მღვდლობის სამოციქულო მემკვიდრეობა ერთ ერთი საფუძველთაგანია ისტორიული ეკლესიების (მარლმადიდებლური და კათოლიკური). ამ პრინციპის მიხედვით, იესო ქრისტეს ეკლესიის ჭეშმარიტი ეპისკოპოსი არის ის, ვისაც შეუძლია დაამტკიცოს თავისი ხელდასხმა როგორც პირდაპირ მოციქულებისგან მემკვიდრეობით მოსული.

ამ პრინციპზეა დაყრდნობილი საიდუმლოებების ქმედითობა, ეკლესიის სწავლების სიზუსტე და ასევე „შეკვრის და გახსნის“ სულიერი ძალაუფლება.

მემკვიდრეობის პრინციპი ეკლესიაში საკმაოდ ადრე წარმოიშვა – მასზე აპელირებს უკვე ირინეი ლიონელი (II საუკუნე) და ტერტულიანე (III საუკუნე). ოდნავ მოგვიანებით ეს მიდგომა დამტკიცდა კანონიკურ დოკუმენტებში და გადაიქცა პრინციპად, რომლითაც ხდება  ჭეშმარიტი ეკლესიის არაჭეშმარიტისაგან  განსხვავება . და მაინც არის საფუძველი მივიჩნიოთ, რომ ეს პრინციპი არ არის ერთადერთი ჭეშმარიტი. ღმერთი არ არის იძულებული დაემორჩილოს იმას რაც ადამიანების მიერ არის დადგენილი.

მღვდლობის არსი
მღვდელი არის ის ვინც დგას ღმერთსა და კაცს შორის. მისი ამოცანაა – ერთის მხრივ ადამიანი წარუდგინოს ღმერთს, ხოლო მეორეს მხრიოვ ღმერთი გამოუცხადოს ადამიანს. ჯერ კიდევ ისრაელთან აღთქმის დადებამდე ჩვენ ვხედავთ მღვდლების მაგალითებს: მელქიცედეკი, უზენაესი ღმერთის მღვდელი (დაბადება, 14 თავი), ითრო , მიდიანელი მღვდელი (გამოსვლა, 2-3 თავები).
ნამდვილი რევოლუცია ხდება იმ მომენტში, როდესაც ღმერთს გამოჰყავს თავისი ერი ეგვიპტის ქვეყნიდან. ღმერთი მიმართავეს ებრაელ ერს შემდეგი სიტყვებით:
„თქვენ დაინახეთ, რა დავმართე ეგვიპტელებს, როცა აგწიეთ არწივების ფრთებზე და მოგიყვანეთ ჩემთან. და ახლა, თუ მოუსმენთ ჩემს ხმას და დაიცავთ ჩემს აღთქმას, ამოგარჩევთ ჩემს საკუთრებად ყველა ხალხიდან, რადგან ჩემია მთელი ქვეყანა. და თქვენ იქნებით ჩემთვის მღვდელთა სამეფოდ და წმიდა ერად. აჰა, სიტყვანი, რომელთაც ეტყვი ისრაელის ძეთ!” და მივიდა მოსე და მოიწვია ხალხის უხუცესნი, და წინ დაუდო მათ ყველა ეს სიტყვა, რომელიც აღუთქვა მას უფალმა.“
(გამოსვლა 19:4-6)

სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ღმერთს შემოაქვს პრინციპი რომელსაც მოგვიანებით „საყოველთაო მღვდლობა“ დაერქვა: ყოველი ისრაელიანი მოწოდებულია ღმერთის წინაშე წარსადგენად, ხოლო როგორც ერი, ის მოწოდებულია იყოს მღვდელი დედამიწის დანარჩენი ერებისთვის. ამგვარად, მთელი ერის მოწოდებაა უშუამდგომლოს დედამიწის სხვა ერებს ღმერთის წინაშე, და მიუტანოს მათ შემეცნება ჭეშმარიტი ღმერთის შესახებ. ასეთნაირად მტკიცდება და ერთში ერთიანდება ღმერთის ერის სამღვდელო და მისიონერული მოწოდება. საუკუნეების შემდეგ მოციქული პეტრე იმეორებს და ამტკიცებს ამას უკვე ეკლესიასთან მიმართებაში:
„თქვენ კი რჩეული მოდგმა ხართ, სამეფო სამღვდელოება, წმიდა ერი, წილხვედრილი ხალხი, რათა გამოაცხადოთ მისი სათნოებანი, ვინც სიბნელიდან თავისი საკვირველი ნათლისკენ გამოგიხმოთ. ოდესღაც რომ არახალხი იყავით, ახლა ღვთის ხალხი ხართ. ოდესღაც რომ არაშეწყალებულნი იყავით, ახლა შეწყალებულნი ხართ.“ 1 პეტრე 2:9-10

