„უფალო, რატომ იღუპებიან ბავშვები, რატომ ივსება ჩვენი სამყარო ტანჯვებით ?“, – მსგავსი კითხვები III ათასწლეულის ყველაზე მტკივნეული და ბასრი კითხვებია. კაცმა რომ თქვას, მსგავსი კითხვები ყოველთვის ისმეოდა კაცობრიობის წინაშე, მაგრამ, ჩვენი საუკუნისგან განსხვავებით, წინა საუკუნეებში, ფილოსოფოსების და ღვთისმეტყველების გარდა თითქმის ვერავინ ბედავდა ამ კითხვების აპოლოგეტურ ჭრილში დასმას. განათლებულ ეპოქასთან და ცნობიერების მასიურ განთავისუფლებასთან ერთად, საყოველთაო გახდნენ მორალური საკითხებიც. დოსტოევსკის ნაწარმოებში „ძმები კარამაზოვები“, ივან კარამაზოვი გულცხარედ აცდუნებს ალიოშას: „შენ გიყვარს ბავშვები, ალიოშა? ვიცი, რომ გიყვარს, ამიტომ შენთვის გასაგები იქნება, რატომ მინდა მათზე საუბარი. თუკი ისინი ახლა ამ დედამიწაზე საშინლად იტანჯებიან, ცხადია, თავიანთი მამების გამო ისჯებიან, მამათა ცოდვების გამო, რადგან მათ ვაშლი იგემეს, – მაგრამ ეს სჯა-ბაასი იმ სხვა სამყაროს ეკუთვნის, რომელიც ადამიანებისთვის გაუგებარია. არ შეიძლება უცოდველები სხვისი გულისათვის იტანჯებოდნენ, განსაკუთრებით, ასეთი უმანკონი!“
ტანჯვა დაუშვებელია ! – “ღმერთმებრძოლი” მშვინვის ასეთ განცხადებებს, ემოციები უფრო კარნახობენ ვიდრე გონება. ადამიანის არსი და ბუნება ეწინააღმდეგება ტანჯვებს. ტანჯვები არაბუნებრივია ადამიანის არსისთვის, მაგრამ, ისინი მაინც არსებობენ. მავანნი ტკივილს და ტანჯვებს ილუზიას ან ადამიანის მიერ ცხოვრებისეული მოვლენებისადმი უუნარო დამოკიდებულებას აბრალებენ. პრობლემები ჩვენს სურვილებშია – ამბობენ ბუდისტები. “მოიშორეთ სურვილები, და აღარ გექნებათ იმედგაცრუება მათი ვერ შესრულების შემთხვევაში” – ნამდვილად ილუზორული ნუგეშია. ტანჯვა და ტკივილი – ჩვენი არასწორი წარმოსახვის ან მძაფრი სურვილების ნაყოფი არ არის. კლაივ ლუისი წერდა “ცოცხალი არსებები ტკივილებს იწვევენ ქვეყნად მოვლინებისას, ცხოვრობენ სხვისი ტკივილებით და ტკივილებში კვდებიან”, – აქედან გამომდინარე ტკივილი და ტანჯვები უფრო ცხადი რეალობაა ვიდრე ბედნიერება და სიხარული. ამ ყველაფერს ნორმან გეისლერი ირონიულად ამატებს , „ტანჯვების არარსებობა – მხოლოდ კარგი თეორიაა, რომელსაც, რიგი უხეში ფაქტების „ბანდა“ ანადგურებს“.

რაში მდგომარეობს პრობლემა?

