ახლა გავცეთ კონკრეტული პასუხი კონკრეტულად დასმულ კითხვას. რატომ უარყოფენ პროტესტანტები რელიქვიებს, და კონკრეტულად ფსალმუნი 5:7-ის საფუძველზე?

პასუხი:

პასუხი რამდენიმე პუნქტისგან შედგება:

1. აქ მოცემულია ორი ებრაული ტექსტი და შემდეგ სამი უძველესი თარგმანი: ბერძნული, არამეული და ლათინური. გარდა ამისა ინგლისურ ენაზე ცნობილი თითქმის ყველა პოპულარული ვერსია. ყველა თითქმის ერთსულოვნად იძლევა ვერსიას: შენი ტაძრის მიმართულებით ან შენს ტაძარში. ებრაული წინდებული אֶל – რომლის თარგმანიც არის ქართულში შეცდომით და ძალიან არაზუსტად, თითქოს თავად ტაძარია თაყვანისცემის ობიექტი. ასეა რუსულ სინოდალურ თარგმანშიც. ეს წინდებული უნდა ითარგმნოს როგორც მოქმედებას რაიმეს ან ვინმეს მიმართულებით, არამც და არამც თავად ტაყვანისცემის ობიექტის აღსანიშნავად. პროტესტანტები უარყოფენ რელიქვიებს იმის გამო, რომ ეს მუხლი საუბრობს ტაძრის მიმართულებით (ან უკიდურეს შემთხვევაში ტაძარში) თაყვანისცემაზე და არავითარ შემთხვევაში ტაძრის თაყვანისცემაზე.
 

2. არსებობდა თუ არა იუდეველებში ასეთუ პრაქტიკა: ტაძრის მიმართულებით თაყვანისცემა? ეს ხომ ცნობილია ფაქტია რომ იუდეველები (სხვათა შორის მუსლიმებიც დასაწყისში) სახით ტაძრის ან იერუსალიმის მიმართულებით ლოცულობდნენ, მაგ. დანიელი 6:10. ამას იმ მარტივი მიზეზის გამო აკეთებდნენ რომ სწორედ უფალმა განაცხადა რომ სწორედ ეს იქნება ადგილი სადაც საკუთარ ხალხში დამკვიდრდება. ერთი დეტალი: ტაძარი ამ დროს არ იყო აშენებული ჯერ. დავითი საუბრობს მოსეს კარავზე, რომელიც ამ დროს ტაძრის ფუნქციას ასრულებდა. გავიხსენოთ მოსე და მის მიერ უდაბნოში, უფლის ბრძანებით აგებული კარავი. დაბანაკებისას იგი ისრაელის შტოებს ისე განალაგებდა, რომ კარავი ყოფილიყო ცენტრში (რიცხვნი 2). როგორც საერო კაცს, დავითს არ ჰქონდა ტაძარში (ანუ კარავში) შესვლის უფლება, ამის უფლება მხოლოდ მღვდელმთავარს ქონდა. დავითი, ისევე როგორც სხვა იუდეველები, ლოცულობდა სახით იმ ადგილის მიმართულებით სადაც უფლის თანდასწრება ეგულებოდათ. და არანაირი საფუძველია იმ დასკვნისათვის, რომ დავითი შენობას სცემდა თაყვანს.
 

რა ლოგიკით უარყოფენ პროტესტანტებიო წმიდა რელიქვიებს? ამის არაერთი მიზეზია. აქ კი პასუხი გავეცით კონკრეტულ არგუმენტს, კონკრეტულად ფსალმუნი 5:7-ის (ზოგგან 5:8) მოყვანას რელიქვიების გამოყენების გასამართლებლად. ეს მუხლი აღწერს იუდეველთა ლოცვის მიმართულებას: სახით ტაძრისა ან იერუსალიმისაკენ. რამდენად არის სავალდებულო ახალი აღთქმის ქრისტიანისთვის ასე ლოცვა, ეს სხვა საკითხია. მაგრამ წმიდა წერილის ეს ადგილი არავითარ შემთხვევაში არ საუბრობს ტაძრის (ან რელიქვიების) თაყვანისცემაზე. ქართული თარგმანი არის შეცდომით და შესასწორებელია. ლოგიკა გასაგებია.

 

 

 

საუბარი რელიგიაზე: რა არის პროტესტანტობა? – პასტორი ვარლამ რამიშვილი

        ბიბლიის სამოცდაექვსი წიგნი (ოცდაცხრამეტი ძველი აღთქმის წიგნი და ოცდაშვიდი – ახალი აღთქმისა) კანონიკური ანუ წმინდა სულის მადლით დაბეჭდილი წიგნების ერთობლიობა,  ცნობილია წმინდა წერილის კანონის სახელით. ,,კანონი’’ წარმოდგება ბერძნული სიტყვისგან, რომელიც აღნიშნავს “წნელს" ან კიდევ “საზომ ჯოხს". იმას, რაც არის სწორხაზოვანი, ან რომელიც მიჩნეულია სტანდარტად. წმინდა წერილთან მიმართებაში სიტყვა კანონი ტექნიკურ მნიშვნელობას ატარებს.  ამ მხრივ, კანონიზირება აღნიშნავს პროცესს, რომელშიც ბიბლიის თითოეული წიგნი შეჯამებული იქნა ადრეული ეკლესიის მამების სტანდარტების მიხედვით და ერთად იქნა თავმოყრილი. ამგვარად, ადრეული ეკლესიის მამები წიგნთა ღირებულებას აღიარებდნენ, როგორც ღმერთის გამოცხადებას. ეს პროცესი გვეხმარება, რომ პასუხი გავცეთ შემდეგ შეკითხვებს:  პირველი; “რომელი წიგნები ეკუთვნის ბიბლიას?" და მეორე; “რამდენად უტყუარია ბიბლია, რომელიც დღეს გვაქვს?"

როგორ შეკრიბეს ძველი აღთქმის წიგნები

       ძველი აღთქმა ამჟამინდელ ბიბლიურ კოლექციად შეკრებილ იქნა ოთხ სტადიად. მოსემ ბიბლიის ხუთი წიგნი დაწერა, რომლებიც პენტატოიხის სახელითაა ცნობილი. ებრაელები მას რჯულს, ანუ თორას უწოდებდნენ. ქანაანის დაპყრობის დროს, დაახლოებით ქრისტეს შობამდე მეთოთხმეტე საუკუნეში, იესო ნავეს ძემ მოსეს წიგნები აბსოლუტურად ავტორიტეტულად აღიარა (იესო ნავეს ძე 1:7-8).

       ებრაული ეროვნული ისტორიისა და წინასწარმეტყველური წერილების ჩანაწერთა შეგროვება საუკუნეების მანძილზე გრძელდებოდა. წინასწარმეტყველები ორ ჯგუფად იყოფოდნენ: ადრეული და გვიანდელი.

       ადრეულ წინასწარმეტყველთა რიცხვში შედიოდა იესო ნავეს ძე, მსაჯულები, სამუელი და მეფეები. ალბათ შეამჩნიეთ, რომ ყველა ეს წიგნი ძირითადად ისტორიულია; თუმცა, მათ დამწერებს წინასწარმეტყველებს უწოდებდნენ. ტერმინი წინასწარმეტყველი, როგორც ამას ებრაელები იყენებდნენ, მხოლოდ იმ ადამიანს არ აღნიშნავდა, ვინც მოსალოდნელ ფაქტებზე წინასწარ საუბრობდა; მეტიც, ის ეწოდებოდა ნებისმიერ ადამიანს, ვინც ღმერთის წარმომადგენელი იყო ადამიანთა წინაშე. ქრისტეს შობამდე მეექვსე საუკუნეში ეს წიგნები შეაგროვეს და ავტორიტეტულად აღიარეს. ყველა გვიანდელი წინასწარმეტყველური წიგნები (ესაია, იერემია, ეზეკიელი და თორმეტი მცირე წინასწარმეტყველი) დაიწერა ქრისტეს შობამდე დაახლოებით მეცხრე და მეექვსე  საუკუნეებს შორის. ეს იყო ებრაელ წინასწარმეტყველთა ოქროს ხანა.     

        წერილები (ფსალმუნები, იგავები, ქებათა ქება) სხვადასხვა კატეგორიებს მიეკუთვნება. ეს წიგნები ლიტერატურული ფორმით განსხვავდებიან. მათმა თვითდამოწმებულმა ხასიათმა და აშკარა ღვთივსულიერებამ, თითოეულ მათგანს მიანიჭა ღვთაებრივი შთაგონების წმინდა ლიტერატურის რეპუტაცია. იოსები, (ჩვ.წ-ის) პირველი საუკუნის ებრაელი ისტორიკოსი და ჯარისკაცი ამბობს, რომ ეზრას ცხოვრების განმავლობაში (დაახლოებით ქრისტეს შობამდე მე-5 საუკუნეში), კანონთა კრებული უკვე არსებობდა. ებრაული თალმუდი, რომელიც დაახლოებით ჩვ.წ-ის 500 წელს შეიქმნა, მრავალ უძველეს ტრადიციას შეიცავს. ქრისტეს შობამდე 300 წელს ძველი აღთქმის ხელნაწერთა კანონმა უკვე საბოლოო სახე მიიღო. ჩვ.წ-ის პირველი საუკუნის განმავლობაში ძველი აღთქმის წიგნების უტყუარობის მრავალი დამამტკიცებელი საბუთი არსებობს. ჩვ.წ-ის 90 წელს იამნიას საეკლესიო კრებაზე ებრაული ძველი აღთქმის ხელნაწერთა კანონი, რომელიც უკვე მტკიცედ იყო ჩამოყალიბებული ებრაელ ხალხთა გონებაში, ფორმალურად აღიარეს. ამ პერიოდისთვის ტერმინმა წმინდა წერილები მიიღო მნიშვნელობა “ღვთივსულიერებით შთაგონებულ ნაწერთა ერთობლიობა".

ძველი აღთქმის წერილთა უტყუარობა

       თითქმის მთელი ძველი აღთქმა უძველეს ებრაულ ენაზე იყო დაწერილი. გადამწერის დავალება ის იყო, რომ ხელნაწერები უდიდესი სიფრთხილით გადაეწერათ. ებრაულ საზოგადოებაში გადამწერს დიდი პატივის სცემდნენ. ის ძალიან სერიოზულ პასუხისმგებლობას იღებდა, რადგან მან იცოდა, რომ რაც მას მიანდეს, ის ღმერთის სიტყვა იყო.

      1947 წელს, მკვდარი ზღვის მახლობლად, იერიხოს სამხრეთით, მოხეტიალე ბედუინთა მწყემსმა აღმოაჩინა კლდეში დამალული რამდენიმე ქილა. ზოგიერთ მათგანში  ებრაული ხელნაწერიები იყო. ძველი აღთქმის წიგნების ყველა ფრაგმენტი იქნა ნაპოვნი, გარდა ესთერის წიგნისა. უნდა აღინიშნოს, რომ აღმოჩენილი ტექსტის შედარებისას (მაგალითად, ესაიას წიგნი) უაღრესად ახლოსაა, მანმადე არსებულ, მასორეტიკულ ტექსტთან.1947 წლის აღმოჩენამ კარგი შესაძლებლობა მისცა სწავლულებს, ჩვენი თანამედროვე ბიბლიური ტექსტის განსაზღვრებისთვის.

      ძველი აღთქმის ტექსტის დამატებითი მოწმობა მოვიდა ალექსანდრიიდან, დაახლოებით ქრისტეს შობამდე 200 წელს, სეპტუაგინტის სახით, რაც ბერძნულად ძველ აღთქმას ნიშნავს. ამ თარგმანს აგრეთვე LXX-საც უწოდებენ, რადგან მისი ჩამოყალიბება სამოცდაათ ებრაელ მეცნიერს მიანდეს. არსებული ტექსტების შედარებისას განსხვავებები ძალიან მცირეა. ამ ყოველივეს საფუძველზე, უნდა აღინიშნოს, რომ დღევანდელი თარგმანები ათანამედროვებენ ძველი აღთქმის ენას.

ახალი აღთქმის წერილთა უტყუარობა

      როცა სახარებები, საქმეთა წიგნი, ეპისტოლეები და გამოცხადება დაიწერა, ხმელთაშუა ზღვის აღმოსავლეთით ჩამოყალიბებული ეკლესიები, მათ ერთმანეთს გადასცემდნენ და კითხულობდნენ. სხვადასხვა წიგნებს ერთად აგროვებდნენ და იწერდნენ, ზოგჯერ როგორც ერთ მთლიანობას, ზოგჯერ კი როგორც ინდივიდუალურ წიგნებს. ორი ძირითადი მასალა, რომელთაც მწერლები ახალი აღთქმის ადრეული ტექსტების დასაწერად იყენებდნენ, იყო პაპირუსი და პერგამენტი. მოგვიანებით ესყოველივე  ქაღალდმა შეცვალა. საწერად გამოყენებული მასალა, აგრეთვე წერის სტილი (ღმერთი ჩვეულებრივ მაცხოვრებელთა ენას იყენებდა თავისი ჭეშმარიტების გადმოსაცემად. ახალი აღთქმა ბერძნულ ენაზე დაიწერა და მაშინ ბერძნები საბაზრო ენის სტილს იყენებდნენ. ბერძნულად, ,,კოინე" რაც საზოგადოს, საერთო-სახალხოს ნიშნავს.) მეცნიერებს აძლევს შესაძლებლობას ზუსტად დაათარიღონ ხელნაწერები.  ამ ამოცანისთვის კიდევ სხვა დამხმარე საშუალებები არსებობს. მაგალითად, მრავალი ადრეული მწერალი, მეორე საუკუნიდან მოყოლებული, მოციქულთა წერილებიდან ციტატებს მოიშველიებდნენ. ადრეული ჯგუფს, რომელიც ამას აკეთებდა, აპოსტოლურ მამებს უწოდებდნენ. ისინი ჩვ.წ-ის 90-დან ჩვ.წ-ის 160 წლამდე მოღვაწეობდნენ. ასევე არსებობს სალექციო კურსის სახელით ცნობილი ტექსტები. ეს არის დაწერილი ნაშრომები, არა რეგულარული სიხშირის, არამედ ყოველდღიური ან ყოველკვირეული გაკვეთილების ფორმით, რითიც სახარებებს და ეპისტოლეებს შეისწავლიდნენ.

როგორ შეკრიბეს ახალი აღთქმის წიგნები

     აპოსტოლური ეპოქა შეგვიძლია ორ პერიოდად დავყოთ. პირველი, დაახლოებით ჩვ.წ-ის 30 წლიდან 45 წლამდე ზეპირი ტრადიციების პერიოდი იყო. ამ პერიოდის განმავლობაში აღმდგარი უფლის შესახებ კეთილი უწყება ცხადდებოდა აღდგომის მოწმეების მიერ. მეორე პერიოდის განმავლობაში, ჩვ.წ-ის 45 და 100 წლებს შორის, ღმერთმა შთააგონა ზოგიერთ მოციქულს, რომ დაეწერათ იესოს ცხოვრების, სიკვდილისა და აღდგომის ისტორია და მიეცათ ავტორისეული ინტერპრეტაცია იმისათვის, თუ რა მნიშვნელობა ჰქონდა ამას კაცობრიობის ცხოვრებაში. სწორედ ამ წლებში  მიმდინარეობდა ამ სხვადასხვა წერილთა შეგროვების პროცესი. პეტრე ამის შესახებ გვეუბნება თავის მეორე ეპისტოლეში (2 პეტრეს 3:1-2). მოგვიანებით, იგივე თავში პეტრე, პავლეს წერილებს ისეთივე ავტორიტეტულად მიიჩნევს, როგორც “სხვა წერილებს" (3:15-16). ახალი აღთქმა მტკიცე მოწმობას გვაძლევს, რომ პავლეს წერილების შეგროვება ჩვ.წ-ის 70 წლამდეც კი მიმდინარეობდა.

       აპოსტოლურ მამებს, კლიმენტი რომაელიდან დაწყებული, დაახლოებით ჩვ.წ-ის 95 წლიდან, მრავალი ციტატა აქვთ მოყვანილი მოციქულთა ნაწერებიდან. მაგალითად, პოლიკარპე, (ჩვ.წ-ის 130 წ.) სახარებებიდან მოიშველიებდა ციტატებს. ადრეული ეკლესიის მამები მასალებს მოიშველიებენ მოციქული პავლეს წერილებიდანაც. ეს იმაზე მიგვანიშნებს, რომ ეკლესიის მამები აცნობიერებდნენ ხელმისაწვდომ მასალას, რომელიც მნიშვნელოვანი იყო მორწმუნეთა დასარიგებლად. ისინი აგრეთვე ხედავდნენ, რომ ეს ნაშრომები ისევე ღვთივსულიერებით იყო შთაგონებული, როგორც ძველი აღთქმის წერილები.