ამრიგად უნდა გვახსოვდეს რომ ღმერთის ერი, როგორც ძველ, ასევე ახალ აღთქმაში, არის ერთგვარი მღვდელი ღმერთის წინაშე. ჩვენზე არის დედამიწაზე შუამდგომლობის პასუხისმგებლობა ღმერთის წინაშე, და ასევე სახარების ხარების მისია. მაგრამ საყოველთაო მღვდლობის პრინიცპი, თავის თავში იმ ფაქტსაც გულისხმობს, რომ, ყოველი ქრისტიანი პირდაპირ მოდის ღმერთთან, ყოველგვარი შუამდგომელის საჭიროების გარეშე. შუამდგომელში არა მხოლოდ ადამიანი იგულისხმება, არამედ წესიც და ნივთიც.

ღმერთი თვითოეულ ადამიანს მასთან პირადი ურთიერთობისკენ, საუბრისკენ მოუწოდებს. მას სურს რომ ვესაუბრებოდეთ მას და ის გვპასუხობდეს! და თუ ძველ აღთქმაში ამისათვის საჭირო იყო გარკვეული წესჩვეულება, მსხვერპლშეწირვა და ა.შ., ახალ აღთქმაში, ადამიანის ღმერთთან შეხვედრის საფუძველი არის ქრისტეს მსხვერპლი.

ამრიგად, ძმანო, რაკი გვაქვს გაბედულება წმიდაში შესვლისა იესოს სისხლის მეშვეობით, ახალი და ცოცხალი გზით, რომელიც გაგვიხსნა მან ფარდით, ესე იგი, თავისი ხორცით… (ებრაელთა 10:19-20)
მაგრამ ამის მიუხედავად ძველ და ახალ აღთქმაში ჩვენ ასევე ვხედავთ, რომ ღმერთი გამოყოფს ხალხის გარკვეულ ნაწილს განსაკუთრებული მსახურებისთვის. ძველ აღთქმაში ისინი მღვდლებად იწოდებოდნენ, ახალ აღთქმაში კი რამოდენიმე დასახელება გამოიყენება: დიაკვნები, ხუცესები, ეპისკოპოსები, და ასევე – მოციქულები, წინასწარმეტყველები, მახარებლები, მწყემსები და მასწავლებლები… და როდესაც საუბარი მიდის მემკვიდრეობის პრინციპზე, სწორედ ეს გამოყოფილი მსახურებები განიხილება…

აარონი და მელქიცედეკი
წერილი ჩვენ გვესაუბრება მღვდლობის ორ პრინცპიზე, ორ მიდგომაზე.
ებრაელთა ეპისტოლეში ეს ორი მიდგომა ასე იწოდება: „მღვდლობა აარონის წესით“ და „მღვდლობა მელქიცედეკის წესით.“

ჰოდა, სრულყოფა რომ ლევიანური მღვდელმსახურებით მიიღწეოდეს (ვინაიდან მისი საშუალებით მიეცა ხალხს რჯული), მაშ, რაღა საჭირო იქნებოდა სხვა მღვდლის აღდგომა მელქიცედეკის წესით და სახელდება არა აარონის წესით?
(ებრაელთა 7:11)