თუ ვაღიარებთ რომ პრობლემები რეალურია, მაშ, რატომ არის ღმერთი უმოქმედოთ ? რით გავამართლოთ ღმერთი ამ შემთხვევაში? ანუ, როგორ ავუხსნათ, როგორ დავუმტკიცოთ ადამიანის დაჟინებულ გონებას, რომ ღმერთი ყოვლისშემძლეა, რომ ის კეთილია, და მაინც არ აუქმებს ბოროტებას?
ამ ერთი შეხედვით ლოგიკურ წინააღმდეგობას კლასკური ფორმირება მისცეს არა ღმერთმებრძოლმა ათეისტებმა, არამედ ღვთისმეტყველებმა. ნეტარი ავგუსტინე ავრელიუსი IV საუკუნის ბოლოს წერდა: „ღმერთი ყოვლადკეთილი რომ ყოფილიყო, მაშინ მუდამ სიკეთე ენდომებოდა, ის რომ ყოვლისშემძლე ყოფილიყო, მაშინ შეძლებდა იმის გაკეთებას, რაც სურს. მაგრამ არსებობს ბოროტება. ესეიგი, ღმერთი ან ყოვლადკეთილი არ არის ან ყოვლისშემძლე“, ანუ, ბოროტების და ტანჯვის არსებობაში, ავგუსტინემ დაინახა წინააღმდეგობა იმ თვისებებში, რომლებითაც ადამიანები ღმერთს აღწერენ. წარსული საუკუნეების ღრმად მორწმუნე მოაზროვნეებს არ ეშინოდათ ბასრი კითხვების დასმისა. მათ ქონდათ სულიერი ძალა და მოთმინება დადუმებისა და პასუხების მოსმენის. ისინი არ ჩქარობდნენ ღმერთის დადანაშაულებას, პრობლემების და პრეტენზიების გამოხატვას. ამ ადამიანების სულიერი ვაჟკაცობა სწორედ იმაში მდგომარეობდა, რომ, ისინი მორჩილად ელოდნენ პასუხებს თავიანთ კითხვებზე. საინტერესოა ჩვენ, III ათასწლეულის ხალხი თუ ველოდებით პასუხებს ჩვენს კითხვებზე ? და თუ ვჩქარობთ და არ გვსურს პასუხის მოსმენა, მაშინ საერთოდ რატომღა ვსვამთ კითხვას ? როგორც ჩანს პრობლემის ფესვი არ მდგომარეობს ღმერთის გამართლების სურვილში, (საკუთრივ, ის არც საჭიროებს ჩვენს მიერ მის გამართლებას), არამედ ჩვენი ურწმუნოების და ყველაფრის ნებადართულობის გამართლებაში.
სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, სანამ გონების დონეზე „ღმერთი და ბოროტება“ დილემის ახსნას დავიწყებდეთ, უნდა გავარკვიოთ რატომ ვსვამთ ამ კითხვას. გახდება თუ არა ამით სერგეი და თეიმურაზ ტოტიევების (ბესლანის ბაპტისტური ეკლესიის მსახურები) ტკივილი მსუბუქი, რომლებმაც ბესლანის ტრაგედიის დროს ექვსი შვილი დაკარგეს, თუ ჩვენ მათ ავუხსნით მომხდარის მიზეზს? ემოციურ დონეზე ჩვენ გვჭირდება თანაგრძნობა, და არა ფილოსოფიური ახსნა განმარტებები. იობის მეგობრები ბრძნულად მოიქცნენ, როდესაც მივიდნენ ტანჯულთან (ჭირისუფალთან), ისინი დუმდნენ მასთან ერთად მთელი კვირა. შემდეგ კი, რამდენად უგუნურნი გახდნენ როდესაც გახსნეს ბაგეები და დაუწყეს იობს ტანჯვის მიზეზბის ახსნა და ღმერთის გამართლება.
და მაინც, რა ვუპასუხოთ ადამიანს, როდესაც ტკივილი უცხრება და გონება იწყებს კითხვების დასმას: „რატომ მე? რისთვის?“. არაფერია უცნაური იმაში, რომ დედამიწაზე მილიონობით ტანჯული ადამიანი თვლის, რომ უსამართლოდ იტანჯება. მასაჩუსეთელმა რაბინმა, ჰაროლდ კუშნერმა დაწერა წიგნი, რომელიც ბოლო ათწლეულების ბესტსელერად იქცა: „როდესაც კარგ ადამიანებს ცუდი ემართებათ“. ეს არის კუშნერის პირადი ცხოვრებიდან განცდების და გამოცდილების გულწრფელი გამოძიება, „ღმერთი და ბოროტება“ პრობლემასთან დაკავშირებით. ის ყვება, რომ მისი ვაჟი ბავშვობიდან პროგერიით იტანჯებოდა, სნეულებით, რომელიც კატასტროფულად სწრაფ ფიზიკურ დაბერებას იწვევს. მამის თვალწინ ბიჭუნა გამელოტდა და ნაოჭებით დაიფარა, მისი სხეული დაუძლურდა, მოიხარა და ის სიბერისგან გარდაიცვალა თოთხმეტი წლის ასაკში. კუშნერი გამოხატავს დაზარალებულის თვალსაზრისს, ხდის ყველა ფარდას, თანმიმდევრობით განიხილავს ჩვენი უბედურებების ყველა სტანდარტულ რელიგიურ ახნა-განმარტებებს. თუ ღმერთი ასეთია, როგორც ღვთისმეტყველები ამტკიცებენ, მაშინ რატომ არსებობს ბოროტება?

ამაზე რას იტყვით ?

