ბაშანი ასევე ცნობილია როგორც ბათანეა, გაულანიტისი, გეშური, კარნაიმი
|
|
|
ბაშანის ფურები, ბაშანის მუხის ხეები
ამ ადგილას მსხვილფეხა საქონელი ბინადრობს. ანტიკური პერიოდიდან გოლანის ფერდობებზე როგორც საქონლის ხორცი, ასევე რძის პროდუქტები მოიპოვება. ბიბლიის თანამედროვე პერიოდში ეს ადგილი (ბიბლიში ცნობილია როგორც ბაშანი) ცნობილი ფურებით და მუხის ხეებით იყო. ამოსი 4:1-2 (ნაწყვეტი) ,, ისმინეთ ეს სიტყვა, ბაშანის ფურებო“ (ასევე ფს:21-13)
ბაშანის მუხები: ზაქარიას 11:2 ივალალე, ალვავ, რადგან დაეცა ნაძვი, რადგან გაიძარცვნენ ძლევამოსილნი! ივალალეთ, ბაშანის მუხებო, რადგან დაემხო გაუვალი მაღნარი! (ასევე ესაია 2:13)
|
|
დოლმენი (ბრინჯაოს ხანის ნაგებობა ქვის სვეტებით შესრულებული)
გოლანის ფერდობებზე ასობით ასეთი ნაგებობა აღმოაჩინეს. დოლმენები დასაკრძალ პალატებად (აკლდამებად) გამოიყენებოდა, ბაზალტის იმ ტერიტორიაზე, სადაც საფლავის ამოთხრა რთული იყო. აქ ჯგუფის ლიდერს ან რომელიმე სხვა მოხეტიალე ელიტის წევრს კრძალავდნენ. მსგავსი ნაგებობები, როგორც ძველი ბრინჯაოს ხანის დროს, ასევე შუა ბრინჯაოს ხანაში გამოიყენებოდა. დოლმენის კონსტრუქცია შემდეგნაირია: ორ დიდ ქვის ფილას, რომლებიც ვერტიკალურადაა აღმართული, ჰორიზონტალური ქვის ფილა აქვს ზემოდან გადაფარებული, რომლის წონაც შესაძლებელია 30 ტონაზე მეტს იწონიდეს.
|
|
|
|
|
|
ნიმროდის ციხესიმაგრე
არაბულში ის როგორც სუბებე ისეა ცნობილი (ჯვაროსნული სახელიდან ლა’ სიბებე). ეს ინგლისური ციხესიმაგრის სახელი ნიმროდთან არასწორად ასოცირდება. ნიმროდი ანტიკური სიმბოლოა. იგი დაბადების 10:8-9-შია მოხსენიებული. ეს ციხესიმაგრე მუსლიმების მიერ აშენდა, მაგრამ მე-12 საუკუნეში რამოდენიმეჯერ შეიცვალა. ციხესიმაგრე ყველაზე მეტად გაძლიერებული მე- 13 საუკუნეში იყო და მისი დღევანდელი ხედიც (ფორმა, განლაგება) იმდროინდელია. მთა 400 მეტრის ( 1300 ფუტის) სიგრძისაა და მისი სიგანე 150 მეტრს (490 ფუტს) აღწევს. მისი მწვერვალის სიმაღლე ზღვის დონიდან 800 მეტრს (200 ფუტს) აღწევს . ციხესიმაგრე ასევე ცნობილი იყო როგორც კოღოების სიმაგრე.
|
|
სირიის ტერიტორია
გოლანის ფერდობები 1967 წლამდე სირიის ქვეყანას ეკუთვნოდა. ექვსდღიანი ომის შემდეგ ისრაელმა ჰულელ ბასინი და გალილეის ზღვა აიღო. ამ ადგილს დღემდე სირიელების ცხოვრების კვალი ეტყობა. სირიელების ცხოვრების კვალი ასევე სამხედრო ბაზებსა და მეჩეთს ეტყობა, რომელიც ნანგრევებადაა ქცეული. დღეს ამ ტერიტორიის მოსახლეობას დრუზები (რომლებიც ცხოვრობდნენ ომამადე ) და ისრაელიანები შეადგენენ, რომლებიც აქ ომის დროიდან გადმოსახლდნენ. სირია მოითხოვს, რომ მშვიდობიანი შეთანხებით გოლანის ფერდობები ისევ მას დაუბრუნდეს.