აარონის წესით მღვდლობა მემკვიდრეობით პრინციპზეა დაფუძნებული.
თუ ძე აარონის შთამომავალია, ის ავტომატურად ხდება მღვდელი. რათქმაუნდა, ეს ხდება გარკვეულ ასაკში, გარკვეული წესსჩვეულების თანხლებით, რითიც მას გადაეცემა მღვდლობის მადლი, მაგრამ, ის დაბადებიდანვე მოწოდებულია ამ მსახურებისთვის. ასეთი წესრიგი დაამყარა ღმერთმა ძველ აღთქმაში, და ის მოქმედებდა ამ მღვდლების მეშვეობით, მაშინაც კი, როდესაც ისინი არ იყვნენ ღმერთის ერთგულნი! ამის კარგი მაგალითი ყელი წინასწარმეტყველია, რომელმაც გაზარდა სამუელ წინასწარმეტყველი (1 მეფეთა 1-3 თავები), და კაიაფა, რომელმაც ქრისტეზე იწინასწარმეტყველა. (იოანე 11:49-52). მიუხედავად ამისა, ძველ აღთქმაში ღმერთი ზოგჯერ მის მიერ დადგენილ იერარქების მიღმა მოქმედებდა! სამუელ წინასწარმეტყველი, არათუ მხოლოდ აარონის შთამომავალი, არამედ, ლევის ტომიდანაც კი არ იყო, რომელიც ფაქტიურად, მღვდლის ფუნქციებს ასრულებდა. ასევე – ელია წინასწარმეტყველიც. ისინი იღებდნენ საკუთარ თავზე მსხვერპლშეწირვის მსახურებას, იმ დროს, როცა რჯულში პირდაპირ ეწერა, რომ ეს მხოლოდ აარონის ძეთა ხვედრია! ისე კი, ყველა წინასწარმეტყველი წარადგენდა ხალხს ღმერთის წინაშე, და აძლევდა ხალხს ცოდნას ერთი ღმერთის შესახებ. ანუ, თუ ჩვენ სამღვდელო მსახურებას უფრო ფართოდ შევხედავთ, ვიდრე უბრალოდ სატაძრო მსახურებას, წინასწარმეტყველნი ფაქტიურად სამღვდელო მსახურებას ეწეოდნენ.
სამოციქულო მემკვიდრეობა – ეს არის, აარონის მღვდლობის ახალი აღთქმისეული ანალოგი. თუმცაღა, აქ უკვე აღარ არის ის მემკვიდრეობითი მღვდლობა, აღარ არის ის ე.წ. „ავტომატიზმი“, რომელიც ძველ აღთქმაში იყო, მაგრამ, ბევრი ნიშანთვისება უცვლელი დარჩა. მღვდლის მსახურება დაფუძნებულია არა მის პირად ურთიერთობებზე ღმერთთან, არამედ, სამღვდელო მადლზე, რომელიც ხელდასხმით გადაეცემა. ამ მადლის მეშვეობით, მღვდელს აქვს ევქარისტიის ჩატარების უფლება, სადაც ხდება ქრისტეს სასწაულებრივი თანდასწრება, ეს მადლი აძლევს მას საფუძველს ცოდვების მიტევების გამოცხადების და ა.შ.

ამ დროს მღვდელი შესაძლოა არ იყოს კარგ სულიერ მდგომარეობაში, არ ქონდეს კარგი ურთიერთობა ღმერთთან – ღმერთი გაასამართლებს მას ამისთვის, მაგრამ, ეს არანაირად არ აკნინებს მის მიერ აღსრულებულ საიდუმლოებათა სინამდვილეს, იმიტომ რომ, ეს მოქმედებანი დაფუძნებულია ღმერთის ერთგულებაზე, და არა ადამიანის პიროვნებაზე. შესაძლოა, ეს ასეც არის. ღმერთს შეუძლია ამგვარი მოქმედება, მაგრამ, ეკლესიის ისტორია სავსეა იერარქების განდგომილების მაგალითებით. პიროვნულად, ძნელი წარმოსადგენია, რომ ასეთი ადამიანების მეშვეობითაც მოქმედებდა სამღვდელო მადლი. ჯერ კიდევ ძველ აღთქმაში ჩვენ გვაქვს იმის მაგალითები, თუ როგორ კვეთდა ღმერთი განდგომილებს და მთელ მათ შთამომავლობას სამღვდელოებიდან (ფაქტიურად, ყველა სამღვდელო გვარი, გარდა სადოკის ძეებისა: იეზეკიელი 40:46, 44:10-16).
მაგრამ ამავე დროს არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ, როგორც „აარონის წესით“ არსებობს მღვდლობა, ასევე არსებობს მღვდლობა „მელქიცედეკის წესით“. მელქიცედეკის მღვდლობა არ იყო მემკვიდრეობით პრინციპზე დაფუძნებული, ის გამომდინარეობდა ღმერთის პირადი მოწოდებიდან:
“და კიდევ უფრო ნათელია ის, რომ მელქიცედეკის მსგავსად დგება სხვა მღვდელი, რომელიც ხორციელი აღთქმის რჯულის მიხედვით კი არაა მღვდელი, არამედ შეუმუსვრელი სიცოცხლის ძალით. ვინაიდან დამოწმებულია:
“შენ ხარ მღვდელი უკუნისამდე მელქიცედეკის წესით”.
(ებრაელთა 7:15-17)
როგორც უკვე ითქვა, ძველ აღთქმაში ასეთ როლს წინასწარმეტყველებიც ასრულებდნენ. ახალი აღთქმის ეკლესიის ისტორიაში ასეთი „მღვდლების“ როლში გამოდიოდნენ წმინდანები, ხუცესები, მისტიკოსები. მათი მსახურება არ საჭიროებდა ოფიციალურ აღიარებას და ხელდასხმას, ხშირ შემთხვევაში ისინი შეგნებულად გაურბოდნენ ამას. ამისდა მიუხედავად, რაც არ უნდა გასაკვირი იყოს, მათი ავტორიტეტი ხშირ შემთხვევაში აღემატებოდა იერარქების ავტორიტეტს, ვინაიდან, ღმერთის მოქმედება მათ ცხოვრებაში დაკავშირებული იყო მათ პირად ურთიერთობებზე ღმერთან. ისინი ნამდვილად იცნობდნენ ღმერთს პირადად, ამიტომაც, მარტივად გასაგებია ის, თუ რატომ გადასცემდნენ ისინი ადამიენბს ღმერთის გზების შესახებ უფრო მეტად სიღრმისეულ გაგებას, ვიდრე ისინი, რომლებშიც მოქმედებდა მღვდლობის გარეგნული მადლი.