კუშნერი კეთილი და ყოვლისშემძლე ღმერთის პრობლემას „აგვარებს“ ღმერთის კეთილობის სასარგებლოდ და მისი ყოვლისშემძლეობის საზიანოდ. ის მიდის შემდეგ დასკვნამდე: „ღმერთი – კეთილია. მაგრამ, აქვს შესაძლებლობების ზღვარი. ღმერთს საერთოდაც არ სურს რომ ჩვენ ვიტანჯებოდეთ, ის რისხდება და წუხს, როგორც ჩვენ უბედურების ჟამს, მაგრამ, ის უძლურია ამის წინააღმდეგ, და ამიტომ ვერაფერს აკეთებს“. როგორი სევდიანი ნუგეშისცემაა და როგორი საცოდავი რწმენა!
სხვები, ალბერტ კამიუს მსგავსად, იწყნარებენ შემდეგ აზრს: „თუ ღმერთი არსებობს, მაშინ ის ბოროტია, რომელიც უგზავნის ტანჯვებს ადამიანებს, და ამავე დროს არ სურს რომ ადამიანები განთავისუფლდნენ მათგან“. საკუთრივ, ასეთი გადაკვრითი პასუხისკენ მიყავს საუბარი იობსაც, როდესაც ოცნებობს გამოიძახოს ღმერთი სასამართლოზე და ბრალი წაუყენოს მას. რადგან თვითონ იობი უდანაშულოა, რაც სუფთა სიმართლეა, და რასაც ღმერთი თავისი ბაგითაც ამოწმებს. (იობი 1:8). სასამართლო რომ ყოფილიყო იობი გამარჯვებული გავიდოდა სასამართლო დარბაზიდან, მაგრამ, აი სად არ გაუმართლა იობს: ღმერთი იმდენად ყოვლისშემძლეა, რომ, არ მოიძებნება და არ არსებობს მოსამართლე, რომელიც დადგებოდა მასა და იობს შორის და გამოიტანდა სამართლიან განაჩენს. „თუ საქმე ძალაშია, აჰა, ის ძლიერია, და თუ საქმე სამართალშია, ვინ მოჰკითხავს მას პასუხს ?“ (იობი 9:19). მაგრამ ეს თვალთახედვაც რომელიც მიიჩნევს, რომ ღმერთი არ არის კეთილი, მაგრამ ყოვლისშემძლეა, არშემდგარია. როდესაც იობის ისტორიის დასკვნით ნაწილში ღმერთი ევლინება დაზარალებულს, იობი დუმდება. მას ღმერთის ყოვლისშემძლეობისადმი შიში კი არ აჩუმებს, არამედ ის ხვდება ადამიანის შეზღუდული და უძლური ლოგიკური სილოგიზმების შესახებ საიდუმლოს.
ლოგიკური მსჯელბა ნებას გვრთავს ჩვენი პრობლემის გადაჭრის მესამე ვარიანტიც განვიხილოთ: თუ ღმერთის კეთილობას და მის ყოვლისშემძლეობას შორის, ბოროტების სახით გადაუჭრელი წინააღმდეგობაა, მაშინ იქნებ ღმერთი საერთოდ არც არსებობს! მაგრამ თუ ღმერთი არ არსებობს, ეს იმას ნიშნავს, რომ არც აბსოლუტური სამართლიანობის გაგება არსებობს. ანუ, თუ ღმერთი არ არსებობს, და ჩვენ ატომების და მოლეკულების შემთხვევითი შეჯახების შედეგი ვართ, მაშინ სიკეთე და ბოროტება – ეს ფარდობითი(პირობითი) გაგებაა. ევოლუციის მრავალმილიონიანი წლების განმავლობაში ჩვენ თითქოსდა შევთანხმდით, რომ ქველმოქმედება, სიყვარული, პატიება და ა.შ. კეთილად ჩავთვალოთ, ხოლო ტანჯვა, ტკივილი, ღალატი და მსგავსი – ბოროტებად. სინამდვილეში, ობიექტურად, თუ მხოლოდ უკვდავი მატერია არსებობს, მაშინ სიკეთე და ბოროტება არ არსებობს. ასეთი დასკვნის გაკეთება მოუწევთ მათ, ვინც ბოროტების შემხედვარე თვით ღმერთის არსებობას უარყოფენ.
მაგრამ თუ არ არსებობს სიკეთის, ბოროტების და საერთოდ სამართლიანობის აბსოლუტური გაგება, ეს იმას ნიშნავს, რომ ჩვენ ბოროტების პრობლემის საკითხის დაყენების უფლებაც არ გვაქვს! ვინაიდან ბოროტება ობიექტურად არ არსებობს, და ის, რაც ჩემთვის ბოროტებაა, შენთვის შეიძლება დიადი სიკეთე იყოს. თუ არ არსებობს ბოროტება, შესაბამისად არც სიკეთე არსებობს. ეს კი, ცოტა არ იყოს, უკვე უსიამოვნოა.
კლაივ ლუისი თავის მშვენიერ წიგნში „ეს ქრისტიანობაა“ წერს ოდესღაც თავისი ათეისტური არგუმენტაციის შესახებ: „მე ღმერთის არსებობას იქიდან გამომდინარე უარვყოფდი, რომ სამყარო ძალზე სასტიკად და უსამართლოდ მეჩვენებოდა. მაგრამ როგორღა დამებადა თავად სამართლიანობისა და უსამართლობის გამიჯნვის აზრი? ადამიანი ვერ უწოდებს ხაზს მრუდეს, თუკი სწორ ხაზზე წარმოდგენა არა აქვს. რას ვუდარებდი სამყაროს, როდესაც მას უსამართლოდ მივიჩნევდი? …. სამყაროს რომ აზრი არ ჰქონოდა, ვერასოდეს შევძლებდით ამის აღმოჩენას, ზუსტად ისევე, როგორც ვერ შევნიშნავდით ჩვენს ირგვლივ არსებულ სიბნელეს, თუ სამყაროში სინათლე და მხედველობის მქონე არსებები არ იქნებოდნენ. სინათლე რომ არ არსებობდეს, ბნელში მყოფებადაც არ ვიგრძნობდით თავს“. მაშ ასე, პრობლემის გადაჭრის მესამე ვარიანტი უფრო ალოგიკური და პრიმიტიულია, ვიდრე პირველი ორი.

მაშ რატომ ვიტანჯებით ? 