       ერესების წარმოშობა (მაგალითად, მარკიონის გნოსტიკური ერესი, რომელიც ახალი აღთქმის წიგნთა კრებულითაგან მხოლოდ პავლეს ათ ეპისტოლეს და ლუკას სახარებას აღიარებდა.) იმდროინდელ ეკლესიის საჭეთმპყრობლებს კარნახობდა, რომ დრო იყო, გამოეცხადებინათ ის წიგნები, რომელთაც ღვთივსულიერად აღიარებდნენ. ჩვ.წ-ის დაახლოებით 180 წელს გამოჩნდა მურატორიული კანონი. შესაძლოა, ეს პირველი ფორმალური მცდელობა იყო ქრისტიანული კანონის შედგენისა. შესაძლებელია, ამ კრებულის პასუხისმგებელი პირი იპოლიტე რომაელი იყო. ჩამონათვალი არ ჰგავს საბოლოო კანონს, რომელიც ორასი წლის შემდგომ ჩამოყალიბდა, არამედ ის იძლევა გასაღებს იმდროინდელ ეკლესიაში არსებული სიტუაციისა. სახარების კრებულები, პავლეს ეპისტოლეები, იოანეს ნაწერები, და სხვა წიგნები ამ ჩამონათვალშია. მიუხედავად იმისა, რომ პირველი ორი სახარება ამ კანონის შემადგენლობაში არ არის, ლუკას სახარება, რომელიც პირველ ადგილზეა ჩამონათვალში, სიაში აღწერილია, როგორც “მესამე" სახარება, რაშიც იგულისხმება ის, რომ “პირველი" და “მეორე" სახარებაც არსებობდა. უკვე მეოთხე საუკუნეში ეკლესია ორი ფრთით ვითარდებოდა: (1) აღმოსავლური ნაწილი, რომელზეც გავლენას ახდენდა ალექსანდრია და ბერძნული კულტურა, და (2) დასავლური ნაწილი, რომელზეც ზემოქმედებდა ლათინური კულტურა. აღსანიშნავია ის, რომ ამ ორი ფრთის ეკლესიაში, მიღებული იყო იგივე ოცდაშვიდი წიგნი, რომლებიც ამჟამად გვაქვს ჩვენს ახალ აღთქმაში.

        მოგვიანებით ათანასემ, ალექსანდრიის ეპისკოპოსმა, აღიარა ახალი აღთქმის ოცდაშვიდი წიგნი თავის ოცდამეცხრამეტე წერილში, ჩვ.წის 367 წელს. მან მკაცრი ხაზი გაავლო ავტორიტეტულ წიგნებსა და არაკანონიკურ წიგნებს შორის.         

        აღმოსავლეთში, კართაგენის საეკლესიო საბჭოზე, რომელიც სინოდის სახელითაა ცნობილი, ლათინელმა ეპისკოპოსებმა აღიარეს იგივე ოცდაშვიდი წიგნი. ამ საეკლესიო საბჭომ, რომელიც ჩვ.წ-ის 397 წელს გაიმართა, განასხვავეს კრიტერიუმები, რომლებიც ჰქონდათ წიგნების არჩევის დროს. უნდა აღინიშნოს,  რომ ეს საეკლესიო კრება  არ აძლევდა ახალ აღთქმას ეკლესიას: ის უბრალოდ აღიარებდა, კრავდა იმ ღვთივსულიერ ხელნაწერებს, რაც ეკლესიას უფლის მადლით გააჩნდა.

         ყოველივე ზემოთ აღნიშნულიდან გამომდინარე, არქეოლოგიური აღმოჩენები, თავად წმინდა წერილი და ასევე ისტორიული ცნობები ადასტურებს იმ ფაქტს,რომ დღესდღეისობით არსებული ბიბლიური ტექსტი უტყუარია.

 

სტატია მოამზადა: აჩიკო ივანიშვლილმა

წიგნიდან: აპოლოგეტიკა  

      წარმოიდგინეთ, ბიბლია თითქოს ბიბლიოთეკაა, რომელიც შედგება სამოცდაექვსი სხვადასხვა წიგნისგან, რომლებიც დაწერა დაახლოებით ორმოცდაოთხმა ადამიანმა თექვსმეტი საუკუნის მანძილზე, დაახლოებით ქრისტეშობამდე 1500 წლიდან,   ჩვ.წ-ის 100 წლამდე. აგრეთვე, გახსოვდეთ, ეს ორმოცი ადამიანი სრულიად განსხვავებული სფეროდან იყვნენ, როგორიცაა: მწყემსები, მეფეები, მთავრობის პირები, სწავლულები, მღვდლები, პოეტები, ისტორიკოსები, მეთევზეები, და იურისტები. დროის ამ უდიდესი პერიოდის მანძილზე, ამ სხვადასხვა მწერლის მიუხედავად ბიბლიის ერთიანობა მართლაც გასაოცარია. დაბადების წიგნიდან გამოცხადებამდე გადმოცემულია ღმერთის და მისი გამომსყიდველი გეგმის შესახებ. ბიბლიის კითხვისას მკითხველი აღმოაჩენს ძველი და ახალი აღთქმის ურთიერთ-დაკავშირებულობას- ახალი ძველშია დამალული, ძველი კი ახალშია გამჟღავნებული.

      კაცობრიობას, რომელიც ადამიანური საზღვრებით შეზღუდულია და ცოდვისგან დასუსტებულია, არ შეუძლია მიაღწიოს ღმერთამდე ცოდვით გამოწვეული უფსკრულის გამო. ებრაელთა 1:1-2 გვახსენებს, რომ ყველაზე სრულყოფილი და ბოლო დალაპარაკება ღმერთსა და ადამიანს შორის იყო იესო ქრისტე, განკაცებული ღმერთი. თუმცა, გადამწყვეტი კითხვა ისევ რჩება: როგორ შეიცნობენ დღეს ადამიანები ღმერთის ცოცხალ სიტყვას?    

       პირველი მიზეზი, რომელიც ბიბლიას, როგორც ღმერთის გამოცხადების მისაღებად წარმოაჩენს, არის ის რომ წმინდა წერილი აცხადებს, რომ ის ღვთივსულიერია; გამუდმებით ამტკიცებს, რომ ზუსტად ისაა, რასაც ღმერთი ელაპარაკება ადამიანს. იესო ქრისტეს შესახებ ჩვენი ცოდნა დაფუძნებულია ღვთით შთაგონებულ სიტყვაზე, რომელიც აშკარად მიგვითითებს ძეზე. ბიბლია ღმერთის გამომჟღავნებაა წერილობითი ფორმით. ის არამარტო იმას გვიჩვენებს, თუ როგორია ღმერთი, არამედ ყველა ადამიანის გამოსყიდვის გეგმასაც, იესო ქრისტეს მეშვეობით.

    თუ გადავხედავთ წიმინდა წერილს, ჯერ მარტო ბიბლიის პირველ ხუთ წიგნში ოთხასზე მეტჯერ არის დადასტურებული, რომ მოსეს მეშვეობით დაწერილი მასალა ექვივალენტურია მოლაპარაკე ღმერთის ხმისა. ამის მაგალითებია:

გამოსვლის 17:14 – და უთხრა უფალმა მოსეს: “ჩაწერე ეს სამახსოვრო წიგნში".

გამოსვლის 19:6-7 – [უფალმა თქვა:] “აჰა, სიტყვანი, რომელთაც ეტყვი ისრაელის ძეთ!" და მივიდა მოსე და მოიწვია ხალხის უხუცესნი და წინ დაუდო მათ ყველა ეს სიტყვა, რომელიც აღუთქვა მას უფალმა. ასევე მეფსალმუნე ხშირად მოიხსენიებს წმინდა წერილს ღმერთის ხმად. მარტო 118 ფსალმუნში წმინდა წერილი მრავალჯერ არის მოხსენიებული, როგორც “უფლის სიტყვა", ან “უფლის კანონი". ბიბლიის მხოლოდ ამ ნაწილში სულ მცირე, 179ჯერ არის წმინდა წერილი მოხსენიებული, როგორც ღმერთის სიტყვა. დააკვირდით ამ მაგალითებს: “ხალასია შენი ნათქვამი ფრიად, და შენს მორჩილს უყვარს" (მ.140), “სიმართლე შენი მარადიული სიმართლეა და შენი რჯული ჭეშმარიტია" (მ.142); “იტყვის ჩემი ენა შენს ნათქვამს, რადგან ყველა შენი მცნება სიმართლეა" (მ.172).

     რაც შეეხება ახალ აღთქმას, იგი სავსეა ისეთი მტკიცებულებებით, სადაც წმინდა წერილი გაიგივებულია ღმერთის სიტყვასთან. ისეთი გამონათქვამები, როგორიცაა “დაწერილია", “წმინდა წერილი ამბობს" და “ღმერთი ამბობს" იმდენად ურთიერთჩანაცვლებადია, რომ აშკარად ჩანს: ახალი აღთქმის მწერლები მათ სინონიმებად იყენებდნენ. მაგალითად, დააკვირდით, პავლეს ციტატას დაბადების 12:3-დან, რომელიც გალატელთა 3:8-ში ჰყავს მოყვანილი: “წერილმა, როცა წინასწარ განჭვრიტა, რომ ღმერთი რწმენით გაამართლებს წარმართებს, წინასწარ ახარა აბრაამს" და იკურთხება შენში ყველა ერი". როცა ღმერთი აბრაამს დაელაპარაკა, მაშინ წმინდა წერილები ჯერ კიდევ არ არსებობდა. პავლესთვის ღმერთის მიერ წარმოთქმული სიტყვა და წმინდა წერილის ღვთივსულიერი სიტყვა ერთი და იგივე რომ არ ყოფილიყო, იტყოდა ასეთ რამეს?

იერუსალიმის ეკლესიის ადრეული მოწაფეებიც ასე იყვნენ დარწმუნებულები მათი დროის ბიბლიაში (ძველ აღთქმაში). დააკვირდით, როგორ ლოცულობდნენ მორწმუნეები პეტრეს და იოანეს გასანთავისუფლებლად, რომლებიც დატუსაღებული ჰყავდათ:

“ღმერთო, შემოქმედი ცისა და მიწისა, ზღვისა და ყველაფრისა, რაც მასშია, ჩვენი მამის, შენი მსახურის დავითის ბაგე ალაპარაკე სულიწმიდით: “რად შფოთავენ წარმართნი და ხალხები განიზრახავენ ამაოებას? აღდგნენ მეფენი ქვეყნისა და მთავრები ერთად შეიკრიბნენ უფლისა და მისი ცხებულის წინააღმდეგ". (საქმეთა 4:24-26; ფსალმუნის 2:1-2).

 ყველაზე მნიშვნელოვანი იყო იესოს დამოკიდებულება ძველი აღთქმის წერილების (იმდროინდელი ბიბლიის) მიმართ. მაგალითად, იესო ფარისევლებს ასე ელაპარაკა:

“ვინაიდან ღმერთმა თქვა: ‘პატივი ეცი მამას და დედას’ და ‘მამის ან დედის აუგის მთქმელი სიკვდილით მოკვდეს.’ თქვენ კი ამბობთ: თუ ვინმე ეტყვის თავის მამას ან დედას: ეს შესაწირავია, რითაც ჩემგან უნდა გესარგებლაო, ამით პატივს არ სცემს თავის მამას ან დედას. ამრიგად, თქვენ გააუქმეთ ღვთის მცნება თქვენი ჩვეულებით." (მათეს 15:4-6; გამოსვლის 20:12; მეორე რჯულის 5:16; გამოსვლის 21:17; ლევიანთა 20:9).

    ზემოთ აღნიშნულიდან ნათლად ჩანს რომ, წერილობითი ტექსტი-ბიბლია არის ღვთის სიტყვა. მაცხოვარი ძველ აღთქმას მიიჩნევდა, როგორც აბსოლუტურად სანდო წიგნს. პავლე მოციქული ტიმოთესადმი გაგზავნილ წერილში აღნიშნავს:

“მთელი წერილი ღვთივსულიერია და სასარგებლოა სასწავლებლად, სამხილებლად, გამოსასწორებლად, დასარიგებლად სიმართლეში". 2 ტიმოთეს 3:16. ბერძნული სიტყვა, რომელიც “ღვთივსულიერად" ითარგმნება, არის ტჰეოპნეუსტოს, რაც სიტყვასიტყვით ნიშნავს “ღმერთის მიერ შთაბერილს". ამრიგად, ღმერთმა შთაბერა თავისი სული წმინდა წერილებში. ისინი ღმერთის სულითა შთაბერილი და შთაგონებული.   მიუხედავად ძველ აღთქმასა და ახალ აღთქმას შორის არსებული ოთხასწლიანი შუალედისა, მათ შორის ძალიან ძლიერი კავშირია. მაგალითად, ესაია წინასწარმეტყველის წიგნში დაწერილია: ამიტომ უფალი თვითონ მოგცემთ ნიშანს: აჰა, ქალწული დაორსულდება და შობს ძეს და უწოდებს მას სახელად ემანუელს. ესაია: 7;14. ისრაელის ისტორიის მანძილზე ერთი რამ ცხადია, რომ ღმერთი თავის ხალხს თაყვანისცემის სიწმინდისკენ და კერპთაყვანისმცემლობის არიდებისკენ მოუწოდებს. წინასწარმეტყველური წიგნები გამუდმებით ამტკიცებენ, რომ ღმერთი წმინდაა და რომ რწმენა და მონანიება უფრო მნიშვნელოვანია, ვიდრე რიტუალი და მსხვერპლშეწირვა. ასევე უნდა აღინიშნოს, რომ წმინდა წერილებში აბსოლუტური რეალიზმია. ბიბლიაში მიუხედავად ყველა იმ რწმენის გმირების დადებითი მხარეაბისა, ასევე მტკივნეულად არის დახატული  დიდებულ ღვთისმსახურთა შეცდომები (აბრაამის,დავითის და ა.შ.). ტყუილად არ უწოდებენ მას მართალ წიგნს.

    ახალი აღთქმა გვიხატავს იესოს, როგორც ძველი აღთქმის ყოველი წინასწარმეტყველების და ძლიერი სურვილების აღმასრულებელს. ეს არის თითქოსდა ძლიერი ბირთვი, ცენტრალური უწყება, რომელიც გადაფარებულია მთელ ბიბლიაზე, და ეს არის გამომსყიდველი თემა. ღმერთის სიწმინდე და სიყვარული განთავსებულია გოლგოთის ჯვარზე. ძველ აღთქმაში ნაწინასწარმეტყველი და სახარებაში მოთხრობილი ეპისტოლეებშია ახსნილი და გაცხადებული. რას უნდა მივაწეროთ ბიბლიაში ჭეშმარიტების ასეთი ერთიანობა? მხოლოდ ერთი პასუხი არსებობს: არის მხოლოდ ერთი ავტორი, სულიწმიდა. აქედან გამომდინარე, დარწმუნებით შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ბიბლია არის ინერანტული, შეუცდომელი და ავტორიტეტული ღმერთის სიტყვა ადამიანისადმი, და ის სასარგებლოა “სასწავლებლად, სამხილებლად, გამოსასწორებლად და დასარიგებლად სიმართლეში, რათა სრულყოფილი იყოს ღვთის კაცი, ყოველი კეთილი საქმისათვის განმზადებული". (2 ტიმოთეს 3:16, 17).

სტატიზე მუშაობდა: აჩიკო ივანიშვილი

წყარო: წიგნიდან "აპოლოგეტიკა"

 

 

ჩვენ ისეთ ეპოქაში ვცხოვრობთ, სადაც სკეპტიციზმია გაბატონებული. როგორც ვნახეთ, თანამედროვე საერო აზროვნება არადოქტრინალურია ნატურალიზმის სახარების მიმართ. საერო ადამიანისთვის ჭეშმარიტად მხოლოდ ის არსებობს, რისი გაზომვა და შემოწმებაც ლაბორატორიულად არის შესაძლებელი. არაფერი არსებობს ისეთი, რომელსაც აზრობრივი, დაკვირვებადი ახსნა არ გააჩნია.

აქედან გამომდინარე,  უნდა ვთქვათ, რომ ჩვენ რედუქციონიზმის ეპოქაში ვცხოვრობთ: ადამიანი შეიკვეცა გაზომვად განზომილებამდე. ფსიქოლოგიის სტანდარტული სკოლების უმეტესობა , რომლებიც ადამიანის ქცევების ახსნას ცდილობენ, ნატურალიზმზე არიან დაფუძნებულნი. ერთის მხრივ, ადამიანური პიროვნების თანამედროვე ფსიქოლოგიურ კვლევების დროს მრავალი ღირებული რამ გამოჩნდა. მაგრამ სიძნელეები სწორედ  იმ ნაწილში იჩენს თავს, სადაც ნატურალისტური ფსიქოლოგია რელიგიური განცდების გამოკვლევებს იწყებს.

როცა მეცნიერები ნატურალისტურ საფუძვლებზე ცდილობენ რელიგიური ფენომენის ახსნას, ისინი რედუქციონიზმის განსაკუთრებულად სერიოზულ ფორმაში არიან დამნაშავეები. ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი წინააღმდეგობა, რომელიც ქრისტიანს ხვდება, დღესდღეობით სწორედ ამ ფრონტზეა. როგორც ამ უკანასკნელ გაკვეთილში ვნახავთ, დღეს არცერთი საკითხი არ არის ისეთი მნიშვნელოვანი, როგორც ქრისტიანული განცდის სინამდვილე. 