პავლეს მღვდლობა
ახალ აღთქმაში არის ასეთი ტიპის მსახურების ნათელი მაგალითი: პავლე მოციქული. ის არ იყო თორმეტი მოციქულის რიცხვში. საერთოდაც, ის არ იყო მაცხოვრის მოწაფეებს შორის, როდესაც იესო ხორციელად დედამიწაზე იყო. როდესაც მოციქულები ირჩვენდნენ იუდას შემცვლელს, მათ ზუსტად და მკაფიოდ ჩამოაყალიბეს სამოციქულო პრინციპები:
„ამიტომაც საჭიროა, რომ ერთი იმ კაცთაგანი, რომელნიც მუდამ თან გვახლდნენ მთელი იმ ხნის მანძილზე, როცა ჩვენს შორის დადიოდა უფალი იესო, იოანეს ნათლისცემიდან მოყოლებული იმ დღემდე, როცა ამაღლდა ჩვენგან, – შემოგვიერთდეს და ჩვენთან ერთად იყოს მისი აღღგომის მოწმე.“ (საქმეები 1:21-22)
პავლე აშკარად არ აკმაყოფილებს ამ მოთხოვნებს (სტანდარტებს)! როდესაც ღმერთი მოუწოდებს მას, მაშინ, მისი თქმით:
„ხოლო როცა კეთილინება ღმერთმა, რომელმაც გამომარჩია დედის საშოდან და მომიწოდა თავისი მადლით, გამოეცხადებინა ჩემში თავისი ძე, რომ მეხარებინა იგი წარმართთათვის, მყისვე როდი დავეთათბირე ხორცსა და სისხლს. არც იერუსალიმში ავსულვარ ჩემს წინამორბედ მოციქულებთან, არამედ არაბეთში წავედი და კვლავ დავბრუნდი დამასკოს.“
(გალატელთა 1:15-17)
ის არ ეძებს მისი მსახურების აღიარებას ადამიანების მხრიდან. ის სხვა რამეს ეძებს: რას ელის მისგან ის, რომელმაც მოუწოდა! გარკვეული პერიოდის შემდეგ მოციქულებიც აღიარებენ მის მოციქულობას მაგრამ პავლესთვის ეს დასაწყისშივე ნათელი იყო. ის ქადაგებს სახარებას არა იმიტომ, რომ ეს სანქცია ადამიანებისგან მიიღო, არამედ იმიტომ, რომ შეხვდა ქრისტეს და უკვე აღარ შეუძლია არ იქადაგოს!