ვისაც სურს პასუხის მოსმენა, უნდა შეეცადნონ გაიგონ – რა არის ჩვენთვის, ადამიანებისთვის უმაღლესი სიკეთე და კეთილდღეობა ? ბევრი ფული ან ძალაუფლება ? მუდმივი სილამაზე ან დაუმარცხებელი ძალა ? პრობლემების და ქარიშხლების გარეშე ცხოვრება ? – რაოდენ მოსაწყენი პერსპექტივაა! სხვა საქმეა იმ ბედნიერების შესახებ წარმოდგენა, რომელსაც წმინდა წერილი გვიხსნის. უზენაესი სიკეთე და კეთილდღეობა – ეს მარად შემოქმედი და უსაზღვროდ მრავალფეროვანი ღმერთია. ის არის ბედნიერების, სიყვარულის, ჰარმონიის, მშვიდობის და ყოველივე სიკეთის სისავსე. თუ ის ასეთი არ არის, მაშინ განსაზღვრულობით ის არც ღმერთია. ესეიგი, უმაღლესი სიკეთის ქონა ნიშნავს – მასთან ცხოვრებას. შესაბამისად უმაღლესი ბოროტებაა – იყო განკვეთილი, განშორებული ღმერთისგან და მისი არსისგან.
ღმერთთან შეერთებისთვის, შემოქმედის აღმშენებლობით თავისუფლებასთან საზიარებლად, ადამიანებს უნდა ჰქონდეთ საშუალება მისი უარყოფისა, ანუ თვითონაც უნდა იყვნენ თავისუფალნი. მონას არ შეუძლია მამის სახლში მყოფობა. მხოლოდ ძეს შეუძლია, როგორც თავისუფალ პიროვნებას. დამჯერ რობოტს არ შეუძლია გახდეს ღვთაებრივი არსის ნაწილი, ის სამუდამოდ განწირულია მონობისთვის. ამრიგად, შექმნა რა ადამიანი უმაღლეს არსებად, თავის ხატად და მსგავსად, ღმერთმა, რომელმაც წინასწარ დაუდგინა და გადასცა მათ, და არა ანგელოზებს მომავალი სამყარო, ვერ იტყოდა მათ თავისუფლებაზე უარს, ხოლო თავისუფლება ყოველთვის შეიცავს ბოროტების პოტენციურ შესაძლებლობას. სწორედ ამიტომ ბევრ ადამიანს და ბევრ მთავრობას ეშინია თავისუფლების, რადგან, შესაძლოა თავისუფლებაში არ არის ბოროტება, მაგრამ, მასში მუდამ არის ამის საშუალება, მაგრამ თავისუფლება არ იქნება თავისუფლება თუ მას ბოროტების შესაძლებლობას წავართმევთ, ისევე როგორც , სიყვარული არ იქნება სიყვარული, თუ ღალატის შესაძლებლობას წავართმევთ. კლაივ ლუისი ამასთან დაკავშირებით წერს: „ღმერთმა, რა თქმა უნდა იცოდა, რაც მოხდებოდა, თუკი ქმნილებები მათთვის მინიჭებულ თავისუფლებას არასწორად გამოიყენებდნენ, მაგრამ, როგორც ჩანს, თვლიდა , რომ ჩანაფიქრი რისკის გაწევად ღირდა …. თუ ღმერთი თვლის, რომ თავისუფალი ნება ღირს სამყაროში გაჩაღებულ ომად და სწორედ ამიტომ შექმნა არსებები, რომელთაც თავისუფალი არჩევნის გაკეთება შეუძლიათ, და არა სათამაშო მარიონეტები. გამოდის, თავისუფალი ნება მართლაც ფასეული რამ ყოფილა“.
აქედან გამომდინარე, ვინც ღმერთს ადანაშაულებს იმაში რომ ის არ ანადგურებს ბოროტებას, მაშინ უნდა მიხვდეს და გააცნობიეროს, რომ ამ შემთხვევაში ღმერთს მოუწევს ჩამოართვას ადამიანს თავისუფალი არჩევნის გაკეთების უფლება, ანუ, წაართვას ადამიანებს ადამიანობის უფლება. უფრო მეტიც, ადამიანს წაერთმევა ღმერთთან მიახლოვების, ღმერთის შვილობის უფლებაც. ბოროტების შეჩერებით, ღმერთი ჩაიდენდა ყველაზე დიდ ბოროტებას მათ წინაშე ვინც უყვარს. ჩვენ გარდავიქმნებოდით მორჩილ თოჯინებად, ან უსულო ჭანჭიკებად სამყაროს დიდ მექანიზმში. თქვენ თუ ისურვებდით თავისუფლების დაკარგვის ფასად ბოროტების შეჩერებას ?
რისთვის ცხოვრობენ საერთოდ ადამიანები ? განა იმისთვის ცხოვრობენ, რომ ცაში ვარსკვლავებმა იხარონ მათი არსებობით და სიკვდილის შემდეგ მიწამ გაიხაროს პოხიერებით ? ბიბლია ერთაზროვნად გვაჩვენებს კაცობრიობის ისტორიის ფინალს, სადაც ჩანს ახალი ზეციური იერუსალიმის წარმოსახვითი სურათები, რომელიც არის ეკლესია, კრავის სასძლო (გამოცხადება 21:9-7). ეკლესია არის ქრისტეს სხეული, ერთარსი ქრისტესთან, შემდგარი იმ ადამიანებისგან, რომლებმაც გააზრებულად აირჩიეს ღმერთი და გაიარეს მძიმე განსაცდელები. ამ ეკლესიის ჩამოსაყალიბებლად ღმერთი უშვებს ტანჯვებს. მას შეუძლია ტანჯვების მოშორება. მას სურს მათი მოშორება და ის ამას გააკეთებს! ჩვენი პრობლემა იმაში მდგომარეობს, რომ, ჩვენ გვსურს ყველაფრის აღსრულება დღეს და აქ. მაგრამ თუ ჩვენ ღმერთის ყოვლად კეთილობის და ყოვლისშემძლეობის პარადოქსს შევხედავთ არა აწმყოს, არამედ მარადიული პერსპექტივით, აღმოვაჩენთ რომ ეს ურთიერთწინააღმდეგობა კაცობრიობის ისტორიის მხოლოდ გარკვეულ ეონში (აღნიშნავს დროის პერიოდს, სამყაროს ან ისტორიის ხანას.) არსებობდა. დადგება სხვა ეონი, როდესაც ტანჯვა აღარ იქნება, იმიტომ, რომ ბოროტება აღარ იქნება!
ბოროტება ყოველთვის დადებითად აყალიბებს პიროვნებას ? როგორც ჩანს, ბოროტება უფრო ხშირად ანგრევს ადამიანებს, ვიდრე აშენებს. ღმერთს თუ ბოროტების მოშორება არ სურს, იქნებ ჯობდა შეეზღუდა ან შეემცირა მაინც ? ძალზე ხშირად ტანჯვების დონე გონივრულს აღემატება. ბევრი ტანჯვის საზღვარი და აზრიანობა ჩვენთვის ძნელად გასაგებია. სწორედ უაზრო ბოროტება არის ჩვენი დროის ერთ-ერთი ყველაზე მტკივნეული საკითხი. მაგრამ ღმერთს რომ შემოეფარგლა ბოროტება მხოლოდ „აზრიანით“, ამით ხომ ისევ თავისუფალ არჩევანს შეზღუდავდა ? ნებისმიერი გარეგნული შეზღუდვა ნიშნავს თავისუფლების დაკარგვას, თუმცა თავისუფლებას მუდამ გააჩნია შეზღუდვები, მაგრამ ისინი თვითონ პიროვნების შიგნით გამოიხატება, და არა გარეგნულ აკრძალვებში.
ბოროტების პრობლემებზე მსჯელობებს, რომლებსაც თავისუფლების შესახებ მსჯელობებისკენ მივყავართ, გააჩნიათ სრულიად პრაქტიკული დასკვნები: თითოეულ ჩვენგანს გვაქვს თავისუფლება პირად არჩევანში და ჩვენ ამას ვაკეთებთ ყოველდღე, მაშინაც კი, როდესაც გვგონია რომ არჩევანის საშუალება არ გვაქვს და ყველაფერი წინასწარ არის განსაზღვრული ბედისწერით. ბოროტება რომელიც იუდამ ჩაიდიანა ქრისტეს გაყიდვით, კაცობრიობას გადარჩენა მოუტანა, მაგრამ იუდას საქციელს არა აქვს გამართლება. მან პირადი არჩევანი გააკეთა. კლაივ ლუისი წერს: „ბოროტი კაცი ჩაგრავს მოყვასს, და ამით ნამდვილი ბოროტების მონაწილე ხდება, მაგრამ ღმერთი იყენებს ამ საქმეს მისი ნების და თანხმობის გარეშე, რათა ამით წარმოშვას ახალი სიკეთე. ამრიგად, კეთილი ემსახურება ღმერთს როგორც შვილი, ბოროტი კი როგორც იარაღი. რასაც არ უნდა აკეთებდეთ, ღმერთი ყველაფერს სასიკეთოდ გამოიყენებს, მაგრამ, თქვენთვის არამც და არამც სულერთი არ არის ვინ ხართ – იუდა თუ იოანე“.
სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ – ბოროტების და სიკეთის ახსნა ბოლომდე და ამომწურავად შეუძლებელია. ეს პრობლემა კი არა, უფრო საიდუმლოა რომელიც გაგვიცხადდება მარადისობაში. ახლა კი, გყვავს იესო ქრისტე რომელიც არის ჩვენი ნუგეშისმცემელი, რომელმაც დაამტკიცა თავისი ძალაუფლება სიკვდილზე და ბოროტებაზე. როდესაც გვეკითხებიან: სად არის თქვენი ღმერთი ? ჩვენ შეგვიძლია თამამად ვუპასუხოთ – ის იქ არის, სადაც ტკივილი და ტანჯვაა. ის იყო ქალაქ ბესლანის #1 სკოლაში, ბავშვებით გატენილ დარბაზში, ის იდგა მათ შორის რომლებიც ტერორისტებმა ცივსისხლიანად დახვრიტეს, ის გლოვობდა მგლოვიარეებთან ერთად, იმიტომ რომ ჩვენი ღმერთი – წამებული ღმერთია. მან თქვა რომ ჩვენთან იქნება დღენიადაგ საუკუნის აღსასრულამდე (მათე 28:20), და რაც ადამიანებმა გაუკეთეს მის ერთ უმცირეს ძმათაგანს, მას გაუკეთეს. (მათე 25:40).