წინააღმდეგობები ქრისტიანული განცდის სინამდვილის მიმართ

ამ თემის სათაური შემდეგნაირად უნდა ჩამოვაყალიბოთ: “ქრისტიანული განცდა მხოლოდ პიროვნული და სუბიექტურია თუ მას ობიექტური, გარეგნული სინამდვილეც აქვს?" ეს მთავარი თემაა. თუ ქრისტიანული რწმენის “ახსნა" ნატურალისტური ფსიქოლოგიით არის შესაძლებელი, მაშინ მართლაც, ჩვენი რწმენა ამაო ყოფილა ჩვენ დიდი მითით მოტყუებულები გამოვდივართ. მეორე მხრივ, თუ იმის ჩვენება შესაძლებელია, რომ რეალობა არსებობს ქრისტიანულ განცდაში, რომლის მოპოვება ნატურალისტს არ შეუძლია, მაშინ ქრისტიანული უწყება ძალიან მნიშვნელოვანი და დაუძლეველია. 
შესწავლა დავიწყოთ ზოგიერთი მთავარი არგუმენტით, რომელთაც ნატურალისტები აყალიბებენ, რათა უარყონ ქრისტიანული განცდის რეალობა. ეს არგუმენტები ქრისტიანულ განცდას ახასიათებენ, როგორც
1. ფსიქოლოგიური მანიპულაცია.
2. საზიანო ცდომილება
3. პირობითი რეფლექსი
4. ავტომატური შთაგონება და ფანტაზია

ფსიქოლოგიური მანიპულაცია 

ტვინის გამორეცხვა არის ტერმინი, რომელიც ჩვენი ლექსიკის ნაწილი კორეის ომის შემდეგ გახდა. თანამედროვე ომების წარმოების საშიშროება იმაშია, რომ გამოყენება ხდება სისტემატური პროპაგანდის ცბიერი საშუალებებისა,  რათა მოხდეს ცალკეული ადამიანების ან ჯგუფების გათვითცნობიერება. სხვა სიტყვებით, ადამიანთა ერთი ჯგუფი გამუდმებით ავრცელებს იდეას, ინფორმაციას ან ჭორებს, რათა სამომავლოდ განავითაროს საკუთარი მდგომარეობა, ან ზიანი მოუტანოს საპირისპირო მდგომარეობას. ეს არის მომზადებული გეგმა, რათა რათა ხალხის მანიპულაცია მოხდეს მათი ნების საპირისპიროდ. სხვა მაგალითი არის თანამედროვე რეკლამა, მომელთა უმრავლესობა დაგეგმილია, რათა იერიში მიიტანოს ადამიანთა გონებაზე და ემოციებზე, ისე, რომ ისინი თანდათანობით დარწმუნდებიან, რომ აკეთონ სასურველი საქმე. ამის მსგავსად, ქრისტიანობის სკეპტიკოსები მიუთითებენ ზოგიერთ პოპულარულ ევანგელისტზე და მათ ადანაშაულებენ ადამიანთა გონებასა და ემოციებზე მანიპულირებაში.

პოლ ლითლი ეთანხმება, რომ ზოგიერთი ევანგელისტი მართლა მიმართავს ისტორიების მოყოლას, რათა ადამიანებში ემოციები აღძრან, რათა მათ გადაწყვიტონ იესოს მიღება. ასეთ გადაწყვეტილებებს ის უკავშირებს მთესველის იგავის მაგალითს (მათეს 13). ზოგიერთი მარცვალი “კლდოვანზე დაცვივდა, სადაც მიწა ბევრი არ იყო, და მალე აღმოცენდა, ვინაიდან ნიადაგს სიღრმე არ ჰქონდა. ხოლო მზე რომ ამოვიდა, დაჭკნა და, რაკი ფესვი არ ჰქონდა, გახმა" (მმ.5-6). ლითლი ამ მაგალითს ხედავს, როგორც იესოს გაფრთხილებას ემოციებზე მოქმედების წინააღმდეგ. 

ლითლი აგრეთვე მიგვანიშნებს იმ ილუსტრაციაზე, სადაც ნება შედარებულია იმ ეტლთან, რომელსაც ორი ცხენი ეწევა: ინტელექტი და ემოცია. ზოგიერთი ადამიანი შეიძლება უფრო ადვილად ერთმა მიიზიდოს, ვიდრე მეორემ. მაგრამ ყოველ შედეგში ჩართული უნდა იყოს ნება .

მთელი გულწრფელობით უნდა ვაღიაროთ, რომ ზოგიერთმა ქრისტიანმა უგუნური გულმოდგინებით ეცადა ქრისტესთან ადამიანების მისაყვანად. თუ ადამიანი მისდევს  პირობას, რომ “მიზანი ამართლებს საშუალებებს", მას შთამბეჭდავი სტატისტიკის წარმოდგენა შეუძლია იმ ადამიანებისა, რომლებიც მის მიმართვას გამოეხმაურნენ, მაგრამ ნაკლებად სავარაუდოა, რომ ამ რწმენაზე მოქცეულმა ადამიანებმა უფრო მეტ ხანს გაძლონ, ვიდრე იმ მარცვალმა, რომელიც კლდეზე დავარდა.

თუმცა, ისიც ნუ დაგვავიწყდება, რომ პავლე აღიარებდა “ადამიანთა შთაგონების" საჭიროებას (2 კორინთელთა 5:11). გიგანტური ბრძოლა მიმდინარეობს ადამიანთა გონების დასაპყრობად. ამ არენაზე ქრისტიან დამმოწმებელს ყველანაირი უფლება გააჩნია იმისა, რომ ჯანსაღი არგუმენტები გამოიყენოს ქრისტიანული სიტყვისთვის. ქრისტიანს მართლაც უნდა ჰქონდეს საჭირო მიზეზები და კარგი ტაქტიკა “ადამიანთა დარწმუნებისთვის", რაც მანიპულირებად არ უნდა მივიჩნიოთ. როცა ვიცით იმას, რომ მრავალი თესლი ხვდება კარგ ნიადაგზე და მრავალი ნაყოფიც მოაქვს, ვხვდებით, რომ მტკიცებულების ტვირთი იმათზეა, რომლებიც ამტკიცებენ, რომ ყველანაირი ქრისტიანული განცდა ისეთი ბუნებრივი მექანიზმის შედეგია, როგორიცაა ტვინის გამორეცხვა.

საზიანო ცდომილება

ცდომილება არის ის, რაც ჩვეული და ბუნებრივი სახეობიდან გადახვევაა. პოლ ლითლი ციტატად მოიშველიებს სადოქტორო კანდიდატის შემთხვევას, რომელსაც ხარისხის მინიჭებაზე უარი უთხრეს, რომ ის “გიჟი" იყო, რადგან ღმერთი სწამდა. მართლაც, მრავალი ადამიანი დამნაშავედ გამოცხადდა იმის გამო, რომ სამყარო მთლიანად გარშემორტყმულია დამტკიცებადი ბუნებრივი კანონებით. ნებისმიერი იმ ფენომენისადმი რწმენა, რომელიც ამ ყველაფრის საზღვრებს სცილდება, ნატურალისტების მიერ სიგიჟედ არის მიჩნეული. ზოგიერთი ათეისტი ღიად ასწავლიდა, რომ "რელიგია ხალხის ოპიუმია" (გამოთქმა ეკუთვნის კარლ მარქსს). არსებობს უამრავი ისტორია ქრისტიანებისა, რომელთაც ავიწროვებდნენ და დევნიდნენ იმის გამო, რომ ისინი იესო ქრისტესთან განიცდიდნენ პირად ურთიერთობას.

პოლ ლითლი მნიშვნელოვან საკითხს აღნიშნავს. ის მიგვანიშნებს, რომ ადამიანები, რომლებიც მართლაც არეულები არიან, (გონებრივად შეშლილები) თავიანთი ცხოვრების სხვა სფეროებშიც განიცდიან ცდომილებას, და არა მხოლოდ რელიგიის სფეროში. მეტიც, ის აღნიშნავს, რომ “ზოგიერთ გონებრივ ნაკლოვანებას სულიერი ფესვები გააჩნია. ყველა ამ ადამიანს სწორი ურთიერთობა აქვთ ღმერთთან, იესო ქრისტეს მეშვეობით ისინი შვებასა და თავისუფლებას პოულობენ (გვ.156).  
 

პირობითი რეფლექსი

ივან პეტრეს ძე პავლოვი (1849-1936) იყო რუსი ფსიქოლოგი, რომელიც ტვინის ფუნქციებს სწავლობდა. მან აღმოაჩინა, რომ გამეორებადი ასოციაციის მეშვეობით ხელოვნური სტიმული შეიძლება ბუნებრივმა სტიმულმა შეცვალოს, რათა ფსიქოლოგიური რეაქცია გამოიწვიოს. ძაღლებზე ჩატარებულ ექსპერიმენტებში მან ზარის ხელოვნური გამღიზიანებელი ჩაუნაცვლა საჭმლის ბუნებრივ სტიმულს, რათა ძაღლში ნერწყვის გამოყოფა გამოეწვია.

რა კავშირია პავლოვის ექსპერიმენტებსა და იმათ შორის, ვინც ქრისტიანული განცდის სინამდვილეს ეწინააღმდეგება?  დასკვნა ისაა, რომ პირობითობას შეუძლია გამოიწვიოს სასურველი შედეგები. სწორედ ამის საფუძველზე ცდილობენ ახსნან ყველა პოლიტიკური, სოციალური და რელიგიური აზრის დამორჩილება. ადამიანი დანახულია, როგორც მხოლოდ პირობითი რეფლექსების მქონე არსება. ეს არის დეტერმინისტული შეხედულება ადამიანის შესახებ, რომელიც არ თვლის მას, როგორც თავისი საქციელის გამო მორალურად პასუხისმგებელს.

პოლ ლითლს მოჰყავს ოთხი არგუმენტი  პირობითი რეფლექსის თეორიის საწინააღმდეგოდ (გვ.158-159).
1.  ადამიანის შედარება შეუძლებელია ცხოველთან, როგორც ამას პავლოვი აკეთებს, რადგან ადამიანს აქვს გონება და თვითანალიზის, თვითგანხილვისა და თვითკრიტიკის ძალა.
2.  პირობითი რეფლექსები არ არის გათვალისწინებული ისეთ დიდ ქმედებებში, როგორიცაა გმირობა და თავგანწირვა.
3.  პირობითი რეფლექსის თეორია სწორი რომ ყოფილიყო, მაშინ ადამიანს იმის მოლოდინი უნდა ჰქონოდა, რომ სახარებას ერთნაირად გამოეხმაურებოდა ყველა ის ადამიანი, რომელთა ოჯახური პირობები ერთმანეთს ჰგავს. თუმცა, გამოცდილება გვიჩვენებს, რომ წმინდანები და ბოროტმოქმედები ერთი და იგივე სახლში იზრდებოდნენ.
4.  ადამიანები, რომლებიც ქრისტესთან მოდიან მრავალი სხვადასხვა რელიგიური საფუძვლებით, ან არანაირი საფუძვლებით, ერთნაირად მოწმობენ მათი განცდების რეალობას მათი შეცვლილი ცხოვრებით და ქრისტესადმი პირადი მიძღვნით. ლითლი გულისხმობს იმას, რომ გონებრივ მდგომარეობაზე უფრო მეტია საჭირო იმის ასახსნელად, თუ რა დრამატული ცვლილებები ხდება ქრისტიანთა ფასეულობებსა და ქცევებში. 

ავტომატური შთაგონება და ფანტაზია

ავტომატური შთაგონება არის თვითჰიპნოზი ანუ თვითშთაგონებული ილუზია, რომელსაც რეალობაში საფუძველი არა აქვს. ეს არის სუბიექტური განცდა გარეგნული სინამდვილის გარეშე. ქრისტიანობის კრიტიკოსები კამათობენ იმაზე, რომ ქრისტიანული განცდა ასეთი თვითშთაგონებული ილუზიის კიდევ ერთი სახეობაა.

პოლ ლითლი ამ არგუმენტს იმ მითითებით მიმართავს, რომ ჩვენ, რომლებიც ქრისტიანები ვართ, უნდა გვქონდეს უფრო მეტი რამ, ვიდრე უბრალოდ სულიერი გამოცდილება, რომელზეც დაფუძნებულია ჩვენი დაჯერებულობა. თუკი არ გვექნება ობიექტური კრიტერიუმი, რომლითაც განვსჯით ჩვენი განცდის ღირებულებას, შეიძლება მართლა ილუზიის მსხვერპლნი გავხდეთ. ეს არ ნიშნავდა იმას, რომ რელიგიური განცდა არ არის მნიშვნელოვანი, არამედ ის, რომ ჩვენ თან უნდა გვქონდეს ობიექტური ფორმაც. პოლ ლითლი სვამს ორ შეკითხვას, რათა შეამოწმოს სუბიექტური განცდის სინამდვილე.

1. კიდევ ვის ჰქონდა ასეთივე განცდა? დამოწმების ფასეულობა უფრო იზრდება იმ ადამიანთა რიცხვთან ერთად, ვინც ადასტურებს რომ მსგავსი რამ მასაც განუცდია.

2.  რომელ გარეთ არსებულ  ობიექტური რეალობასთან არის დაკავშირებული ადამიანის შინაგანი სუბიექტური განცდა? ქრისტიანობაში ჩვენი რწმენა დაკავშირებულია ქრისტეს აღდგომის ისტორიულ რეალობასთან.

იმის გათვალისწინებით, რომ არსებობს აუცილებელი კავშირი გონებასა და სხეულს შორის, მოდით ვაღიაროთ, რომ გაცილებით უფრო მეტი რამ არსებობს, ვიდრე უბრალოდ გონებრივი დამოკიდებულება ქრისტიანული განცდის დრამატული შედეგების ასახსნელად. თუმცა, ქრისტიანულ განცდაში მართლა შედის მთლიანი ცვლილება (რომაელთა 12:2). მაგრამ დამოკიდებულების ცვლილება ურთიერთობის რეალობიდან მოდის.

ახლა პრაქტიკულ მომენტზე გადავიდეთ. მიუხედავად იმისა, რომ პიროვნების სუბიექტური განცდა შეიძლება შეზღუდული იყოს თავისი გამოხატვით – რადგან ზოგიერთმა ადამიანმა შეიძლება დასცინონ მათ ზებუნებრივ გამოცხადებებს – ამის მიუხედავად მაინც არის მიმზიდველობა პიროვნულ დამოწმებებში. ის ფაქტი, რომ ძნელია კამათი ვინმეს პირადი განცდების შესახებ, დამოწმებებს მნიშვნელოვანს ხდის. დააკვირდით იოანეს 9 თავში იმ კაცის დამოწმებას, რომელიც დაბადებიდან ბრმა იყო. 

კიდევ ერთი სახელი, რითაც ნატურალისტები ქრისტიანულ რწმენას აკრიტიკებებ, არის ფანტაზია, რომელიც მთლიანად სუბიექტურია და არა აქვს არანაირი ობიექტური სინამდვილე. ტერმინებს, როგორიცაა მითი და ლეგენდა , ის ადამიანები იყენებენ ქრისტიანული რწმენის მიმართ, რომლებიც კითხვის ქვეშ აყენებენ იმ საფუძვლებს, რომელზეც ქრისტიანობაა დამყარებული. მაგრამ როგორც პოლ ლითლი მიგვანიშნებს, ქრისტიანები, მხოლოდ ნახევარს ისტორიას ამბობენ, როცა მღერიან: “ის ცხოვრობს ჩემს გულში". მაშინ, როცა სუბიექტური განცდა ნამდვილია, მისი მეორე ნაწილი იმ ისტორიულ ფაქტში დევს, რომ იესო ქრისტე აღსდგა მკვდრეთით.

ლითლი ამტკიცებს, რომ თუკი გვსურს ქრისტიანული რწმენის მთელი ისტორიის გამოკვლევა, მასსი უნდა შევიტანოთ ქრისტეს აღდგომასთან დაკავშირებული ნამდვილი ფაქტები,  როგორც ჩვენი კვლევის ნაწილი. მეტიც, ის ხედავს სუბიექტური რწმენის, როგორც ქრისტიანობის ობიექტური რეალობის დრამატულ შედეგებს. ეს არის ცხოვრების  ის ნამდვილი ცვლილება, რომელიც გახსნილია კვლევებისათვის, როგორც ამას მოგვიანებით ვნახავთ ამ გაკვეთილში. 

შეგვიძლია ვნახოთ, რომ ქრისტიანული განცდების ყველა ეს კრიტიკა არის ბუნებრივი ადამიანის მცდელობა, რომ ახსნას სულიერი საკითხები, რომლებიც მისთვის გაუგებარია, როგორც ეს პავლემ თქვა 1 კორინთელთა 2:1-16-ში. ქრისტიანის საუკეთესო პასუხი არის დღითიდღე იმის ჩვენება, რომ მისი ცხოვრება შეიცვალა ღმერთის ზებუნებრივი ძალით.
 
არგუმენტები ქრისტიანული განცდის სინამდვილის დასამტკიცებლად

ახლა გვინდა ვნახოთ ოთხი დადებითი მიზეზი ქრისტიანული განცდის დასაჯერებლად:
1. ადამიანის აგებულება მიგვითითებს ამაზე
2. განცდა აღავსებს ადამიანის უმთავრეს  საჭიროებებს
3. შედეგობრივი შუამავალი არის იესო ქრისტე
4. ორმოცდაათიანელური განახლება ადასტურებს ამას.

 

ადამიანის აგებულება

ადამიანის ებრაული სახელწოდება შეიძლება კარგად გამოვხატოთ სიტყვით მთლიანობა . დაბადების 2:7 გვეუბნება, რომ ღმერთმა შთაბერა სიცოცხლე (სული) ადამიანს, რომელიც მიწის მტვრისგან გამოსახა (ფიზიკური სხეული), და ადამიანი გახდა “ცოცხალი არსება" (სხეული და სული).