|
|
|
|
|
|
როჯემ ჰირი
როჯემ ჰირი (არაბულად რუჯმ ალ ჰირი) გოლანის ფერდობებიდან 10 მილის (16 კილომეტრის) დაშორებით გალილეის ზღვის აღმოსავლეთ მხარესაა. ცენტრში მდებარე ქვებისგან შემდგარ პირამიდას (ქვების გროვას) ოთხი წრე აქვს შემოვლებული. ყველაზე ფართე წრის დიამეტრი 150 მეტრია (490 ფუტი). კედლის სიგანე 3.5 მეტრია ( 11.5 ფუტი) და 2.5 მეტრზეა (8 ფუტი) აღმართული. იგი უკანასკნელად, არაუგვიანეს გვიანი ბრინჯაოს ხანის დროს( ჩვენს წელთაღიცხვამდე 1500-1200 წლებში) გამოიყენეს. როგემ ჰილის ფუნქცია დღემდე უცნობია. ვარაუდები არის, რომ ის თავდაცვითი დამარხული კომპლექსი, ასტრონომიული დაკვირვების ცენტრი ან მეფე ყოგის საფლავი იყო(მეორე რჯული 3:11).
|
|
ნაჰარ საარი
გოლანი ბაზალტის ზეგანი არის, რომელიც ჩრდილო-აღმოსავლეთ მხარეს ზღვის დონიდან 900 მეტრზეა (3000 ფუტი) აღმართული. გოლანის ფერდობებს ჩრდილოეთიდან ჰერმონის მთა ხოლო სამხრეთიდან ყარმუკის მდინარე ესაზღვრება. ჩრდილო-აღმოსავლეთის კუთხეში ვულკანური კონუსების (კრატერების) არააქტიური ჯაჭვი არის. მთის უკანასკნელმა გააქტიურებამ კლდის ფერდობებზე ბაზალტის სქელი ფენის შექმნა გამოიწვია, რომელიც აგროკულტირასთან შეუთავსებელია. ამის გამო ეს ადგილები ძირითადად საძოვრებად გამოიყენება. გოლანის ფერდობებზე სიტუაცია ზამთრის წვიმებზე (ნიაღვრებზე) მნიშვნელოვნადაა დამოკიდებული. აქედან მდინარეები ჰულელ ბასინის და გალილეის ზღვისკენ მიედინებიან.
|
|
|
|
|
ჰერმონის მთა
ჰერმონის მთა, ლიბანის მთათა სისტემაშია. მთის უმაღლესი მწვერვალი 9230 ფუტის სიმაღლეზეა. უმაღლესი წერტილი ისრაელის საზღვრებს შიგნით მიზპე შელაღიმი არის. ,,თოვლის ობსერვატორია“ 7295 ფუტის სიმაღლეზეა. ბიბლიაში ის, როგორც ბა’ალ ჰერმონი, სირიონ და სიონი ისე ცნობილი. 133-ე ფსალმუნი აღნიშნული მთის საამურობასა და უხვმოსავლიანობაზე გვიქმნის წარმოდგენას. ჰერმონის მთა ყოველწლიურად საშუალოდ 60 ინჩ ნალექს იღებს (1992 წელს მან 100 ინჩი ნალექიც კი მიიღო). არ არის გამორიცხული, რომ ამის გამო ჰერმონის მთის ფერდობებმა სახეცვლილება განიცადოს. იესო და მისი მოწაფეებიც აღნიშნულია, რომ ფილიპეს კესარიის რეგიონში იყვნენ. ფილიპეს კესარია ჰერმონის მთის ფუძეზე მდებარეობს და შესაძლოა ჰერმონის მთა ის ადგილი იყოს, სადაც იესომ თავისი მოწაფეები აირჩია.
|
წყარო: www.bibleplaces.com
თარგმანი: ლევან ლეფსვერიძე
ცნობილია როგორც ბალ ალ ჰერმონ, ლიბანის მთა, ჯაბელ ა-ტალგ, არქუდ, ჰერმონის მასივები, ჰერმონ ფერდობები, ჯებელ ეშ შეიხ, სენირ, შენირ, სიონი, სირიონი
|
|
|
ხედი ჰაცორიდან
ჰერმონის მთა არის სამხრეთ მწვერვალი ანტი ლიანურ მთათა სისტემაში. მისი უმაღლესი პიკი აღწევს 9230 ფუტს და ყველაზე მაღალი ადგილი ისრაელის ტერიტორიაზე არის ,,მიზპე შალაღიმი“ 7295 ფუტის სიმაღეზე. მთა არის მთელი ქვეყნის ტერიტორიაზე ერთადერთი ადგილი თხილამურებით სასრიალოდ.
|
|
ჰერმონის მთის სახელები
მთა ცნობილია როგორც ბალ ალ ჰერმონი, სენირი, სირიონი, სიონი და იოსეფუსი მოიხსენიებს მას როგორც ლიბანის მთას. დღეს მას არაბები უწიდებენ ,,ჯაბელ ალ-ტალღ“-ს. მთაზე და მის არემარეზე ოცზე მეტი ანტიკური ტაძარია ნაპოვნი.
|
|
|
|
|
|
ჰერმონის ფერდობები
ფსალმუნი 133:3
გაკურთხოს სიონიდან, უფალმა ცისა და ქვეყნის შემოქმედმა!