წყარო: http://www.sannikov.info

მღვდლობის სამოციქულო მემკვიდრეობა ერთ ერთი საფუძველთაგანია ისტორიული ეკლესიების (მარლმადიდებლური და კათოლიკური). ამ პრინციპის მიხედვით, იესო ქრისტეს ეკლესიის ჭეშმარიტი ეპისკოპოსი არის ის, ვისაც შეუძლია დაამტკიცოს თავისი ხელდასხმა როგორც პირდაპირ მოციქულებისგან მემკვიდრეობით მოსული.

ამ პრინციპზეა დაყრდნობილი საიდუმლოებების ქმედითობა, ეკლესიის სწავლების სიზუსტე და ასევე „შეკვრის და გახსნის“ სულიერი ძალაუფლება.

მემკვიდრეობის პრინციპი ეკლესიაში საკმაოდ ადრე წარმოიშვა – მასზე აპელირებს უკვე ირინეი ლიონელი (II საუკუნე) და ტერტულიანე (III საუკუნე). ოდნავ მოგვიანებით ეს მიდგომა დამტკიცდა კანონიკურ დოკუმენტებში და გადაიქცა პრინციპად, რომლითაც ხდება  ჭეშმარიტი ეკლესიის არაჭეშმარიტისაგან  განსხვავება . და მაინც არის საფუძველი მივიჩნიოთ, რომ ეს პრინციპი არ არის ერთადერთი ჭეშმარიტი. ღმერთი არ არის იძულებული დაემორჩილოს იმას რაც ადამიანების მიერ არის დადგენილი.

მღვდლობის არსი
მღვდელი არის ის ვინც დგას ღმერთსა და კაცს შორის. მისი ამოცანაა – ერთის მხრივ ადამიანი წარუდგინოს ღმერთს, ხოლო მეორეს მხრიოვ ღმერთი გამოუცხადოს ადამიანს. ჯერ კიდევ ისრაელთან აღთქმის დადებამდე ჩვენ ვხედავთ მღვდლების მაგალითებს: მელქიცედეკი, უზენაესი ღმერთის მღვდელი (დაბადება, 14 თავი), ითრო , მიდიანელი მღვდელი (გამოსვლა, 2-3 თავები).
ნამდვილი რევოლუცია ხდება იმ მომენტში, როდესაც ღმერთს გამოჰყავს თავისი ერი ეგვიპტის ქვეყნიდან. ღმერთი მიმართავეს ებრაელ ერს შემდეგი სიტყვებით:
„თქვენ დაინახეთ, რა დავმართე ეგვიპტელებს, როცა აგწიეთ არწივების ფრთებზე და მოგიყვანეთ ჩემთან. და ახლა, თუ მოუსმენთ ჩემს ხმას და დაიცავთ ჩემს აღთქმას, ამოგარჩევთ ჩემს საკუთრებად ყველა ხალხიდან, რადგან ჩემია მთელი ქვეყანა. და თქვენ იქნებით ჩემთვის მღვდელთა სამეფოდ და წმიდა ერად. აჰა, სიტყვანი, რომელთაც ეტყვი ისრაელის ძეთ!” და მივიდა მოსე და მოიწვია ხალხის უხუცესნი, და წინ დაუდო მათ ყველა ეს სიტყვა, რომელიც აღუთქვა მას უფალმა.“
(გამოსვლა 19:4-6)

სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ღმერთს შემოაქვს პრინციპი რომელსაც მოგვიანებით „საყოველთაო მღვდლობა“ დაერქვა: ყოველი ისრაელიანი მოწოდებულია ღმერთის წინაშე წარსადგენად, ხოლო როგორც ერი, ის მოწოდებულია იყოს მღვდელი დედამიწის დანარჩენი ერებისთვის. ამგვარად, მთელი ერის მოწოდებაა უშუამდგომლოს დედამიწის სხვა ერებს ღმერთის წინაშე, და მიუტანოს მათ შემეცნება ჭეშმარიტი ღმერთის შესახებ. ასეთნაირად მტკიცდება და ერთში ერთიანდება ღმერთის ერის სამღვდელო და მისიონერული მოწოდება. საუკუნეების შემდეგ მოციქული პეტრე იმეორებს და ამტკიცებს ამას უკვე ეკლესიასთან მიმართებაში:
„თქვენ კი რჩეული მოდგმა ხართ, სამეფო სამღვდელოება, წმიდა ერი, წილხვედრილი ხალხი, რათა გამოაცხადოთ მისი სათნოებანი, ვინც სიბნელიდან თავისი საკვირველი ნათლისკენ გამოგიხმოთ. ოდესღაც რომ არახალხი იყავით, ახლა ღვთის ხალხი ხართ. ოდესღაც რომ არაშეწყალებულნი იყავით, ახლა შეწყალებულნი ხართ.“ 1 პეტრე 2:9-10

ამრიგად უნდა გვახსოვდეს რომ ღმერთის ერი, როგორც ძველ, ასევე ახალ აღთქმაში, არის ერთგვარი მღვდელი ღმერთის წინაშე. ჩვენზე არის დედამიწაზე შუამდგომლობის პასუხისმგებლობა ღმერთის წინაშე, და ასევე სახარების ხარების მისია. მაგრამ საყოველთაო მღვდლობის პრინიცპი, თავის თავში იმ ფაქტსაც გულისხმობს, რომ, ყოველი ქრისტიანი პირდაპირ მოდის ღმერთთან, ყოველგვარი შუამდგომელის საჭიროების გარეშე. შუამდგომელში არა მხოლოდ ადამიანი იგულისხმება, არამედ წესიც და ნივთიც.

ღმერთი თვითოეულ ადამიანს მასთან პირადი ურთიერთობისკენ, საუბრისკენ მოუწოდებს. მას სურს რომ ვესაუბრებოდეთ მას და ის გვპასუხობდეს! და თუ ძველ აღთქმაში ამისათვის საჭირო იყო გარკვეული წესჩვეულება, მსხვერპლშეწირვა და ა.შ., ახალ აღთქმაში, ადამიანის ღმერთთან შეხვედრის საფუძველი არის ქრისტეს მსხვერპლი.

ამრიგად, ძმანო, რაკი გვაქვს გაბედულება წმიდაში შესვლისა იესოს სისხლის მეშვეობით, ახალი და ცოცხალი გზით, რომელიც გაგვიხსნა მან ფარდით, ესე იგი, თავისი ხორცით… (ებრაელთა 10:19-20)
მაგრამ ამის მიუხედავად ძველ და ახალ აღთქმაში ჩვენ ასევე ვხედავთ, რომ ღმერთი გამოყოფს ხალხის გარკვეულ ნაწილს განსაკუთრებული მსახურებისთვის. ძველ აღთქმაში ისინი მღვდლებად იწოდებოდნენ, ახალ აღთქმაში კი რამოდენიმე დასახელება გამოიყენება: დიაკვნები, ხუცესები, ეპისკოპოსები, და ასევე – მოციქულები, წინასწარმეტყველები, მახარებლები, მწყემსები და მასწავლებლები… და როდესაც საუბარი მიდის მემკვიდრეობის პრინციპზე, სწორედ ეს გამოყოფილი მსახურებები განიხილება…

აარონი და მელქიცედეკი
წერილი ჩვენ გვესაუბრება მღვდლობის ორ პრინცპიზე, ორ მიდგომაზე.
ებრაელთა ეპისტოლეში ეს ორი მიდგომა ასე იწოდება: „მღვდლობა აარონის წესით“ და „მღვდლობა მელქიცედეკის წესით.“

ჰოდა, სრულყოფა რომ ლევიანური მღვდელმსახურებით მიიღწეოდეს (ვინაიდან მისი საშუალებით მიეცა ხალხს რჯული), მაშ, რაღა საჭირო იქნებოდა სხვა მღვდლის აღდგომა მელქიცედეკის წესით და სახელდება არა აარონის წესით?
(ებრაელთა 7:11)

აარონის წესით მღვდლობა მემკვიდრეობით პრინციპზეა დაფუძნებული.
თუ ძე აარონის შთამომავალია, ის ავტომატურად ხდება მღვდელი. რათქმაუნდა, ეს ხდება გარკვეულ ასაკში, გარკვეული წესსჩვეულების თანხლებით, რითიც მას გადაეცემა მღვდლობის მადლი, მაგრამ, ის დაბადებიდანვე მოწოდებულია ამ მსახურებისთვის. ასეთი წესრიგი დაამყარა ღმერთმა ძველ აღთქმაში, და ის მოქმედებდა ამ მღვდლების მეშვეობით, მაშინაც კი, როდესაც ისინი არ იყვნენ ღმერთის ერთგულნი! ამის კარგი მაგალითი ყელი წინასწარმეტყველია, რომელმაც გაზარდა სამუელ წინასწარმეტყველი (1 მეფეთა 1-3 თავები), და კაიაფა, რომელმაც ქრისტეზე იწინასწარმეტყველა. (იოანე 11:49-52). მიუხედავად ამისა, ძველ აღთქმაში ღმერთი ზოგჯერ მის მიერ დადგენილ იერარქების მიღმა მოქმედებდა! სამუელ წინასწარმეტყველი, არათუ მხოლოდ აარონის შთამომავალი, არამედ, ლევის ტომიდანაც კი არ იყო, რომელიც ფაქტიურად, მღვდლის ფუნქციებს ასრულებდა. ასევე – ელია წინასწარმეტყველიც. ისინი იღებდნენ საკუთარ თავზე მსხვერპლშეწირვის მსახურებას, იმ დროს, როცა რჯულში პირდაპირ ეწერა, რომ ეს მხოლოდ აარონის ძეთა ხვედრია! ისე კი, ყველა წინასწარმეტყველი წარადგენდა ხალხს ღმერთის წინაშე, და აძლევდა ხალხს ცოდნას ერთი ღმერთის შესახებ. ანუ, თუ ჩვენ სამღვდელო მსახურებას უფრო ფართოდ შევხედავთ, ვიდრე უბრალოდ სატაძრო მსახურებას, წინასწარმეტყველნი ფაქტიურად სამღვდელო მსახურებას ეწეოდნენ.
სამოციქულო მემკვიდრეობა – ეს არის, აარონის მღვდლობის ახალი აღთქმისეული ანალოგი. თუმცაღა, აქ უკვე აღარ არის ის მემკვიდრეობითი მღვდლობა, აღარ არის ის ე.წ. „ავტომატიზმი“, რომელიც ძველ აღთქმაში იყო, მაგრამ, ბევრი ნიშანთვისება უცვლელი დარჩა. მღვდლის მსახურება დაფუძნებულია არა მის პირად ურთიერთობებზე ღმერთთან, არამედ, სამღვდელო მადლზე, რომელიც ხელდასხმით გადაეცემა. ამ მადლის მეშვეობით, მღვდელს აქვს ევქარისტიის ჩატარების უფლება, სადაც ხდება ქრისტეს სასწაულებრივი თანდასწრება, ეს მადლი აძლევს მას საფუძველს ცოდვების მიტევების გამოცხადების და ა.შ.