ამ მუხლში ძალიან ახლოა ურთიერთკავშირი სხეულსა და სულს შორის. წმინდა წერილებში გამუდმებით არის საუბარი ადამიანის მთლიანობაზე. ახალ აღთქმაში მორწმუნის სხეული აღწერილია, როგორც “სულიწმიდის ტაძარი" (1 კორინთელთა 6:19). ამ ერთიანობისა და მთლიანობის დაგვირგვინება გამოხატულია ქრისტიანულ საუბარში სხეულის აღდგომის შესახებ. სიკვდილში ადამიანი არ არის სრულყოფილი, რადგან მისი სული განცალკევებულია სხეულისგან. სულის ხორცშესხმა საჭიროა ადამიანის სრულყოფისთვის. 

ადამიანის მთლიანობასთან დაკავშირებული ამ მდიდარი ბიბლიური ჭეშმარიტების იმპლიკაცია ის არის, რომ ღმერთი დიდად არის დაინტერესებული ადამიანის ცხოვრების ყველა ასპექტით. და პირიქით, ყოველი ადამიანი პასუხისმგებელია, რომ თავის ცხოვრების ყოველი ასპექტი ღმერთის ნებასთან ჰარმონიაში მოიყვანოს. ეს არის ქრისტიანული ეთიკის საფუძველი. ყველა რელიგიური სისტემა არ აკეთებს ასეთ ახლო კავშირს თაყვანისცემასა და ქცევებს შორის; მაგრამ ეს ზუსტად ისაა, რასაც მოითხოვს ბიბლიური შეხედულება ადამიანის შესახებ.

ვინაიდან ღმერთი დაინტერესებულია ადამიანური განცდის მთლიანობით, ამიტომ ღმერთის ჭეშმარიტი თაყვანისცემა უნდა მოიცავდეს ადამიანის ყოველ ასპექტს. სურათი 13.1 ამას წარმოგვიდგენს:

ქრისტიანული განცდის მთლიანობა
 თავი:   გონება კონცენრტირებული ჭეშმარიტებაზე
 ხელი:   ქცევა მართული ჭეშმარიტებით
 გული:  განცდა დადასტურებული ჭეშმარიტებით. 

ადამიანის გონება კონცენტრირებულია ჭეშმარიტებაზე. ეს ხდება ღმერთის დაწერილი სიტყვის, ბიბლიის მეშვეობით. მორწმუნის ქცევა ჰარმონიაში უნდა იყოს ამ ჭეშმარიტებასთან. ბიბლია წარმოგვიდგენს პრინციპებსა და მიმართულებებს, რომლებიც მორჩილი ადამიანისთვის ასწავლის, თუ როგორ უნდა იცხოვროს ისე, რომ მისი ცხოვრება ღმერთისადმი თაყვანისცემას გამოხატავდეს. მაგრამ ჭეშმარიტებისადმი მენტალური მიდგომა, თავისთავად არაადექვატურია. არც წესების ცოდნაა საკმარისი შესაფერისი ქცევების საწარმოებლად. განცდა მნიშვნელოვანია იმისთვის, რომ ჭეშმარიტებას სიღრმე მიეცეს და სათანადო ქცევისთვის მოტივაცია მომზადდეს. პიროვნების ემოციური ასპექტი აგრეთვე მნიშვნელოვანია პიროვნების ღმერთთან მისასვლელად. ჭეშმარიტება რელიგიური განცდებისთვის საზღვრებსა და მიმართულებებს აყალიბებს. ბიბლია ისევ და ისევ ადასტურებს, რომ ჭეშმარიტი  რელიგიური განცდა კონცენტრირებულია აღმდგარ ქრისტესთან პირად ურთიერთობაზე. 

ადამიანის უმთავრესი საჭიროებები

ქრისტიანული განცდის სინამდვილის კიდევ ერთი დადებითი არგუმენტი ის არის, რომ ეს განცდა აღავსებს ადამიანის უმთავრეს საჭიროებებს. ის იძლევა ცხოვრების მიზანს, მიმართულებასა და მნიშვნელობას; ის გვაძლევს სისავსეს, სიხარულს და მშვიდობას;  ადამიანს აძლევს სწორად მოქცევის მორალურ ძალას; იძლევა განთავისუფლებას დანაშაულისა და შიშისგან, და გვაძლევს სიმარტოვეზე გამარჯვებას.

1. ქრისტიანული განცდა იძლევა ცხოვრების მიზანსა და მიმართულებას . მრავალი ახალგაზრდა დღესდღეობით გამოხატავს ზედაპირული მიზნებისა და გეგმების ილუზიებს, რომლებიც მატერიალიზმისთვის საერთოა. მათი პიროვნული გაღიზიანება და მღელვარება უფრო მატულობს იმის გაცნობიერებით, რომ სიცოცხლე უეცრად შეწყდება ეკოლოგიური ანატომიური კატასტროფების შედეგად, როგორც ეს ჩვენც ვიცით. მრავალი ცდილობს გამოიკვლიოს გასაღები იმისა, თუ საით მივყავართ ისტორიას და როგორ შეუძლიათ მათ ინდივიდუალურად მორგება უფრო დიდ განზომილებებზე. 

რაოდენ მშვენიერია იმის ცოდნა, რომ ღმერთი ამ სამყაროში ჩართულია მთლიანი გაგებით! მან შეგვპირდა, რომ გამოავლენდა თავის სურვილს თითოეული ჩვენგანის ცხოვრების შესახებ, რათა დღითიდღე შევძლოთ სანდო დაჯერებამდე მისვლა. ღმერთის ნების ცოდნა კოსმოსური გრძნობაა (სადაც სამყარო მიდის) და ინდივიდუალური მგრძნობელობა სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია ადამიანის კეთილდღეობისთვის.

2.  ქრისტიანული განცდა სიცოცხლეს აძლევს მნიშვნელობას . მიზნისა და მიმართულების საჭიროებასთან ძალიან ახლოს დგას სიცოცხლის მნიშვნელობის საჭიროება. მიზანი და მიმართულება დაკავშირებულია იმასთან, თუ რატომ ვარსებობთ. მეოცე საუკუნის შუა პერიოდს ეგზისტენციალური ეპოქა ეწოდებოდა, რადგან ამ დროს ადამიანები ეძებდნენ თავიანთი არსებობის მნიშვნელობას. მრავალი ეგზისტენციალისტი მივიდა სევდიან დასკვნამდე, რომ ცხოვრება აბსურდია და ამასთანავე, უმნიშვნელო.

მეორე მხრივ,  ქრისტიანული გამოცხადება ადამიანთა დაბნეულობაში იჭრება შესანიშნავი კეთილი უწყებით, რომ ღმერთი მართლა დაინტერესებულია მათით და მათი კეთილდღეობით. მაგალითად, ეფესელთა 1:3-14 შესანიშნავს სურათს გვიხატავს, თუ როგორი განზრახვები აქვს ღმერთს თავისი ხალხის მიმართ. აქ პავლე მორწმუნეზე ამბობს, რომ ის არსებობს “ მისი [ღმერთის] დიდების  საქებრად (გვ.14), და მიგვანიშნებს იმაზე, რომ ჩვენი მომავალი უშუალოდ დაკავშირებულია ღმერთის არსებობასთან. ამრიგად, მორწმუნეები იმისთვის შეიქმნენ, რომ ანარეკლი სხივებით გამოავლინონ თავად ღმერთში არსებული მადლი და სიკეთე.

3. ქრისტიანული განცდა იძლევა სისავსეს, სიხარულს და მშვიდობას . ის მასში შადრევანს აფრქვევს. ფსალმუნი 15:11 შესაფერისი აღწერაა სიხარულის წყაროებისა, რომელიც ჩვენში ცოცხალი ქრისტეს რწმენას მოაქვს: “მასწავლე გზა ცხოვრებისა სისავსე სიხარულისა შენი სახის წინაშე, ნეტარება შენი მარჯვენით – უკუნისამდე".

ეს აშკარად ეწინააღმდეგება ცნობილი შვეიცარიელი ფსიქოლოგის, კარლ გუსტავ იანგის (1875-1961)  მტკიცებულებას, რომ “ჩვენი დროის მთავარი ნევროზი სიცარიელეა". დააკვირდით მოციქულ პავლეს წერილში ფილიპელთა მიმართ რამდენჯერ არის გამოყენებული სიტყვა სიხარული . ეს განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია იმის გათვალისწინებით, რომ პავლემ ეს წერილი ციხეში დაწერა. 

უეჭველია, რომ ქრისტიანობისთვის ყველაზე მთავარი არგუმენტი არის სიხარული, რომელიც ქრისტიანს გააჩნია. არ არსებობს ამ ფენომენის დამაკმაყოფილებელი ახსნა ნამდვილი შინაგანი რეალობის გარეშე. თუმცა, ქრისტიანები, რომლებიც ავლენენ მოწყენილობასა და უიმედობას, რეალური გაგებით, ქრისტეს ღალატობენ. ამის მაგალითი ჩანს ფრიდრიხ ნიცშეს (18441900) სიტყვებში, ქრისტიანობის გავლენიანი მტრის, რომელიც იესოს შემდეგი სიტყვებით განსჯიდა: “მის მოწაფეებს უფრო მეტად უნდა მოენანიებინათ." ჩვენ მრავალი სასიხარულო გვაქვს, რადგან ვართ გამოსყიდულები; ჩვენ ვართ “სიმართლის ნაყოფით აღვსილნი იესო ქრისტეს მიერ ღვთის სადიდებლად და საქებრად" (ფილიპელთა 1:11).

ადამიანის კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი საჭიროება არის მშვიდობა. მეოცე საუკუნეში მშვიდობის დაპირებებით გადავედით, მაგრამ მშვიდობა მთლიანად არ არის გააზრებული. არეულობა და ძალადობა ცხოვრების ყოველ სფეროს ამახინჯებენ. მთელი სამყარო გაჰყვირის მშვიდობას, მაგრამ მშვიდობას ვერ პოულობენ. მრავალი ეძებს სიმშვიდეს ნარკოტიკებში, ალკოჰოლში და სხვა ამაო საქმიანობებში. სამყაროში არსებული ყველა დისჰარმონიის საფუძველზე ბრძოლა მიმდინარეობს ყოველ ადამიანში,  რომლებიც ცოდვის გამო ღმერთისგან და სხვა ადამიანებისგან განმარტოვდნენ. სწორედ ადამიანის უმთავრესი საჭიროების დასაკმაყოფილებლად შესთავაზა იესო ადამიანებს მათეს 11:28-30-ში:
“მოდით ჩემთან, ყოველნო მაშვრალნო და ტვირთმძიმენო, და მე მოგასვენებთ თქვენ. იტვირთეთ ჩემი უღელი და ისწავლეთ ჩემგან, ვინაიდან მე მშვიდი და თავმდაბალი ვარ, და ჰპოვებთ სულის სიმშვიდეს. ვინაიდან ჩემი უღელი ადვილია და ჩემი ტვირთი – მსუბუქი."

ერთადერთი რეალური სიმშვიდე, რომელიც შეგვიძლია ვიპოვოთ, არის იმ ადამიანთა გულებში, ვისაც იესო ქრისტესთან აქვთ ურთიერთობა. როცა მშვიდობის უფლისწული დაბრუნდება, დარღვეული მორალური წესრიგი აღდგება. მანამდე კი თითოეული მორწმუნე მშვიდობის პატარა კუნძული უნდა იყოს ამ გატანჯულ წუთისოფელში. 

4. ქრისტიანული განცდა იძლევა მორალურ ძალას. პლატონის დროიდან მოყოლებული, ადამიანი სამწუხარო შეცდომას უშვებენ, როცა სჯერათ ის, რომ ადამიანები ცუდად იმიტომ იქცევიან, რომ უკეთესი რამ არ იციან. ჭეშმარიტება ისაა, რომ ყოველ ადამიანში არის მორალური დაავადება, რომელიც მას აიძულებს იმის კეთებას, რაზეც იცის, რომ არ უნდა აგააკეთოს. პრობლემა გაცილებით ღრმაა, ვიდრე უბრალოდ უცოდინარობა. სინამდვილეში, სამყაროს უდიდესი რელიგიური სისტემა შეიცავს მნიშვნელოვან ეთიკურ შინაარსს. მაგრამ მხოლოდ ქრისტიანობა აყალიბებს დინამიკას ანუ ძალას , ადამიანებს იმას აკეთებინებს, რაც სასურველია რომ აკეთონ. ცოცხალი ქრისტიანული განცდა პიროვნებაში რადიკალურ განხსვავებას ქმნის. ის ღებულობს ახალ მოტივაციას, ახალ მიმართულებას, და ახალ ძალას, რომ სიმართლეს გაჰყვეს.  

5.ქრისტიანულ განცდას მოაქვს დანაშაულის, შიშისა და სიმარტოვისგან განთავისუფლება . რომაელთა 2:15-ში მოციქული პავლე საუბრობს სინდისის შესახებ, რომელიც ღმერთის მიერ ყველა ადამიანში ჩადებული მმართველი საშუალებაა, რათა ყოველმა ადამიანმა გააცნობიეროს მორალური კანონის დარღვევა.  ეს ცოდნა არის დანაშაულისა და შიშის საფუძველი არასწორად მოქცევის დროს.

დანაშაულის გრძნობა უნივერსალურია. სხვადასხვა კულტურულ ჯგუფებში ადამიანები სხვადასხვა სახის მსხვერპლებს სწირავენ, რათა დანაშაულის გრძნობისგან განთავისუფლდნენ. ბიბლია მიგვანიშნებს ქრისტეზე, როგორც დიდ ცოდვის მატარებელზე, რომელმაც საშუალება მოგვცა, თავი გაგვერთმია დანაშაულის პრობლემისთვის. იმის გამო, რომ მან ჩვენი ცოდვის საფასური გადაიხადა, წმინდა წერილი გამარჯვებით გვაუწყებს, რომ ისინი, ვინც “ქრისტე იესოში არიან", მათზე მსჯავრი არ არის.

შიში უდიდესი გამანადგურებელია. მაგრამ როცა ქრისტეში ახალ ცხოვრებას ვიწყებთ, ღმერთის სული ჩვენს სულებს უდასტურებს, რომ  ჩვენ მართლაც ღმერთის შვილები ვართ (რომაელთა 8:16). ამას დაჯერებულება ჰქვია. მორწმუნე დაჯერებულია, რომ მას შიშის მიზეზი არა აქვს. ეს ჭეშმარიტება ხაზგასმულია 1 იოანეს 4:16-18-ში:

“ღმერთი სიყვარულია. ხოლო სიყვარულში დარჩენილი ღმერთში რჩება, ხოლო ღმერთი – მასში. სიყვარულმა ჩვენში მიაღწია ისეთ სრულყოფას, რომ გულდაჯერება გვქონდეს განკითხვის დღეს, რადგან როგორიც ის არის, ჩვენც ისეთები ვართ ამ წუთისოფელში. სიყვარულში არ არის შიში, ხოლო სრულყოფილი სიყვარული სდევნის შიშს, ვინაიდან შიშში არის ტანჯვა, ხოლო მშიშარა არ არის სიყვარულში სრულყოფილი".

მარტოობა ჩვენი დროის კიდევ ერთი პრობლემაა. ტერმინი მასობრივი საზოგადოება აღწერს მილიონობით ადამიანის მდგომარეობას, რომლებიც ქვეყნიერებაზე ხალხით გადაჭედილ ქალაქებში ცხოვრობენ. ყველა ეს ადამიანი ერთსა და იმავე რამეს აკეთებენ ერთდროულად, მაგრამ თითოეული ინდივიდი ვირტუალურად გარიყულია თავისი გვერდში მყოფი ადამიანისგან. შეიძლება გასაკვირად გვეჩვენოს, მაგრამ ბრბოდ შეყრილი ადამიანები ერთად უფრო მეტად ავლენენ მარტოობის და ეულობის გრძნობებს. ადამიანებს აქვთ ღრმა ფსიქოლოგიური საჭიროება, რომ ისინი მიიღონ, უყვარდეთ და დააფასონ. როცა ეს საჭიროება არ არის დაკმაყოფილებული, ისინი მარტოობისგან არიან დაძლეულები.

ქრისტიანული განცდა ორ დონეზე ავსებს ჩვენი ურთიერთობის საჭიროებას. პირველი, ჩვენ მოზიარეობა გვაქვს ერთმანეთთან ქრისტეში ; მეორე, ჩვენ გვაქვს მოზიარეობა ქრისტესთან (1 იოანეს1:3). მოციქული იოანე მკითხველს მოუწოდებს, რომ გაიზიაროს მოზიარეობის სიხარული ღმერთის ოჯახში, ეკლესიაში. ეს პირველი საფეხურია. მაგრამ არსებობს საერთო რამ, რაც ეკლესიას მოზიარეობის საფუძველს აძლევს: საერთო განცდა, რომელსაც თითოეული წევრი ქრისტესთან განიცდის. ქრისტიანებს შორის სიყვარული და მოზიარეობა უფრო მეტია, ვიდრე ადამიანის ნათესავებს შორის. შეგიძლიათ დაინახოთ, თუ რატომ არის ყურადღება გამახვილებული ეკლესიის ჩამოყალიბების მნიშვნელობაზე? საკმარისი მხოლოდ ის არ არის, რომ ღმერთის სიტყვის მარცვალი განცალკევებულ  ადამიანებში მიმოვაბნიოთ. ღმერთის სურვილი ქრისტიანებისადმი ის არის, რომ ისინი რწმენის ოჯახში მოიყვანოს. 