სწორედ ამ პრინციპზევეა დაფუძნებული მღვდლობა ევანგელურ ეკლესიებშიც. ადამიანი ხდება მსახური, მწყემსი, მასწავლებელი იმიტომ, რომ მან განიცადა ღმერთის მოწოდება ამ მსახურებაში. როდესაც რწმენით პასუხობს ამგვარ მოწოდებას, ადამიანს ეძლევა მადლი და აუცილებელი ნიჭები ამ მსახურების შესასრულებლად. ხელდასხმით ეკლესია ამოწმებს, ღმერთის მოწოდების სინამდვილეს ამ ადამიანის ცხოვრებაში და მის მზადყოფნას ამ მსახურების შესასრულებლად. ამ პრინციპის მაგალითი ახალი აღთქმიდან:

იყვნენ ანტიოქიაში, იქაურ ეკლესიაში, წინასწარმეტყველნი და მოძღვარნი: ბარნაბა და სიმონი, რომელსაც ნიგერი ერქვა, ლუკიოს კვირენელი და მანაინი – ტეტრარქის – ჰეროდეს – ძუძუმტე, და სავლე. როცა ისინი უფალს ემსახურებოდნენ და მარხულობდნენ, თქვა სულიწმიდამ: “გამომიყავით ბარნაბა და სავლე იმ საქმეზე, რაზეც მათ მოვუწოდე.” მაშინ იმარხულეს, ილოცეს, ხელები დაასხეს მათ და გაუშვეს. (საქმეები 13:1-3)
პავლემ (მაშინ ჯერ კიდევ სავლე) და ბარნაბამ გაკრვეული დროის წინ, განიცადეს ღმერთისგან მოწოდება მისიონერული მსახურებისკენ. ხოლო შემდეგ, როდესაც დადგა ჟამი და მოვიდა შესაბამისი დრო, ეკლესიამაც დაადასტურა ეს მოწოდება ხელდასხმის მეშვეობით. ხელდასხმა, რა თქმა უნდა, არ არის მხოლოდ ადამიანური აღიარება და დადასტურება. ღმერთი მოქმდებეს ხელდასხმაში, ააქტიურებს რა, მოწოდებას და მსახურებისთვის აუცლებელ ნიჭებს. ამავე დროს უმთავრესი მაინც ღმერთის მიერ პირადი მოწოდება რჩება. გამოცდილება გვასწავლის, რომ, როდესაც ადამიანი ღმერთის პირადი მოწოდების გარეშე უდგება მსახურებას, მისი მსახურება დიდხანს არ გრძელდება.

ამგვარად, მსახურება ევანგელურ ეკლესიებში დაფუძნებულია „მელქიცედეკის წესზე“. ღმერთისმიერ პირადი მოწოდება, ნიჭები, რომლის მეშვეობითაც ადამიანი ასრულებს თავის მსახურებას, პირადი ურთიერთობები ღმერთთან, რომელიც აუცილებელია იმისთვის რომ უბრალოდ კი არ მოყვე ღმერთის შესახებ, არამედ გააცნო ადამიანს ღმერთი – ეს არის ის, რაც ევანგელური ეკლესიების მსახურების საფუძველში დევს. ეს არის – ევანგელური მოძრაობის განსაკუთრებულობა.

ადრეული ეკლესია იტევდა მსახურებების და ნიჭების მრავალფეროვნებას. რათქმა უნდა, მოციქულები იყვნენ როგორც ბირთვი, მაგრამ იყვნენ ასევე ქარიზმატული მსახურებიც: წინასწარმეტყველები, მახარებლები, მასწავლებლები. ეკლესიის ერთიანობას იერარქიული სტრუქტურა კი არ უზრუნველყოფდა, (რომელიც ჯერ არც იყო ფორმირებული), არამედ სულიწმინდის მოქმედება ქრისტეს მოწაფეებს შორის. ამიტომაც ეკლესიამ შეძლო საკუთარ თავში დაეტია პავლეს მოციქულობა, რომელიც რადიკალურად განსხვავებული იყო, როგორც მოწოდებით ასევე მსახურების ფორმით; და არა მხოლოდ აღიარა ეკლესიამ პავლე, არამედ პეტრეს თანასწორადაც დააყენა, რომელზეც თვით უფალმა თქვა: „ამ კლდეზე ავაშენებ ჩემს ეკლესიას“. როდესაც ტრადიცია პეტრეს და პავლეს ერთად აცხადებს „უზენაეს მოციქულებად“, ამით ის ამოწმებს და ადასტურებს ორივე ტიპის მღვდლობის პრინციპის მნიშვნელოვნებას და აუცილებლობას ეკლესიისთვის. სწორედ ამ პრინციპების შეხამება ძენდა ეკლესიას იმ სისავსეს, რომელიც საშუალებას აძლევდა მას, „დიადი ძალით დაემოწმებინა ქრისტეს აღდგომის შესახებ.“

კომენტარები

კომენტარი