ამ დროს მღვდელი შესაძლოა არ იყოს კარგ სულიერ მდგომარეობაში, არ ქონდეს კარგი ურთიერთობა ღმერთთან – ღმერთი გაასამართლებს მას ამისთვის, მაგრამ, ეს არანაირად არ აკნინებს მის მიერ აღსრულებულ საიდუმლოებათა სინამდვილეს, იმიტომ რომ, ეს მოქმედებანი დაფუძნებულია ღმერთის ერთგულებაზე, და არა ადამიანის პიროვნებაზე. შესაძლოა, ეს ასეც არის. ღმერთს შეუძლია ამგვარი მოქმედება, მაგრამ, ეკლესიის ისტორია სავსეა იერარქების განდგომილების მაგალითებით. პიროვნულად, ძნელი წარმოსადგენია, რომ ასეთი ადამიანების მეშვეობითაც მოქმედებდა სამღვდელო მადლი. ჯერ კიდევ ძველ აღთქმაში ჩვენ გვაქვს იმის მაგალითები, თუ როგორ კვეთდა ღმერთი განდგომილებს და მთელ მათ შთამომავლობას სამღვდელოებიდან (ფაქტიურად, ყველა სამღვდელო გვარი, გარდა სადოკის ძეებისა: იეზეკიელი 40:46, 44:10-16).
მაგრამ ამავე დროს არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ, როგორც „აარონის წესით“ არსებობს მღვდლობა, ასევე არსებობს მღვდლობა „მელქიცედეკის წესით“. მელქიცედეკის მღვდლობა არ იყო მემკვიდრეობით პრინციპზე დაფუძნებული, ის გამომდინარეობდა ღმერთის პირადი მოწოდებიდან:
“და კიდევ უფრო ნათელია ის, რომ მელქიცედეკის მსგავსად დგება სხვა მღვდელი, რომელიც ხორციელი აღთქმის რჯულის მიხედვით კი არაა მღვდელი, არამედ შეუმუსვრელი სიცოცხლის ძალით. ვინაიდან დამოწმებულია:
“შენ ხარ მღვდელი უკუნისამდე მელქიცედეკის წესით”.
(ებრაელთა 7:15-17)
როგორც უკვე ითქვა, ძველ აღთქმაში ასეთ როლს წინასწარმეტყველებიც ასრულებდნენ. ახალი აღთქმის ეკლესიის ისტორიაში ასეთი „მღვდლების“ როლში გამოდიოდნენ წმინდანები, ხუცესები, მისტიკოსები. მათი მსახურება არ საჭიროებდა ოფიციალურ აღიარებას და ხელდასხმას, ხშირ შემთხვევაში ისინი შეგნებულად გაურბოდნენ ამას. ამისდა მიუხედავად, რაც არ უნდა გასაკვირი იყოს, მათი ავტორიტეტი ხშირ შემთხვევაში აღემატებოდა იერარქების ავტორიტეტს, ვინაიდან, ღმერთის მოქმედება მათ ცხოვრებაში დაკავშირებული იყო მათ პირად ურთიერთობებზე ღმერთან. ისინი ნამდვილად იცნობდნენ ღმერთს პირადად, ამიტომაც, მარტივად გასაგებია ის, თუ რატომ გადასცემდნენ ისინი ადამიენბს ღმერთის გზების შესახებ უფრო მეტად სიღრმისეულ გაგებას, ვიდრე ისინი, რომლებშიც მოქმედებდა მღვდლობის გარეგნული მადლი.

პავლეს მღვდლობა
ახალ აღთქმაში არის ასეთი ტიპის მსახურების ნათელი მაგალითი: პავლე მოციქული. ის არ იყო თორმეტი მოციქულის რიცხვში. საერთოდაც, ის არ იყო მაცხოვრის მოწაფეებს შორის, როდესაც იესო ხორციელად დედამიწაზე იყო. როდესაც მოციქულები ირჩვენდნენ იუდას შემცვლელს, მათ ზუსტად და მკაფიოდ ჩამოაყალიბეს სამოციქულო პრინციპები:
„ამიტომაც საჭიროა, რომ ერთი იმ კაცთაგანი, რომელნიც მუდამ თან გვახლდნენ მთელი იმ ხნის მანძილზე, როცა ჩვენს შორის დადიოდა უფალი იესო, იოანეს ნათლისცემიდან მოყოლებული იმ დღემდე, როცა ამაღლდა ჩვენგან, – შემოგვიერთდეს და ჩვენთან ერთად იყოს მისი აღღგომის მოწმე.“ (საქმეები 1:21-22)
პავლე აშკარად არ აკმაყოფილებს ამ მოთხოვნებს (სტანდარტებს)! როდესაც ღმერთი მოუწოდებს მას, მაშინ, მისი თქმით:
„ხოლო როცა კეთილინება ღმერთმა, რომელმაც გამომარჩია დედის საშოდან და მომიწოდა თავისი მადლით, გამოეცხადებინა ჩემში თავისი ძე, რომ მეხარებინა იგი წარმართთათვის, მყისვე როდი დავეთათბირე ხორცსა და სისხლს. არც იერუსალიმში ავსულვარ ჩემს წინამორბედ მოციქულებთან, არამედ არაბეთში წავედი და კვლავ დავბრუნდი დამასკოს.“
(გალატელთა 1:15-17)
ის არ ეძებს მისი მსახურების აღიარებას ადამიანების მხრიდან. ის სხვა რამეს ეძებს: რას ელის მისგან ის, რომელმაც მოუწოდა! გარკვეული პერიოდის შემდეგ მოციქულებიც აღიარებენ მის მოციქულობას მაგრამ პავლესთვის ეს დასაწყისშივე ნათელი იყო. ის ქადაგებს სახარებას არა იმიტომ, რომ ეს სანქცია ადამიანებისგან მიიღო, არამედ იმიტომ, რომ შეხვდა ქრისტეს და უკვე აღარ შეუძლია არ იქადაგოს!