მიზეზობრივი შუამავლობა

პოლ ლითლი მიგვანიშნებს, რომ ადამიანმა ერთმანეთისგან უნდა განასხვავოს ქრისტიანული განცდის აღწერა და ამ განცდის მიზეზი . თუ ადამიანს მხოლოდ აღწერილობითი დონის ცოდნა აქვს,  შესაძლებელი იქნება, რომ რამდენიმე ახსნა მოვუძებნოთ იმ ქცევებს, რომელთაც ვაანალიზებთ. თუმცა, ქრისტიანი აპოლოგისტი უფრო ღრმად მიდის.

ის აცნობიერებს ქრისტიანული განცდის უპირატესობებს, რომლებიც აქ მოვიხსენიეთ, მაგრამ ის ამ კურთხევებს ყოველთვის უკავშირებს იმ წყაროს, რომლისგანაც ის მოდის. მაგალითად, მოდით განვიხილოთ სიხარულის განსაზღვრება. თუ ვირჩევთ, რომ პიროვნების ცხოვრების ამ ცალკეულ ასპექტს შევხედოთ, სიხარულს უნდა დავურთოთ რამდენიმე მიზეზი, რომელიც მის შესახებ გვეუბნება. სიხარული შეიძლება გამოწვეული იყოს რაღაც გამართლებით, მიღწევით, ძველი მეგობრების ნახვით, და ა.შ. მაგრამ პოლ ლითლი ამტკიცებს, რომ ქრისტიანი აპოლოგისტი უნდა უყურებდეს “მთლიან პაკეტს", რომელშიც შედის ქრისტიანის ქრისტესთან ურთიერთობის უნიკალური განცდა. ეს წარმოგვიდგენს სხვადასხვა პოზიტიური დახასიათების გამოვლენილ მიზეზს – როგორიცაა სიხარული, მშვიდობა, სიყვარული, მიზანი, მიმართულება. ქრისტე არის “მიზეზობრივი შუამავალი". მორწმუნის პირადი განცდა ქრისტესთან ერთადერთი ადექვატური ახსნაა ქრისტიანული კურთხევებისა, რომელიც მასზე მოდის. პავლეს ეპისტოლეს კითხვისას შეამჩნევთ, რამდენად ხშირად იყენებს თავის ნაწერებში ურთიერთობის გამომხატველ ამ ფრაზებს: “ქრისტე თქვენში", ან “ქრისტეში".

მაშინ, როცა შესაძლებელია ზოგიერთი ქრისტიანული მახასიათებლის აღწერილობით დონეზე წარმოდგენა, ქრისტიანული განცდის ჭეშმარიტი დამოწმება დაფუძნებულია მიზეზობრივ შუამავლობაზე, ანუ ადამიანის ურთოერთობაზე იესო ქრისტესთან. აქედან გამომდინარე,  კარგი იქნება, თუკი ებრაელთა 3 თავში მოცემული დევიზით ვისარგებლებთ: “დაუკვირდით მოციქულსა და ჩვენი აღსარების მღვდელმთავარს. ვინაიდან ქრისტეს თანაზიარნი გავხდით, თუკი რწმენის საწყისს დავიცავთ ბოლომდე." (მმ.1,14). 

ორმოცდაათიანელური განახლება

ქრისტიანულ აპოლოგეტიკას აქვს ერთი ასპექტი, რომელიც უნდა აღვნიშნოთ. ის ლოგიკურად შეესაბამება ქრისტიანული განცდის სინამდვილის განხილვებს. ქრისტიანული რწმენის ერთერთი ყველაზე ძლიერი დაცვა არის ქარიზმატული გამოღვიძება, რომელმაც მთელი მსოფლიო მოიცვა. მეოცე საუკუნის დასაწყისში დიდმა ორმოცდაათიანელურმა გამოცოცხლებამ დაიწყო არსებობა. ის გამოხატავდა სამოციქულო ეკლესიის სიცოცხლესა და თვისებებს. მასში შედიოდა ისეთი ფენომენები, როგორიცაა ღვთიური განკურნება,  უცხო ენებზე საუბარი (საქმეთა 2:4; 10:44-47), და სხვა ზებუნებრივი გამოვლინებები, რომლებიც აღწერილია საქმეთა წიგნში და ახალ აღთქმაში.

ეს იყო განახლება ნატურალიზმისა და სეკულარიზმით სავსე დროში, რათა დანახული ყოფილიყო თანამედროვე ქრისტიანობის სწრაფად მზარდი ის რადიკალური ცვლილება, რომელიც ახალი აღთქმის ეკლესიისთვის იყო დამახასიათებელი. ებრაელთა 2:4 აღწერს, როგორ დაამოწმებდა სამოციქულო ეკლესია იმ სიტყვას, რომელსაც ის ქადაგებდა. ახალ აღთქმაში ადამიანთა საქმეებში ღმერთის ზებუნებრივი ჩარევის გამომხატველი  სხვადასხვა სიტყვები სულ ამ მუხლშია მოთავსებული.  თუ ღმერთი ცდილობდა, რომ კეთილი უწყება დაემოწმებინა ნიშნებითა და სასწაულებით პირველ საუკუნეში სულიწმიდის გადმოღვრით, განა ჩვენს დროში არ არის საჭირო ასეთი დამოწმება? 

მთელ მსოფლიოში განკურნების სასწაულები და ღმერთის ძალის სხვა გამოვლინებები კარგი საშუალება იყო იმისა, რომ ადამიანთა ყურადღება აღმდგარი ქრისტეს რეალობისკენ მიმართულიყო. უეჭველია, რომ დღეს სულიწმიდის ძალა ქრისტიანული აპოლოგეტიკის მნიშვნელოვანი ასპექტია. თუ ეს სიმართლეა, მაშინ ხომ კარგი იქნება, რომ მოვიპატიჟოთ ღვთის სული, რათა გვაკონტროლოს და აგვავსოს , რათა შევძლოთ სახარების გავრცელება არა მხოლოდ სიტყვით, არამედ სულის გამოვლინებითაც?

სამომავლო დახმარებისთვის სახელმძღვანელოს ბოლოს განთავსებულ ბიბლიოგრაფიაში – სათაურით ორმოცდაათიანელური თემები –   ჩამოვთვალეთ ზოგიერთი ორმოცდაათიანელური განცდის გამომხატველი წიგნი, რომლებიც გააძლიერებს თქვენს რწმენას. მათში ყურადღება გამახვილებულია  თქვენ მიერ შესწავლილ ცოცხალ ჭეშმარიტებებზე, რადგან ისინი განიცადეს მეოცე საუკუნის განმავლობაში ორმოცდაათიანელური გამოღვიძების დროს ისევე, როგორც ახლა.

საით მივყავართ ისტორიას

ახლა, როცა ვამთავრებთ საუბარს აპოლოგეტიკის შესახებ,  გვსურს მოკლედ შევეხოთ ერთერთ ყველაზე მნიშვნელოვან შეკითხვას, რომელიც დღეს ადამიანთა უმეტესობას აწუხებს: “საით მივყავართ ისტორიას?" არსებობს თუ არა ისეთი რამ, რასაც შეუძლია მნიშვნელობა და მიმართულება მისცეს ამ თაობაში ჩვენს ცხოვრებას? იმის საშუალება აღარ გვაქვს, რომ სათითაოდ განვიხილოთ ისტორიის ისეთ საერო ფილოსოფოსთა მნიშვნელოვანი იდეები, როგორიცაა ემანუელ კანტი, ჯორჯ ჰეგელი, კარლ მარქსი, ოსვალდ შპენგლერი ან არნოლდ ტოინბი. ყველა მათგანი ფილოსოფიას ისეთი სახით აყალიბებდა, რომელიც ჩვენს ისტორიულ გაგებას ბუნებრივ, საერო შეხედულებათა ფორმაში აქცევდა. ამის მსგავსად, მრავალმა თანამედროვე თეოლოგმა შეიტანა წვლილი ისტორიის თეოლოგიურ შეხედულებებში. ორი მნიშვნელოვანი შეხედულება ეკუთვნის კარლ ბართს და პოლ თილიხს. თუ გაქვთ საშუალება, რომ შეისწავლო ამ ისტორიული ფილოსოფიის რომელიმე ეს შეხედულება, მოგიწოდებთ, რომ ეს გააკეთოთ. ზოგიერთი მათი იდეა განხილულია ამ სერიის სხვა სახელმძღვანელოებში, რომლებიც ეხება ფილოსოფიას და ეკლესიის ისტორიას. ამ გაკვეთილის დასკვნით ნაწილში ყურადღებას გავამახვილებთ ბიბლიაზე და იმაზე, თუ როგორ გვეხმარება იგი შემდეგ კითხვაზე პასუხის გაცემაში: “საით მივყავართ ისტორიას?"

საწყისი წერტილი

დავიწყოთ ბიბლიის სანდოობის განხილვით. თავის წიგნში, საით მიდის ისტორია? ავტორი ჯონ მორტგომერი განიხილავს ამ თემას (გვ.179). სურათი 13.2 ამ შეხედულებას მოკლედ წარმოგვიდგენს:
მაშ, კითხვაზე: "საით მივყავართ ისტორიას?" პასუხის გასაცემად, ჩვენი საწყისი წერტილი არის ამ კურსის მასალის შესწავლა, განსაკუთრებით იმისა, რომელიც ეხება ქრისტეს ზებუნებრივ ხასიათს და  მის მიერ ბიბლიის, როგორც ღმერთის დაწერილი გამოცხადების წარმოდგენას.

1.  ტექსტობრივი და ისტორიული კრიტიკის მიღების საფუძველზე, ბიბლიური წერილები – მატე, მარკოზი, ლუკა და იოანე – არის სანდო ისტორიული დოკუმენტები, რომლებიც იძლევიან ქრისტეს ცხოვრების ზუსტ მონაცემებს.

2.  სახარების ეს წიგნები მიგვანიშნებენ, რომ იესოს ჰქონდა ღვთაებრივი პრეროგატივა და აცხადებდა, რომ ადამიანის სხეულში მოსული ღმერთი იყო. ეს მტკიცებულება დაფუძნებული იყო მის სამომავლო აღდგომაზე (მათეს 12:38-41; იოანეს 2:18-22).

3.  ოთხივე სახარება დეტალურად აღწერს ქრისტეს სხეულებრივ აღდგომას, და ამასთანავე, იძლევა დამოწმებას მისი ღვთიურობის შესახებ.

4.  ქრისტეს აღდგომა ნამდვილი სასწაულის დოკუმენტირებული დამოწმებაა.

5.  თუ ქრისტე მართლაც ღმერთია, მაშინ ის ლაპარაკობს ჭეშმარიტებას ძველი აღთქმის ავტორიტეტის (მათეს 5:17-19) და სამომავლოდ შესაქმნელი ახალი აღთქმის (იოანეს 14:26-27; 16:12-15) შესახებ. ყველაფერი, რასაც ის ქვეყნიერების ცოდვების გამო თავისი სიკვდილის შესახებ ამბობს, ჭეშმარიტება უნდა იყოს. ამასთანავე, რასაც ის ადამიანის ბუნებისა და ისტორიის მნიშვნელობის შესახებ ამბობს, ჭეშმარიტება უნდა იყოს.

6.  ამიტომაც, ყველა ბიბლიური მტკიცებულება, რომელსაც ისტორიული მნიშვნელობა გააჩნია, უნდა ჩაითვალოს გამოცხადებულ ჭეშმარიტებად, და ყველა ადამიანური მცდელობა ისტორიული ინტერპრეტაციისა განხილული უნდა იქნეს ბიბლიური გამოცხადების მეშვეობით .      

ბიბლიური ქრისტიანობის იმპლიკაციები

ვინაიდან შეგვიძლია ბიბლიას შევხედოთ, როგორც თავად ღმერთისგან ბოძებულ გამოცხადებას, ვიცით, რომ რასაც ბიბლია ამბობს ისტორიის ფორმისა და მნიშვნელობის შესახებ და თავად ცხოვრების შესახებ, ამ ყოველივეს დიდი შედეგები აქვს. ქრისტიანი აპოლოგისტისთვის მნიშვნელოვანია გაიგოს და შეეძლოს ისტორიის ბიბლიური ფილოსოფიის პრინციპული თვისებები.  ეს თვისებები ამტკიცებენ, რომ (1) ღმერთი აკონტროლებს ისტორიას; (2) ის მიიყვანს ისტორიას ბოლომდე; (3) ის მოქმედებს ისტორიაში; და (4) ის დაინტერესებულია ადამიანებით.

1. ღმერთი აკონტროლებს ისტორიას . წმინდა წერილებში არსებობს უამრავი მასალა იმისა, რომ ღმერთი მართავს სამყაროს მოვლენებს. “ღმერთს არ უკვირს" არის საუბრის გზა მისი ისტორიაზე მმართველობის შესახებ. გაეცანით მომდევნო ბიბლიურ ადგილებს: დაბადების 50:20; გამოსვლის 12:36; ესაიას 10:6-7,10-11; დანიელის 2:19-21 და საქმეთა 17:26. დააკვირდით გალატელთა 4:4-ში, რომ იესო მოგვევლინა მაშინ, “როცა მოვიდა სისავსე ჟამისა".

2. იესო მიიყვანს ისტორიას ბოლომდე . სხვადასხვა ისტორიული ღია შეხედულებებისგან განსხვავებით, რომლებიც წარმოაჩენენ უსასრულო პროგრესს ან რეგრესიას, ბიბლიური შეხედულება ისაა, რომ ღმერთს ისტორიის კურსი დასკვნამდე და დასასრულამდე მიჰყავს. დაბადების წიგნი იწყება ღმერთის მიერ სამყაროს შექმნის ამბებით. ღმერთის გამოსყიდვის გეგმა ჯერ კიდევ დაბადების 3:15-ში არის მოხსენიებული. ეფესელთა 1:4 გასაოცარ მტკიცებულებას იძლევა, რომ ღმერთი ჯერ კიდევ ქვეყნიერების შექმნამდე ამუშავებდა კაცობრიობის გადარჩენის გეგმას! სამყაროს შემოქმედი ღმერთი გამომსყიდველი ღმერთია. გამომსყიდველი ღმერთი ყველაფრის დამაგვირგვინებელი ღმერთია. ის, ვინც კეთილი საქმის კეთება დაიწყო, გააგრძელებს მის კეთებას, სანამ უკანასკნელი დაწერილი თავი არ შესრულდება. წმინდა წერილებიდან წაიკითხეთ მომდევნო ადგილები, რომლებიც გვეუბნებიან, რომ ქრისტეს მსახურება საბოლოო ტრიუმფისკენ მიდის: 2 თესალონიკელთა 1:7; საქმეთა 1:11; 3:19-21; გამოცხადების 1:7.

3. ღმერთი მოქმედებს ისტორიაში . ისტორიის ბიბლიური ცნება ისაა, რომ ყოვლისმომცველი ღმერთი შემოიჭრა ადამიანის ისტორიაში განსაკუთრებულად, პიროვნების, იესო ქრისტეს მეშვეობით. ღმერთმა უპასუხა თავისი ხალხის ლოცვებს. მან ისე გააკონტროლა სამყაროს დიდი მოვლენების მიმდინარეობა, რომ მისი სამეფოს გამარჯვებას ხელი არაფერმა შეუშალოს. და მან არჩია, რომ დღეს იმოქმედოს თავისი ეკლესიის მეშვეობით, რომელიც ქრისტეს მსახურებას აგრძელებს (ეფესელთა 1:18-23). ამ ყველა ურთიერთობებში ღმერთი არ არის დაკარგული ისტორიის მიმდინარეობაში. მიუხედავად იმისა, რომ ის შორსაა, ის მაინც ჩართულია ამ საქმეში. ის პიროვნული და მოსიყვარულე ღმერთია, რომელიც ისტორიაში იესო ქრისტეს მეშვეობით შემოდის. ფაქტიურად, ღმერთის მოქმედება ისტორიაში შეგვიძლია შემდეგი დიაგრამით გამოვსახოთ:

ღმერთი                     იესო ქრისტე                იესო ქრისტე      
X———————————-  *   ——————————————X
შემოქმედი                  მხსნელი                   მომავალი მეფე  
 
სურათი 13.3 გამოხატავს, რომ იესო ქრისტეს განკაცება მთელი ისტორიის ცენტრალური ნაწილია. ძველი აღთქმა ადრეც მიუთითებდა ამაზე; ახალი აღთქმა ამით იწყება და ისევ წარსულზე მიუთითებს. ქრისტეს განკაცება ადასტურებს იმას, რომ ღმერთი დაინტერესებულია დაინტერესებულია ადამიანთა ყოფით და რომ ისტორია მიდის რაღაც მიმართულებით.

4. ღმერთი დაინტერესებულია ადამიანებით . დეისტებისგან განსხვავებით, რომლებიც ღმერთს სამყაროს გარეთ მყოფ მეპატრონედ გვიხატავენ,  ბიბლიური შეხედულება ისაა, რომ ღმერთი ღრმად არის მოწყურებული და დაინტერესებული ადამიანით (ყველა ადამიანით). მას სურს, რომ ყოველი ადამიანი ქრისტეს დაემსგავსოს (გალატელთა  2:20). მას არ სურს, რომ ვინმე დაიტანჯოს (2 პეტრეს 3:9). სამყაროს ისტორიის მთლიანი მიზანი ისაა, რომ რომ ადამიანი ღმერთის მადიდებელი გახდეს (ეფესელთა 1:3-14). ეს გვარწმუნებს იმაში, რომ ღმერთი არამარტო სამყაროს მიმდინარე მოვლენებით არის დაინტერესებული, არამედ თითოეული ადამიანის ცხოვრებითაც. ამას შეგვიძლია ღმერთის ნება ვუწოდოთ.

ვინაიდან ღმერთი ჩართულია სამყაროს ისტორიაში და დაინტერესებულია თითოეული ადამიანის კეთილდღეობით,  განა ეს არ ნიშნავს იმას, რომ შენც მისი განსაკუთრებული ინტერესის ობიექტი ხარ? დააკვირდით პავლეს განცხადებას, რომელიც კოლოსელ ქრისტიანებს ეპაფრას შესახებ მისწერა. პავლე მას აღწერს, რომ ის მუდამ “იღწვის ლოცვებში, რათა წარდგეთ მტკიცედ სრულნი და სავსენი ღვთის ყოველი ნებით" (კოლოსელთა 4:12). ღმერთის ნება ორივეა, ზოგადი ჭეშმარიტება, რომელშიც მოქცეულია სამყაროს მთელი დანიშნულება და ღმერთის შინაგანი, პიროვნული განზრახვაც შენი  ცხოვრების დეტალებისთვის.

ყველა ეს პრინციპი გვეუბნება, რომ ღმერთს ისტორია რაღაც მიმართულებით მიჰყავს. კეთილი უწყება ისაა, რომ ჩვენ, როგორც ცალკეული ინდივიდები, მოწოდებულები ვართ, რომ ღმერთის განზრახვით მომავლისკენ მივისწრაფოდეთ. ჩვენ შეგვიძლია მოვერგოთ ღმერთის ნებას!

ბიბლიის უმეტესი ნაწილი სავსეა იესო ქრისტეს სამყაროში მოსვლის წინასწარმეტყველებებით: პირველად როგორც მხსნელის, შემდეგ კი როგორც მეფის მოსვლით. სწორედ ახლა ჩვენ ამ მოვლენათა შუაში ვართ. ჩანს, რომ წინასწარმეტყველებები სწრაფად სრულდება ჩვენს ახალ თაობაში, რაც იმაზე მიგვანიშნებს, რომ იესო ქრისტეს მოსვლა მალე გარდაუვალია. ჩანს, რომ ისტორია უკიდურეს წერტილამდე მიდის. იმ დაბნეულ ხმებს შორის, რომლებიც თაობებს შორის ხმამაღლა ღაღადებენ იმედგაცრუებითა და დაბნეულობით, არსებობს უდიდესი საჭიროება იმის ცოდნისა, თუ საით მიდის ყველაფერი. აგრეთვე ყოველ ადამიანს სჭირდება იმის ცოდნა, თუ როგორ შეეფერება თავად, როგორ ცალკეული პიროვნება, მოვლენათა მიმდინარეობას.

 

დღესდღეობით აპოლოგეტიკაში არ არსებობს იმაზე უფრო კრიტიკული შეკითხვა, რომელიც ჩვენს სათაურშია დასმული. როგორ შეუძლია ქრისტიანს მიდგომა სამყაროში არსებული ბოროტებისადმი, რომელიც იწვევს ტანჯვას, განადგურებას,  და სიკვდილს? როგორ უნდა ავუხსნათ ეს იმ ადამიანებს, რომლებიც ემსახურებიან კეთილ, ბრძენსა და ყოვლადძლიერ ღმერთს? არსებობს თუ არა დამაკმაყოფილებელი ახსნა?

მეოცე საუკუნე მთელ ქვეყნიერებაზე უამრავი ადამიანის ინტენსიური ტანჯვის პერიოდი იყო. ჩვენს დროებას მემკვიდრეობით გადმოეცა სამყაროს ყველაზე სისხლიანი ომები, ატომური კატასტროფის საშიშროება, და სხვადასხვა ქვეყნებში ეთნიკური ჯგუფების მიერ სხვა ჯგუფებისადმი მხეცური მოპყრობა. ამას დავუმატოთ ბუნებრივი კატასტროფები, რომლებიც დღესაც ხდება, როგორიცაა ქარიშხლები, წყალდიდობები, მიწისძვრები და ფართოდ გავრცელებული შიმშილობა, და ამით მიხვდებით, თუ რატომაა ჩვენი ეპოქა პერსიმისტური.

 

პრობლემის განცხადებები

ალბათ ბოროტების პრობლემის შესახებ ყველაზე ხშირი განცხადებებია გაკეთებული დევიდ ჰუმის წიგნში ბუნებრივ რელიგიასთან დაკავშირებული დიალოგები . ღმერთის შესახებ საუბრისას ჰუმი შემდეგ კითხვებს სვამს: “სურს მას ბოროტების აცილება მაგრამ არ შეუძლია? მაშინ ის უძლური ყოფილა. შეუძლია მას, მაგრამ არ სურს? მაშინ ის არაკეთილმოსურნე ყოფილა. იქნებ მას შეუძლია და სურვილიც აქვს? მაშ, რატომ არის ბოროტება? (1974, 490).

სიტყვა უძლური ამ შეკითხვაში ნიშნავს “ძალის არმქონეს". სიტყვა არაკეთილმოსურნე ნიშნავს “ცუდს" ან “ბოროტს". ეს მნიშვნელობით საპირისპიროა სიტყვებისა კეთილი და ყოვლადძლიერი , რომლებიც ღმერთის ღვთაებრივი ხასიათის თვისებებს მიეწერება.

მოდით, ბოროტების პრობლემა სხვა გზით წარმოვადგინოთ:
როგორ შეუძლია ღმერთს იყოს კეთილი (ანუ, არ სურდეს ბოროტი), ბრძენი  (შეეძლოს სამყაროს ისე მოწყობა, რომ არანაირი უწესრიგობა არ იყოს მასში), და ძლიერი (არ დაუშვას ისეთი რამის არსებობა, რაც მის კონტროლს სცილდება), და მაინც დაუშვას ბოროტის არსებობა?
აქ აშკარა დილემის წინაშე ვდგებით. თუ ღმერთი მთლიანად კეთილია, მაშინ მისი სურვილი იქნება, რომ მისი ქმნილება ბედნიერი იყოს. აქედან გამომდინარე, ის ფაქტი, რომ სამყაროში უბედურებას ვხედავთ, ადამიანს აფიქრებინებს, რომ კეთილ ღმერთს არ შესწევს საკმარისი ძალა ამის აღსასრულებლად.

ან, სხვაგვარად რომ ვთქვათ, ღმერთი რომ ყოვლადძლიერი ყოფილიყო, მაშინ ადამიანი იფიქრებდა, რომ ის კეთილი არ არის, რადგან თუ მას შეუძლია, რომ თავისი ქმნილება ბედნიერად ამყოფოს და არ იყენებს ამ ძალას, ეს გულისხმობს, რომ ის კეთილზე უფრო ნაკლებია. ღმერთის სიბრძნეზე რაღა ვთქვათ? შესაძლებელია თუ არა, რომ ღმერთმა საკმარისად იცის საუკეთესოს გაკეთება? ეს გვიხსნის თუ არა იმას, თუ რატომ დაუშვებს იგი ბოროტებას? პრობლემის დამტკიცების ამ სხვადასხვა გზებიდან შეგვიძლია დავინახოთ, რომ ბოროტების არსებობის რეალობას შეუძლია წამოაყენოს კითხვები ღმერთის ხასიათთან დაკავშირებით. აქედან გამომდინარე, ეს გადამწყვეტი საკითხია აპოლოგეტიკაში.

ბერნანდ რამი ერთმანეთისგან გამოყოფს ბოროტებასა და ცოდნას:

ბოროტება: კეთილის განადგურება.
ცოდვა:  ქმედება, რომელიც მორალური კანონების საპირისპიროა.  
  
თეოლოგები ზოგჯერ განასხვავებენ მორალურ ბოროტებას  (ცოდვა) და ბუნებრივი ბოროტება (ის, რაც ზიანის მომტანია). ჯონ ფაინბერგი მორალური ბოროტების პრობლემას აღწერს, როგორც “ბოროტების თეოლოგიურ-ფილოსოფიურ პრობლემას" და მორალურ პრობლემებს აღწერს, როგორც “ადამიანური ქმედებებისგან წარმოქმნილს". ის მორალურ ბოროტებას განასხვავებს ბუნებრივი ბოროტებისგან, როგორიცაა "ტკივილები და დაავადებები, მიწისძვრები, ცეცხლი, წყალდიდობები, ქარიშხლები და შიმშილი". ფაინბერგი აგრეთვე აღნიშნავს, რომ ბოროტების პრობლემა ზოგადად შეიცავს ბოროტების რაოდენობის , ინტენსივობის და უმიზეზობის პრობლემას. მთლიანობაში ის განსაზღვრავს ამ პრობლემებს მომდევნო შეკითხვებთან ერთად (1994,16).

1. ბოროტების რაოდენობა. როგორიც არ უნდა იყოს ღმერთის მიზანი ბოროტების მიმართ, რატომ არის ამდენი ბოროტება დედამიწაზე?
2. ბოროტების ინტენსივობა. თუკი ზოგადად ბოროტებისთვის არსებობს რაღაც გამართლება, რატომ არის ამდენი კონკრეტული ბოროტება (მაგალითად, კიბო) ამდენად ცუდი?
3. ბოროტების უმიზეზობა. მართალია, ზოგიერთი ბოროტება კეთილად მთავრდება, სხვები ჩანს, რომ უმიზეზოა (მაგალითად, ბავშვებისა და ცხოველების ტკივილი). რატომ უნდა დაუშვებდეს ყოვლადძლიერი, მოსიყვარულე ღმერთი ასეთ გაუმართლებელ ბოროტებას? 

პრობლემის გადაჭრის მცდელობები

ახლა, როცა ჩვენთვის გასაგებია, თუ რატომ წარმოადგენს ქრისტიანი აპოლოგისტისთვის პრობლემას სამყაროში არსებული ბოროტება, განვიხილოთ რამდენიმე მცდელობა, რომ ბოროტების იდეასა და ღმერთის ხასიათს შორის არსებული კონფლიქტის მოსაგვარებლად  თავდაპირველად ჩამოვაყალიბებთ ამის ანალიზს შემდეგ შეხედულებებზე: 

1. ბოროტება მეტაფიზიკური ნაკლოვანებაა
2. ბოროტება ინსტრუმენტია
3. ბოროტება თავისუფლების რეალობაა
4. ბოროტება, როგორც მოცემული

სხვადასხვა ფილოსოფიური და რელიგიური შეხედულებები  

როგორც მეტაფიზიკური ნაკლოვანება

გერმანელმა ფილოსოფოსმა გოტფრიდ ვილჰელმ ლაიბნიცმა (1646-1716), წარმოქმნა ახალი სიტყვა თეოდიცია, როგორც სათაური ბოროტების პრობლემისთვის მიძღვნილ  თავის 1710-ე თხზულებისთვის. თეოდიცია აღნიშნავს ღმერთის გზების დამტკიცებას ან გამართლებას ადამიანთან მიმართებაში, განსაკუთრებით თუკი ისინი ბოროტების პრობლემასთან არიან დაკავშირებული" (გვ.120). ლაიბნიცმა განასხვავა სამი სახის ბოროტება: მორალური, ფიზიკური და მეტაფიზიკური. ჯონ ფაინშტეინი გვეხმარება ბოროტების ლაიბნიცისეული სისტემის გაგებაში, რომლიც იწყება იდეით, რომ სრულყოფილების პოვნა მხოლოდ ღმერთში შეიძლება. ლაიბნიცი გვიხსნის, რომ მეტაფიზიკური ბოროტება შედგება უბრალოდ არასრულყოფილებისა და შეზღუდულობისგან, ანუ, არსებობის ნაკლოვანებისგან, ანუ მეტაფიზიკური ნაკლოვანებისგან. მორალური და ფიზიკური ბოროტება მეტაფიზიკური ბოროტების შედეგია. მორალური ბოროტება იმიტომ იჩენს თავს, რომ ადამიანი შეზღუდულია და აქედან გამომდინარე, მას შესწევს ცოდვაში ჩავარდნის უნარი.  ფიზიკური ბოროტება ობიექტში  “მიგვანიშნებს, რომ მისი ფიზიკური ბუნება არ შეიძლება გავიაზროთ დეფექტის გარეშე" (ფაინშტეინი, 1994, 36-37).

მისი მცდელობა, რომ გადაწყვიტოს ღმერთის სიკეთის, სიბრძნისა და ძალის პრობლემა სამყაროს არასრულყოფილების მკაცრი რეალობის წინაშე გამოსახულია მზისა და მისი სხივების ანალოგიით. როცა მზის სხივები მზისგან შორს მიდის, მათი ძალა იკლებს. ამიტომაც, ანალოგია ღმერთს, როგორც სრულყოფილ ქმნილებას ადარებს თავის შექმნილს. რაც უფრო შორს მიდის მისი ქმნილება მისგან, მით უფრო მეტ ნაკლოვანებას ვხედავთ მასში.

რამი ამბობს, შეკითხვა, რომელიც თავს იჩენს, შემდეგია: როგორ შეიძლება სიცარიელე ან ნაკლოვანება იყოს ის სფერო, რომელშიც შეიძლება ბოროტება მოვიდეს და ის მაინც არ იყოს ბოროტება? ამ შეხედულებასთან დაკავშირებული სერიოზული პრობლემა ისაა, რომ ის ბერძნული იდეების სამყაროდან და ნეოპლატონიზმად წოდებული ფილოსოფიის სისტემიდან მოდის. აზროვნების ეს სისტემა პანთეიზმის მიმართულებით იხრება. თუმცა, მას მნიშვნელოვან გავლენას ახდენდა ქრისტიანულ აზროვნებაზე ისეთი ადამიანების მეშვეობით, როგორებიც ავგუსტინე და ტომას აქინესი იყვნენ.

ბოროტება ინსტრუმენტია

ღმერთი….
გვეჩურჩულება ჩვენი განცხრომის დროს, ესაუბრება ჩვენს სინდისს,
მაგრამ ყვირის ჩვენი ტკივილების დროს:   ეს მისი მეგაფონია   სმენადაკარგული სამყაროს გამოსაცოცხლებლად.
ქ.ს.ლევისი, ტკივილის პრობლემებში (1940,81) 

ბოროტება, როგორც ინსტრუმენტის შეხედულების თანახმად, ღმერთი თავისი სიბრძნითა და მზრუნველობით ყველა ბოროტებას აიძულებს, რომ ყველა ბოროტებამ თავისი წვლილი შეიტანოს სამყაროს მთლიან სიკეთეში. სხვა სიტყვებით,  ღმერთი იყენებს ბოროტებას, როგორც ინსტრუმენტს ადამიანთა სასიკეთოდ. დაბადების 50:20 და რომაელთა 8:28  ციტატად არის მოყვანილი ამ შეხედულების მხარდასაჭერად. რამი განიხილავს ამ შეხედულების შვიდ ვერსიას (გვ.122-129).