სწორედ ამ პრინციპზევეა დაფუძნებული მღვდლობა ევანგელურ ეკლესიებშიც. ადამიანი ხდება მსახური, მწყემსი, მასწავლებელი იმიტომ, რომ მან განიცადა ღმერთის მოწოდება ამ მსახურებაში. როდესაც რწმენით პასუხობს ამგვარ მოწოდებას, ადამიანს ეძლევა მადლი და აუცილებელი ნიჭები ამ მსახურების შესასრულებლად. ხელდასხმით ეკლესია ამოწმებს, ღმერთის მოწოდების სინამდვილეს ამ ადამიანის ცხოვრებაში და მის მზადყოფნას ამ მსახურების შესასრულებლად. ამ პრინციპის მაგალითი ახალი აღთქმიდან:

იყვნენ ანტიოქიაში, იქაურ ეკლესიაში, წინასწარმეტყველნი და მოძღვარნი: ბარნაბა და სიმონი, რომელსაც ნიგერი ერქვა, ლუკიოს კვირენელი და მანაინი – ტეტრარქის – ჰეროდეს – ძუძუმტე, და სავლე. როცა ისინი უფალს ემსახურებოდნენ და მარხულობდნენ, თქვა სულიწმიდამ: “გამომიყავით ბარნაბა და სავლე იმ საქმეზე, რაზეც მათ მოვუწოდე.” მაშინ იმარხულეს, ილოცეს, ხელები დაასხეს მათ და გაუშვეს. (საქმეები 13:1-3)
პავლემ (მაშინ ჯერ კიდევ სავლე) და ბარნაბამ გაკრვეული დროის წინ, განიცადეს ღმერთისგან მოწოდება მისიონერული მსახურებისკენ. ხოლო შემდეგ, როდესაც დადგა ჟამი და მოვიდა შესაბამისი დრო, ეკლესიამაც დაადასტურა ეს მოწოდება ხელდასხმის მეშვეობით. ხელდასხმა, რა თქმა უნდა, არ არის მხოლოდ ადამიანური აღიარება და დადასტურება. ღმერთი მოქმდებეს ხელდასხმაში, ააქტიურებს რა, მოწოდებას და მსახურებისთვის აუცლებელ ნიჭებს. ამავე დროს უმთავრესი მაინც ღმერთის მიერ პირადი მოწოდება რჩება. გამოცდილება გვასწავლის, რომ, როდესაც ადამიანი ღმერთის პირადი მოწოდების გარეშე უდგება მსახურებას, მისი მსახურება დიდხანს არ გრძელდება.

ამგვარად, მსახურება ევანგელურ ეკლესიებში დაფუძნებულია „მელქიცედეკის წესზე“. ღმერთისმიერ პირადი მოწოდება, ნიჭები, რომლის მეშვეობითაც ადამიანი ასრულებს თავის მსახურებას, პირადი ურთიერთობები ღმერთთან, რომელიც აუცილებელია იმისთვის რომ უბრალოდ კი არ მოყვე ღმერთის შესახებ, არამედ გააცნო ადამიანს ღმერთი – ეს არის ის, რაც ევანგელური ეკლესიების მსახურების საფუძველში დევს. ეს არის – ევანგელური მოძრაობის განსაკუთრებულობა.

ადრეული ეკლესია იტევდა მსახურებების და ნიჭების მრავალფეროვნებას. რათქმა უნდა, მოციქულები იყვნენ როგორც ბირთვი, მაგრამ იყვნენ ასევე ქარიზმატული მსახურებიც: წინასწარმეტყველები, მახარებლები, მასწავლებლები. ეკლესიის ერთიანობას იერარქიული სტრუქტურა კი არ უზრუნველყოფდა, (რომელიც ჯერ არც იყო ფორმირებული), არამედ სულიწმინდის მოქმედება ქრისტეს მოწაფეებს შორის. ამიტომაც ეკლესიამ შეძლო საკუთარ თავში დაეტია პავლეს მოციქულობა, რომელიც რადიკალურად განსხვავებული იყო, როგორც მოწოდებით ასევე მსახურების ფორმით; და არა მხოლოდ აღიარა ეკლესიამ პავლე, არამედ პეტრეს თანასწორადაც დააყენა, რომელზეც თვით უფალმა თქვა: „ამ კლდეზე ავაშენებ ჩემს ეკლესიას“. როდესაც ტრადიცია პეტრეს და პავლეს ერთად აცხადებს „უზენაეს მოციქულებად“, ამით ის ამოწმებს და ადასტურებს ორივე ტიპის მღვდლობის პრინციპის მნიშვნელოვნებას და აუცილებლობას ეკლესიისთვის. სწორედ ამ პრინციპების შეხამება ძენდა ეკლესიას იმ სისავსეს, რომელიც საშუალებას აძლევდა მას, „დიადი ძალით დაემოწმებინა ქრისტეს აღდგომის შესახებ.“