1. ესთეტიკური ვერსია . ბოროტება თავისთავად ღმერთის სიკეთისადმი ირაციონალური და საპირისპიროა. თუმცა, მთელი თავისი პერსპექტივით ის ინსტრუმენტალურია სამყაროს სილამაზეში თავისი წვლილის შეტანაში.
2. დუალისტური ვერსია . ეს შეხედულება დაფუძნებულია იმ მოსაზრებაზე, რომ სიკეთესა და ბოროტებას შორის მიმდინარე ბრძოლა თავად სამყაროშია მოწყობილი. მიუხედავად იმისა, რომ შედეგი ჯერ არ არის,  სიკეთე აუცილებლად გაიმარჯვებს და უფრო დიდი სიკეთე წარმოჩინდება.
3. განსაზღვრების თეორია . ამ თეორიის თანახმად, მხოლოდ ტკივილის ცოდნის შემთხვევაში გაიგებს ადამიანი ტკივილისგან განთავისუფლების მნიშვნელობას. ქ.ს. ლევისი აღნიშნავს ტკივილისგან განთავისუფლების გაგებას ძალიან მარტივი ილუსტრაციით. ის წერს: “და თუ მე შემიძლია ვენდო ჩემს გრძნობებს, მცირე ტკივილის შეგრძნება დღისით სიარულის შემდეგ საწოლში დაწოლის დროს, სინამდვილეში სასიამოვნოა" (1940, 20). აქედან გამომდინარე, იმისათვის, რათა სიკეთე შეაფასოს, ადამიანმა ბოროტებაც უნდა გამოსცადოს. რამი ამტკიცებს, რომ ადამიანი “ამასთანავე სამუდამოს უკეთესი ხდება ბოროტების განცდის შემდეგ, რადგან მან უკვე იცის კარგის რეალური ხასიათი… მხოლოდ ისინი, ვინც იცის ბოროტება, სირცხვილი, გახრწნილება, ცოდვა და დანაშაული, შეძლებენ გაიგონ სიყვარული, გამოსყიდვა, მიტევება, პატიება, და გადარჩენა" (გვ.124-125).
4. ბრძოლის თეორია . ამ თეორიის თანახმად, ხასიათი შინაარსიდან გამომდინარეობს. ამიტომ, დასაძლევი დაბრკოლებები მნიშვნელოვანია პიროვნების ხასიათის სრულყოფილად ჩამოყალიბებისთვის.  მხოლოდ ბოროტებასთან ბრძოლის მეშვეობით შეუძლია ადამიანს შეიძინოს ისეთი თვისებები, როგორიცაა გამბედაობა, მოხერხებულობა, ღვთიური ხასიათი და სიყვარული. 
5. კალვინის თეორია . ეს თეორია განვითარდა ჯონ კალვინის (1509-64), ფრანგი რეფორმატორისა და თეოლოგის ნაშრომებიდან. თეორია ამტკიცებს, რომ სამყაროში ქრისტეს აბსოლუტური უფლობის ქვეშ ყველაფერი უკიდურესად მიმართული იქნება ღმერთის დიდებისადმი. ამ დიდებულ შეხედულებაში ბოროტებაც კი ამ დასასრულს დაემორჩილება. რადგან ღმერთის ბოროტებაზე გამარჯვებაში გამოვლინდება უფალი მთელი თავისი დიდებით.
6. ლაიბნიცის თეორია . ეს თეორია დაფუძნებულია იმ პირობაზე, რომ იმისათვის, რომ ღმერთმა შექმნას ყველაზე საუკეთესო სამყაროები, “ჩვენს სამყაროში უნდა არსებობდეს სწორედ იმდენი ბოროტება, რამდენიც არსებობს დღეს". (ფეინბერგი, 1994,38). რამი ამას მოგვიანებით გვიხსნის: 
ღმერთმა დღევანდელი სამყარო იმისთვის აარჩია, რომ იგი ამზადებს ყველაზე საუკეთესოს… მოწესრიგების თვალსაზრისით. ეს არის ყველაზე კარგად მოწესრიგებადი სამყარო! ღმერთს შეეძლო გაეუქმებინა კიბო. მაგრამ ეს დააკნინებდა ქვეყნიერებაზე არსებულ სიკეთეს, რადგან ღმერთი ფიქრობდა ყველა სავარაუდო სამყაროზე, რომელიც ზუსტად ისეთი იქნებოდა, როგორშიც ახლა ვცხოვრობთ, მაგრამ კიბოს გარეშე. კიბოს გაუქმებამ მრავალი სანტიმეტრით დაადაბლა სიკეთე. გააუქმეთ ნებისმიერი ბოროტება, რომელიც აზრად მოგივათ. ღმერთმა უკვე იფიქრა ასეთ სამყაროზე და დაინახა, რომ ბოროტების გაუქმებამ დააკნინა სიკეთე ამ სამყაროში (გვ.127).
რამის მოსაზრება შეიცავს მოწესრიგებულობის იდეას. ამით ის გულისხმობს, რომ ფაქტორთა გადანაწილებით , რომელთა განლაგება ჰარმონიულად არის შესაძლებელი, შეიძლება წარმოიქმნას შესაძლო სიკეთის მაქსიმუმი. სხვა სიტყვებით, ის აღნიშნავს შესაძლო მდგომარეობათა საუკეთესო კომბინაციებს რათა უდიდეს სიკეთეს მიაღწიოს კოსმოსის, ანუ მთელი სამყაროს მასშტაბით.
7 . სულის ჩამოყალიბების თეორია . სულის ჩადგმის თეორია ძალიან ჰგავს ბრძოლის თეორიას. ის გვეუბნება, რომ ადამიანის ხასიათი მაშინ ვითარდება, როცა ის იდეათა დაბრკოლებების წინააღმდეგ იბრძვის, რომელზეც შეუძლია გამარჯვება. ამრიგად, ცხოვრებაში არსებული ბოროტება და სიძნელეები ინსტრუმენტებია , რომელიც მეშვეობით ადამიანი სულიერად მოწიფული ხდება. სულის ჩამოყალიბების ლიბერალური თეორია დაკავშირებულია ევოლუციურ სწავლებასთან, რომლის თანახმად ცხოველისგან ადამიანამდელ პერიოდამდე,  და თანდათანობით მივიდა ადამიანობამდე სხვადასხვა დაბრკოლებების დაძლევით და თავისი მსოფლმხედველობის თანდათანობით მორალურად განვითარების მეშვეობით. აშკარა ხდება ინსტრუმენტალური შეხედულების სხვადასხვა გამოხატულებებიდან, რომ ეს ფოკუსირება მნიშვნელოვანი იყო ბოროტების პრობლემის გადაჭრის საქმეში. 
 

ბოროტება და თავისუფლების რეალობა პიროვნება,

რომელსაც რამი ყველაზე მეტად უკავშირებს თავისუფლების რეალობის შეხედულებასთან, არის შოტლანდიელი თეოლოგი ა.მ. ფაირბაირნი (1838-1912). ფაირბაირნის არგუმენტი მტკიცედ არის დაფუძნებული იმაზე, რომ ადამიანი ღმერთის ხატად არის შექმნილი. რისგან შედგება ეს ხატება? რამი ამ შეხედულებაში ხედავს მცდელობას, რომ ღმერთის ხატება სრულყოფილი თავისუფლების მნიშვნელობით განიხილოს. ანუ, იყო ადამიანი, ნიშნავს იმას, რომ გქონდეს შეცოდების ან არ შეცოდების არჩევანი. ღმერთს ადამიანები რობოტებად არ შეუქმნია, არამედ არამედ როგორც პიროვნებები, რომელთაც შესწევთ მორალური გადაწყვეტილებების მიღების ძალა. ამ ძალასთან ერთად არსებობს არასწორი გადაწყვეტილებების მიღების რისკი. ამიტომაც, თავისუფლება, როგორც ადამიანის მნიშვნელოვანი ასპექტი, მოითხოვს ბოროტების პოტენციალსაც.

ბოროტება, როგორც მოცემული .

ფილოსოფიის სფეროში მოცემული ახსნილია, როგორც “არსებული". ეს არის ის, რაც მიღებულია, როგორც თავისთავად არსებული მთავარი მდგომარეობა ან მოსაზრება. მოცემული აგრეთვე ისეა სამყაროში გაჯერებული, რომ უბრალოდ მასშია. ამასთანავე, არსებობს რამდენიმე მოცემულები , რომლებიც უგულებელყოფენ განსაზღვრებას ან ახსნას; ისინი უბრალოდ მოითხოვენ აღიარებას. ვინაიდან ბოროტება მოცემულია, არ არსებობს მისი დამტკიცების ან ახსნის საჭიროება. ამ შეხედულების წარმომადგენელი შვეიცარიელი თეოლოგი კარლ ბართია (1886-1968).

ზოგიერთი თეოლოგი, რომლებიც ეთანხმებიან ამას, “ღმერთის ბნელ მხარეს" უწოდებენ. ასე აღწერენ ღმერთს, როგორც შეზღუდულს, ან ყოვლისშემძლეზე უფრო ნაკლებს.

თუმცა რამი ამ შეხედულების მეორე ასპექტს ხედავს. ის ხედავს კოსმიური დაცემის იდეას, ამ სამყაროში ბოროტების რეალობის შესახებ საუბრის საშუალებას. ღმერთის მუდმივად შეზღუდულობის ჩვენების ნაცვლად დაცემის ცნება გვიჩვენებს ცოდვის შედეგებს თანამედროვე სამყაროში, როგორც მკარც რეალობას, რომელსაც ანგარიში უნდა გავუწიოთ. ის არ უყურებს ღმერთს, როგორც სრულყოფილებაში შეზღუდულს, პირიქით,  ბოროტებაა დანახული, როგორც მითითება, რომ ძლიერი ღმერთი ერთ დროს მიხედავს ამ საქმეს. 
 

ქრისტოლოგიურად შემსუბუქებული ბოროტება

ბოროტი შემთხვევები წამოჭრიან შეკითხვებს ღმერთის სიყვარულისა და სიკეთის შესახებ. ქრისტოლოგიური შეხედულების მცდელობა არ არის ბოროტების ახსნა. პირიქით, ის მიგვანიშნებს ჯვარზე იესოს სიკვდილზე, სადაც მან ჩვენი ცოდვების სასჯელი აიღო, როგორც პასუხი ღმერთის სიყვარულის შესახებ წამოჭრილ შეკითხვებზე. ქრისტეს ჯვარი მთლიანი არგუმენტი ხდება. ქრისტიანი, რომელიც დაბნეულია ტანჯვისა და ტრაგედიისგან, ამ ჯვრის აღებით სიმშვიდეს და ღმერთის სიყვარულსა და სიკეთეში დარწმუნებას ღებულობს. რამი ამ შეხედულებას უკავშირებს სერ რობერტ ანდერსონის წიგნს ღმერთის სიჩუმე , რომელიც დაიწერა  ქრისტიან სომეხთა დიდი დევნის შედეგად, რომელიც მეცხრამეტე საუკუნის ბოლოს მოხდა. რამი ამბობს, რომ ანდერსონის მთავარი მიზანი ამ წიგნში იმის ჩვენება იყო, რომ ღმერთმა თავისი უდიდესი სიყვარული ადამიანის მიმართ ქრისტეს ჯვარზე სიკვდილის მეშვეობით გამოავლინა; სხვა რამის თქმა საჭირო არ არის: “ამიტომაც ქრისტიანის რეაქცია თავის ბოროტებაზე, სიმხეცესა და ბარბაროსობაზე ჯვარზე ღმერთის სიყვარულისადმი დაიმედებაა" (გვ.131). 

ბოროტების ქრისტოლოგიური შეხედულების კიდევ ერთი პროპონენტი არის კარლ ბართი, რომელიც სერ რობერტ ანდერსონის მსგავსად დარწმუნებული იყო, რომ არ არსებობს ბოროტების ირაციონალურობის რაციონალური ახსნა. ბართისთვის ქრისტეს ჯვარი საბოლოო პასუხია. ღმერთის უდიდესი სიყვარული ქრისტეს ჯვარზე ასვლით გამოვლინდა. თუ დამწუხრებული ქრისტიანი გოლგოთას შეხედავს, მიხვდება, რომ ცოდვასა და ბოროტებას იქ გაეცა პასუხი და ღმერთის დროს ის მთლიანად იქნება დაძლეული. ამჟამად რამი წერს “იესოს სისხლიანი ჭრილობები უფრო ძლიერია დასამშვიდებლად, ვიდრე ბოროტების სისხლიან ჭრილობებს შეუძლიათ ეჭვის ან იმედგაცრუების გამოწვევა" (გვ.134). 

დოქსოლოგიური ვერდიქტი

დოქსოლოგიური ვერდიქტი აღნიშნავს დანიელი თეოლოგის, გ.ქ. ბერკოუვერის შეხედულებას, რომელიც თეოდიციას ეხებოდა. ბარკოუვერისა და ბართის შეხედულებებში არსებობს მსგავსება, რადგან ორივე უარყოფს ფილოსოფიურ და რელიგიურ მიდგომებს, რომლებიც ბოროტების პრობლემის ახსნას ცდილობენ. თუმცა, ბარკოუვერი არ ეთანხმება ბართის მიერ სამყაროს შექმნისა ქრისტოლოგიურად ინტერპრეტაციას. მას სწამს, რომ ქრისტიანებმა უნდა დაინახონ სამყაროს ერთიანობა, როგორც ღმერთის საქებარი. ღმერთი გამარჯვებულია, რწმენა არის იმის გამოცხადება, რომ ყველა ხილული წინააღმდეგობის მიუხედავად მისი სიკეთის, ძალის, სიბრძნისა და დიდების მიმართ, ღმერთი მაინც გამარჯვებულია. ამ შეხედულებას დოქსოლოგიური ვერდიქტი ეწოდება,  რადგან ის აღნიშნავს, რომ ქრისტიანს შეუძლია მოვლენათა ეპიცენტრში  აქოს და ადიდოს ღმერთი. მერლინ ქაროტერსი თავის წიგნში, ძალა ქებაში , ამბობს: “ქება დაფუძნებულია აწმყოს, როგორც ღმერთის მოსიყვარულე და სრულყოფილი ნების მთლიანად და სიხარულით მიღებაზე. ქება არ არის დაფუძნებული იმაზე, რაზეც ვფიქრობთ, ან ვიმედოვნებთ, რომ მომავალში მოხდება" (1973,5). 

ესქატოლოგიური ვერდიქტი

ბოროტებასთან დაკავშირებული ესქატოლოგიური ვერდიქტი მიეწერება ფილოსოფოსს ემანუელ კანტს (1724-1804). მაშინ, როცა დოქსოლოგიური ვერდიქტი მიმართულია ამჟამინდელ სიძნელეებში მორწმუნის განმტკიცებაზე, ესქატოლოგიური ვერდიქტი მომავალზეა ორიენტირებული. მასში არ არის მცდელობა ამჟამინდელი ცხოვრების უწესრიგობის მოსაგვარებლად. ამ ცხოვრებაში ჰარმონიისა და სამართლიანობის ნაკლებობა ღმერთის ხელშია გადაცემული, ოღონდ სამომავლოდ და არა აწმყოსთვის. ამ ქვეყნიერებაზე სამართალზე ლოდინი სისულელეა, რადგან უსამართლობაზე გამარჯვება ამ ცხოვრების მომავალი დროისთვის არის შემონახული. ღმერთის სიკეთე, სიბრძნე და ძალა სრულყოფილად ხილული მხოლოდ ესქატოლოგიურად (დროის ბოლოს) გახდება. იმედი მნიშვნელოვანი სიტყვაა ამ შეხედულებაში. სწორედ იმედი აძლევს მნიშვნელობისა და მიმართულების გრძნობას მორწმუნეს, როცა ის გარშემორტყმულია გადაუწყვეტელი პრობლემებით, რომლებისთვისაც პასუხის პოვნა არ შეუძლია. 

მთავარი ბიბლიური მუხლები

 ახლა, როცა ვნახეთ სხვადასხვა ფილოსოფიური, რელიგიური და ქრისტიანული შეხედულებები ტანჯვისა და ბოროტების პრობლემასთან დაკავშირებით,  საჭიროა ვნახოთ ბიბლიური მუხლები ამ პრობლემებთან დაკავშირებით და გავიგოთ, რა შეგვიძლია მისგან ვისწავლოთ. ყურადღებით წაიკითხეთ მომდევნო ბიბლიური ადგილები, როცა ამ ქვეთავში შეხვდებით:
1. იობის წიგნი
2. ფსალმუნი 72
3. აბაკუმის წიგნი
4. ლუკას 13:1-5
5. რომაელთა 8:18-25
6. 2 კორინთელთა 4:16-18
7. გამოცხადების წიგნი

ძველი აღთქმა

ობის წიგნი

წმინდა წერილებში ყველაზე მნიშვნელოვანი ადგილია ბოროტების პრობლემის შესახებ. რამი არ ცდილობს ამ წიგნის დეტალურად განხილვას, არამედ გვაწვდის ოთხ თემას, რომლებიც გვეხმარება ამ წიგნის მნიშვნელობის გაგებაში.

1. ღმერთისადმი სიყვარულის საფუძველი . რამის თანახმად, იობის წიგნში ცენტრალური თემა ისაა, რომ იობის ღმერთისადმი სიყვარული დაფუძნებულია მხოლოდ ღმერთის არსებაზე, სრულყოფილებაზე, სიკეთესა და სამართალზე და არა იმ ამქვეყნიურ კურთხევებზე, რომლებიც მას, იობს ჰქონდა. როგორც რამი მიგვანიშნებს, უდიდესმა მისიონერულმა ევანგელისტმა, ჯონათან ედვარდსმა (1703-58) თავის უდიდეს ნაშრომში რელიგიური სიყვარულის ტრაქტატი, ამტკიცებს, რომ რწმენა სიყვარულს იჩენს ღმერთის მიმართ, როგორიც არის იგი და სახარების წმინდა უპირატესობისთვის. იობისა და ედვარდის თეზისი, როგორც რამი ამბობს, შემდეგია: “ნამდვილი რწმენა არ არის ჯილდოსთვის, არამედ თავად ღმერთისთვის". (გვ.137). იობი ვერ გაანადგურა ბოროტებამ, რადგან მისი რწმენა არ იყო დაფუძნებული მიწიერ კურთხევებზე, რომლის განადგურებაც ბოროტებას შეუძლია.

2. ესქატოლოგიური ინტერპრეტაცია : ეს თემა გადმოცემულია იობის 19:25-27ში. ყურადღებით წაიკითხეთ ეს ადგილები. ესქატოლოგიური თემის კრიტიკული იდეა ისაა, რომ ყველა ტანჯვა არ წარმოადგენს სასჯელს,  და რომ დარდი ყოველთვის არ არის ის შედეგი, რომელიც დატანჯულ ადამიანს ახასიათებს. ღმერთი ტანჯულს არ მიატოვებს აუცილებლად დაიცავს უდანაშაულოებს. იობი უდიდეს იმედს გამოთქვამს, რომ სიმართლე გაიმარჯვებს, რადგან სამართალი ღმერთის ხასიათის ნაწილია. იობს სურს იცხოვროს ბოროტებისა და ტანჯვის უეცარი შეპასუხების გარეშე, რადგან ის იცნობს ღმერთს და სწამს მისი.

3. ღმერთის უზრუნველყოფა . იობს სწამს ღმერთის ამჟამინდელი უზრუნველყოფისა. მართალია, მას არ შეუძლია თავისი ტანჯვის ახსნა, მაგრამ მას არა აქვს დაკარგული ნდობა წელიწადის დროების მონაცვლეობისა და სხვა გასაოცარი საშუალებების მიმართ, რომლებიც ღმერთს მოწყობილი აქვს სიცოცხლის მიმდინარეობისთვის. როგორც რამი გვეუბნება, იობისთვის ბოროტების პრობლემა გადაწყვეტილი კი არ არის, არამედ ის სწავლობს მასთან ერთად ცხოვრებას შემოქმედი ღმერთისადმი რწმენის გამო. ჩვენ ამის დამტკიცება სხვაგვარად შეგვიძლია: ცხოვრებისეული ქარიშხლებისა და დაბრკოლებების შუაგულში ის ფაქტი, რომ ღმერთი გადარჩენის საშუალებებს გვაძლევს, ესეც თავისთავად მისი მზრუნველობის მოწმობაა. ყოველ ჩვენგანს გვაქვს ღმერთისთვის სამადლობლის მიზეზი. პავლე ამას დარწმუნებით გვეუბნება: “ყველაფრისთვის მადლიერნი იყავით, ვინაიდან ეს არის თქვენს მიმართ ღვთის ნება ქრისტე იესოში" (1 თესალონიკელთა 5:18).

4. ბოროტების ინსტრუმენტალური ასპექტები . იობის წიგნის ეპილოგი იობს გვიჩვენებს ძალიან წარმატებულს იმ დროის კულტურის გათვალისწინებით. რამი ამაში ხედავს იმ პრინციპს, რომ არაფერი ვთქვათ  მიერ განცდილი ტანჯვაზე,  შემდეგ იობის დასასრულს არ ექნებოდა ის სიმდიდრე და მნიშვნელობა, რომელიც ღმერთს სურდა, რომ იობს გაეგო. 

ფსალმუნი 72

17-20 მუხლებში მეფსალმუნეს ახსენდება, რომ ბოროტეულნი მათი საქმეების მიხედვით გასამართლდებიან. ამის საპირისპიროც ჭეშმარიტია. დადგება დღე, როცა მართლები დაჯილდოვდებიან. მეფსალმუნეს ციტატად მოაქვს მთავარი პრინციპი, რათა ახსნას, თუ რატომ უნდა ჰქონდეთ ღმერთის მორწმუნეებს იმედი შუა განსაცდელების დროს: ღვთაებრივი გამოცხადებით. ღმერთი ნაჩვენებია, როგორც “მორალური დამცველი" (გვ.140).

აბაკუმი

აბაკუმის 2:1-4 მთავარი ადგილია ამ წიგნის გასაგებად. აბაკუმი მაღლა კოშკზე ადის, რათა ღმერთისგან სიტყვას დაელოდოს. მაგრამ როცა ღმერთი ელაპარაკება, ეუბნება, რომ გამოცხადება, რომელიც ახსნის ამჟამინდელ გაუგებრობას, სადაც თითქოს ბოროტებაა გაბატონებული, მაშინვე არ მოვა. ამ დროს წინასწარმეტყველს ამხნევებს ის, რომ ერწმუნოს უფალს, რადგან “მართალი თავისი რწმენით იცოცხლებს" (მ.4).
რამი ახალი აღთქმიდან პარალელურ მუხლს მოიშველიებს: ებრაელთა 19:32-39. აქ საუბარია ქრისტიანთა ტანჯვაზე. ღმერთის დაპირებას აქვს როგორც ესქატოლოგიური, ისე ქრისტოლოგიური მნიშვნელობა.  

ახალი აღთქმა

ლუკას 13:1-5

მიუხედავად იმისა, რომ ადამიანის მიერ ცოდვის ჩადენას ტრაგიკული შედეგები მოაქვს მისთვის, იესომ ლუკას 13:1-5-ში აღწერილ მოვლენებზე თავის მოწაფეებს ასწავლა, რომ ტრაგედიები, ტკივილი და ტანჯვა აუცილებლად გარკვეული ჩადენილი ცოდვის შედეგი შეიძლება არ იყოს. მიუხედავად ამისა, რამი ამბობს: “ტრაგიკული მოვლენები ზოგადად ყველა ადამიანს ემართება, რადგან ადამიანები ცოდვილები არიან" (გვ.143). აგრეთვე, ღმერთი გაასამართლებს ადამიანთა ცოდვილს ქცევებს, თუ ისინი არ მოინანიებენ. 

რომაელთა 8:18-25

რომაელთა 8:18-25-ში მოციქული პავლე საუბრობს ქმნილების შესახებ, რომელიც ცოდვის გამო დამორჩილებულია ამაოებას, მაგრამ რომელიც გათავისუფლდება ხრწნილების მონობიდან ღვთის შვილთა დიდების თავისუფლებისათვის." (მ.21). როგორც რამი მიგვანიშნებს, ამ მუხლების თეოდიცია ესქატოლოგიურია. პავლე იმის ახსნას კი არ ცდილობს, თუ რატომ იტანჯებიან მართალი ადამიანები, არამედ მომავალ იმედს გვისახავს. რამი გამხნევებას უყურებს, როგორც ინსტრუმენტალური ღირებულების მქონეს. 

2 კორინთელთა 4:16-18 2

კორინთელთა 4:16-18-ში მოციქული პავლე მორწმუნის “გახრწნის" გარეგნულ განცდას (რომელიც ემორჩილება ავადმყოფობას, ხრწნილებას და სიკვდილს) უპირისპირებს შინაგან მდგომარეობას “განახლდება დღითი დღე". 

გამოცხადების წიგნი

რამი გვიხსნის, რომ გამოცხადების წიგნის მთავარი მიზანი ჩვ.წ-ის 1 საუკუნეში დევნილი ქრისტიანების და ეკლესიის გამხნევება იყო. ის აგრეთვე აცხადებს: “წინააღმდეგობა სიკეთესა და ბოროტებას, ღმერთსა და ეშმაკს, წმინდანებსა და მდევნელებს, ანგელოზებსა და დემონებს შორის ყველაზე სრულყოფილად არის გამოცხადებული და ნაჩვენები წმინდა წერილების სხვა ნაწილებთან შედარებით" (გვ.145).

გამოცხადების წიგნში რამი ხედავს ბოროტების პრობლემაზე ყველა პასუხის ერთობლიობას. მოკლედ რომ ვთქვათ, ყველა ბოროტი ადამიანი დაისჯება და ყველა ბოროტი საქმე გასამართლდება. ყველა მართალი ადამიანი და ყველა მართალი საქმე დაჯილდოვდება. ჯოჯოხეთი იმ ადამიანთა ჯილდოა, ვინც ბოროტი, ცოდვილი, ამორალური და ღმერთის მოწინააღმდეგეა. სამოთხე მართლებისთვის სრულყოფილი სიხარულისა და კმაყოფილების ადგილია. ყველაფერი, რაც ბოროტია, მოიკვეთება ზეციდან. ღმერთი უკანასკნელი გამარჯვებულია, იესო კი ტრიუმფალური ლომი იუდას ტომიდან. 

შემოთავაზებული ბიბლიური სინთეზი

უკვე გავეცანით ბოროტების პრობლემის სხვადასხვა განზომილებას და ვნახეთ რამდენიმე სერიოზული მუხლი, რომლებიც მიგვანიშნებდნენ ტანჯვების სიძნელეებზე. ახლა მივყვების პოლ ლითლის განხილვას და ვეცდებით, ამ პრობლემას ბიბლიური სინთეზი გავუკეთოთ.

თავისუფლება და არჩევანი

ლითლი იწყებს ადამიანის ბუნების განხილვით, რომელსაც გვიხატავს, როგორც ღმერთის განსაკუთრებული ქმნილების შედეგს.  (როცა ადამიანის ბუნებაზე ვსაუბრობთ, ვგულისხმობთ ყველა ადამიანს, მამაკაცსა და დედაკაცს.) ის, რაც ადამიანს უნიკალურ ქმნილებას ხდის, ისაა, რომ იგი ღმერთის ხატად შეიქმნა და მას მორალური ბუნება გააჩნია. ღმერთის განზრახვა იყო, რომ ადამიანს შეძლებოდა მასთან ურთიერთობა  თავისი არჩევანის მიხედვით. ასეთი არჩევანი ადვილად უნდა გაკეთებულიყო ღმერთის მიერ ადამიანის სიყვარულის გამო. ამიტომაც, მან ადამიანს მისცა ძვირფასი, მაგრამ სარისკო საჩუქარი თავისუფლებისა. მორალური გადაწყვეტილებების მიღების თავისუფლების გარეშე ადამიანი აღარ იქნებოდა ადამიანი. 

აქ მნიშვნელოვანია ვახსენოთ, რომ ბოროტება არ არის საგანი . არ უნდა დაისვას შეკითხვა: “ღმერთმა შექმნა ბოტორება" ბოროტება არ არის ისეთი რამ, რისი შექმნაც შესაძლებელია. უფრო კარგი იქნება იგი აღვწეროთ, როგორც ძალა ან ურთიერთობა – მოუწესრიგბელი ურთიერთობა – და არა საგანი . მისი პირადი არჩევანის შედეგია ის, რომ ადამიანი ღმერთთან მოუწესრიგებელ ურთიერთობაში შევიდა. ის ფაქტი, რომ ღმერთმა ადამიანი მორალური არჩევანის უნარით დააჯილდოვა, ავტომატურად არ აკისრებს ღმერთს იმაზე პასუხისმგებლობას, რასაც ადამიანი ამ ძალით გააკეთებს.

დააკვირდით რომაელთა 1 თავში რამდენიმეჯერ გამეორებულ ფრაზას “მან გადასცა ისინი" (მმ.24, 26, 28). როცა ადამიანი დაჟინებით წინ აღუდგება იმ სინათლესა და სიყვარულს, რომელსაც ღმერთი აძლევს, მაშინ ღმერთი დაუშვებს, რომ ეს ადამიანი ისეთად იქცეს, როგორადაც მოითხოვს. ბოლოს ღმერთი მას მიატოვებს. საშინელი ბედისწერა იმ ადამიანებისა, რომლებიც საკუთარი არჩევანით გამორიცხავენ სულიწმიდის ყველა მხილებას, ისაა, რომ ისინი იმად გადაიქცევიან, როგორადაც გახდომა შეუძლიათ ღმერთის გარეშე. ჯოჯოხეთი დასახლებულია იმ ადამიანებით, რომელთაც ხელი ჰკრეს ღმერთს თავიანთი ცხოვრებიდან და საბოლოოდ მიიღეს, რასაც მოითხოვდნენ. მხოლოდ საკუთარი თავისთვის, და არა ღმერთისთვის, ცხოვრების ტირანია და სასჯელი გასაფიქრებლადაც საშინელია.

რომაელთა 1 თავი გრაფიკულად გვიჩვენებს მორალური ბოროტების ისტორიულ გამოვლენას. დაბადების 3 თავი გვიყვება ბუნებრივი ბოროტების შესახებ. ადამიანის არჩევანმა, რომ ღმერთს არ დამორჩილებოდა, არამარტო საკუთარი მორალური ბუნება გახრწნა, არამედ მოშალა მთელი შექმნილი სამყარო, მისი გარემოცვა. ფიზიკური ტანჯვა წმინდა წერილებში დახატულია, როგორც ადამიანის ცოდვილი არჩევანის შედეგი. 

გასამართლება და სატანა

ღმერთის მიერ ცოდვის დასჯის შესახებ საუბრისას ლიტლი მიგვანიშნებს, რომ მოდის დრო, როცა იგი მოსპობს ბოროტებას სამყაროში და გაასამართლებს ეშმაკს და მთელ მის საქმეებს. ეს იქნება მარადიული სასჯელი. შემდეგ ლითლი ამბობს: “ღმერთს დღეს რომ მოესპო ბოროტება, ის სრულყოფილ საქმეს გააკეთებდა… მისი ქმედება სრულყოფილი იქნებოდა და მასში შესული იქნებოდა ჩვენი ტყუილები და უწმინდურებები, ჩვენი უსიყვარულობა და სიკეთის კეთების უუნარობა" (გვ.132-133). 

ფსალმუნი 102 გვეუბნება, რომ ღმერთის სასამართლო მისი მადლითა და წყალობით შერბილებულია. წაიკითხეთ ეს ფსალმუნი და ყურადღება გაამახვილეთ 8 და 10 მუხლებზე: “შემბრალე და ლმობიერია უფალი, სულგრძელი და მრავალმოწყალე, არც სამუდამოდ იდავებს და არც საუკუნოდ გაწყრება. არც ჩვენი ცოდვების მიხედვით მოგვაგო და არც ჩვენი ბრალისამებრ გადაგვიხადა".

ეს მუხლები წარმოგვიდგენს ღმერთის სასამართლოსთან დაკავშირებულ ორ მნიშვნელოვან სიტყვას: წყალობა და მადლი . წყალობა არის სასჯელის შეჩერება : “არც ჩვენი ცოდვების მიხედვით მოგვაგო და არც ჩვენი ბრალისამებრ გადაგვიხადა". ეს არ ნიშნავს იმას, რომ ცოდვის გამო მისი რისხვა არ გადმოვა, არამედ რომ ის გადაიდება და გვერდს აგვიხვევს. ღმერთი, როგორც წმინდა ღმერთი, უნდა მოქმედებდეს ცოდვის საპირისპიროდ. თავის წყალობაში მან ისე შეაჩერა და აგვარიდა რისხვას, რომ ცოდვილი ადამიანის ნაცვლად ის მის ძეზე, იესო ქრისტეზე გადადის.  

 მადლის მეშვეობით ღმერთი გვაძლევს იმას, რასაც არ ვიმსახურებთ: ის გვაჯილდოვებს იესო ქრისტეს სიმართლით, ასე რომ, მის წინაშე ჩვენი გახრწნილი სამოსით შემოსილები კი არ ვდგავართ, არამედ ქრისტეს სრულყოფილი სიმართლით (გალატელთა 3:26-27). ეს შესანიშნავი საჩუქარი უბრალოდ იესო ქრისტეს რწმენით მიიღება. განა ეს შესანიშნავი არ არის? მაშასადამე, ვხედავთ, რომ ღმერთი წმინდაა და ის ასამართლებს ცოდვას. ბოროტება დაუსჯელი სამუდამოდ არ იქნება. მაგრამ ის ასევე უდიდესი სიყვარულის ღმერთია. წყალობა და მადლი მისი სიყვარულის გამოხატულებებია. დღესაც წყალობის დღეა. ის ფაქტი, რომ საბოლოო სასამართლო ჯერ არ ყოფილა, იმის მანიშნებელია, რომ უფლის მიერ შემოთავაზებული პატიება ჯერ კიდევ ხელმისაწვდომია. 

ბოროტების საკითხის მნიშვნელოვანი თემა სატანის როლია. მიუხედავად იმისა, რომ ბიბლია დაწვრილებით არ გვეუბნება სატანის ამბოხების შესახებ, ნათელია, რომ სანამ დაბადების 1 და 2 თავში მოთხრობილი ამბები მოხდებოდა, უკვე შექმნილმა პიროვნულმა არსებებმა – ანგელოზებმა  მორალური გამოცდა გაიარეს. ადამიანის მსგავსად, ისინიც არჩევანის თავისუფლებით შეიქმნენ. ამ გამოცდის დროს ამ არსებათა ერთი მესამედი აჯანყებული ლიდერის, ლუციფერის, “განთიადის ძის" მხარეზე გადავიდნენ (ესაიას 14:12).

ღმერთმა დასაჯა მათი ბოროტი მოქმედება და ეს ანგელოზები ზეციდან გამოყარა. აშკარაა, რომ სატანას თავისუფლების შეზღუდული სფერო მიეცა სამოქმედოდ, რომელშიც შედის დღეს ადამიანთა გონებაზე მიწვდომა. ის არის გამანადგურებელი, მაცდური და მტერი (მათეს 13:24-28).

დღევანდელ სამყაროში სატანა მართლაც მრავალი ავადმყოფობისა და ტანჯვის მომტანია. მართლაც უგუნურია ის ქრისტიანი, რომელიც არ ცნობს, რომ ის ცბიერი მტერია. ის დამარცხდა გოლგოთაზე, მაგრამ ჯერ არ არის მომსპარი. ეფესელთა 6:10-18 პრაქტიკული გზით წარმოგვიდგენს იმ აღჭურვილობას, რაც მორწმუნეს უნდა ჰქონდეს ამ მტრის წინააღმდეგ.
 

ღმერთის პირადი მოქმედება ქრისტიანული გამოცხადება დიდად განავრცობს ბოროტების პრობლემას. ღმერთი პიროვნული არსება შემოდის ბრძოლაში. ბიბლია ღმერთს გვიხატავს არამარტო როგორც შემოქმედს, არამედ როგორც გამომსყიდველს. ღმერთი, რომელმაც ადამიანი თავის ხატად შექმნა და მას კეთილისა და ბოროტის დიდი არჩევანი მისცა, იგივე ღმერთია, რომელმაც მოაწყო ადამიანის განთავისუფლება დანაშაულისგან. იესო ქრისტეს მეშვეობით ცოდვის ჩამოშორება მთელი ისტორია მთავარი საკითხია. გოლგოთაზე ღმერთი მოქმედებდა ცოდვის ძალის დასანგრევად. რომაელთა 8:32 გვეუბნება, რომ ღმერთი პირადად ჩაება ჩვენი სიძნელეების საქმეში

ამიტომაც, მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენი ეპოქა ჯერ კიდევ ატარებს სატანის გავლენას, ჩვენ დარწმუნებულები ვართ, რომ გამარჯვება უკვე მოპოვებული იქნა გოლგოთის მთაზე. მეტიც, მომავალში ღმერთი საერთოდ მოსპობს ბოროტებას. მისი გამოცხადება, დაწერილიც და ცოცხალიც, გვიცხადებს მის სიკეთეს, სიბრძნესა და ძალას.
ჩვენთვის არ არის აუცილებელი ღმერთის საქმიანობის ყველა დეტალის ცოდნა, და არც კონკრეტული მიზეზების ცოდნა იმ  ტრაგედიების გამო, რომლებიც ჩვენზე მოდის. თუმცა, ჩვენ გვაქვს მნიშვნელოვანი გამოცხადება, რომ ქრისტეში ღმერთმა ჩენი საჭიროებები სიყვარულით, წყალობითა და მადლით აღავსეს.