ქებათა ქება 4:8
|
წამო, ლიბანიდან ჩემთან! წამოდი ამანას მწვერვალით, შენირისა და ხერმონის მწვერვალით, ლომთა ბუნაგთაგან, ვეფხვთა მთებიდან.
|
|
წყარო: www.bibleplaces.com
თარგმანი: ლევან ლეფსვერიძე
ასევე ცნობილია როგორც თელ დან, თელ ელ-კადი, თელ ელ-ქადი, ანტიოქია, დანჯაანი(?), დაფნი, კაფარ დანი, ლაიში, ლეშემი.
|
|
|
მთავარი მდინარე იორდანის
ყველაზე დიდი მდინარე 4 მდინარიდან რომლებიდანაც იორდანე იკვებება, დანის მდინარე არის ყველაზე დიდი, იგი ფარავს ჰერმონის მთის ფუძეს და მიედინება დანისკენ, ის მიედინება 4 მილის სიგრძეზე და შემდეგ უერთდება მდინარე იორდანის რიგირთ მეორე ყველაზე დიდ შენეკადს, ბანიას მდინარეს, მდინარე იორდანე დანარჩენ ოთხ შენაკადთან ერთად (იონის და ჰასბანის მდინარეები) ფარავს მთლიანობაში 2700 კვადრატულ კილომტრზე დიდ ტერიტორიას.
|
|
შუა ბრინჯაოს ხანის კარიბჭე
აშენებულია ჩვენს წელთაღიცხვამდე 1800 წელს, ეს ტალახის აგურებით აშენებული კარობჭე გამოიყენებოდა 50 წლით ადრე ვიდრე ის დაიფარებოდა გრუნტისაგან.
კარიბჭის ასეთი სტილი არის ტიპიური ამ პერიოდის. ეს არის სირიული კარიბჭე, 3 წყვილი სვეტით და 4 პალატით, როგორებიც ნაპოვნი იყო მეგიდოში, შექემში და გეზერში.
|
|
|
|
|
|
რკინის კარიბჭე
სამეფოს ჩრდილოეთის საზღვარი კარგად იყო დაცული, ეს ჭიშკარი საგუშაგო კოშკით აშენებული იყო მეცხრე საუკუნეში სავარაუდოთ აჰაბის მიერ, და მიეკუთვნება აღმოჩენილ კარიბჭეთა სერიას. სურათის წინა პლანზე ჩანს აღმოჩენილი არიალი სადაც არის წარწერა დანის ენაზე და ნიშნავს ,,დავითის სახლს“.
|
|
მართველის პოდიუმი (შემაღლებული ადგილი)
ეს ადგილი კარიბჭის გვერდით შესაძლოა იყოს მმართველისთვის ან რომელიმე კერპისთვის რომელიც აქ განთავსდებოდა.
2 მეფეთა 18:4
და უთხრა მათ მეფემ: “როგორც გიჯობთ, ისე მოვიქცევი.” და დარჩა კარიბჭესთან მეფე, ხალხი კი ასეულებად და ათასეულებად გავიდა.
4 მეფეთა 23:8
და გამოყარა იუდას ქალაქებიდან მღვდლები და წაბილწა გორაკები, სადაც აკმევდნენ ისინი გუნდრუკს, გებაყიდან ბეერ-შებაყამდე, და დაანგრია კარიბჭის გორაკები, ერთი – ქალაქის მთავრის, იესოს, კარიბჭის შესასვლელთან რომ იყო, და მეორე – ქალაქის კარიბჭის ხელმარცხნივ.
|
|
|
|
|
|
იერობოამის შემაღლებული ადგილი
არქეოლოგები თანხმდებიან რომ ეს ადგილია არის გათხრების შედეგად ნაპოვნი შემაღლებული ადგილი, სადაც იერობოამმა ააშენა სახლი ოქროს ხარისთვის (კერპისთვის). არქეოლოგები ფიქრობენ რომ ეს პლატფორმა შესაძლოა გადახურულიც ყოფილიყო.
როგორც დამადასტურებელი ფაქტები ნაპოვნია 4 სამსხვერპლო როგორც რელიგიური ნივთი ასევე რკინის ნიშბები, პატარა სამსხვერპლო და რკინის საკმევლის დამჭერი
|
წყარო: www.bibleplaces.com
თარგმანი: ლევან ლეფსვერიძე
|
|
|
ასევე ცნობილია როგორც ეთ-თელლ, ბეთსაიდა ჯულია, ჯულია, ჯულიას ბეთსაიდა
ბეთსაიდას დაბლობი (ბარი)
გალილეის ზღვის ჩრდილო-აღმოსავლეთ სანაპირო და ძალიან ნაყოფიერი ადგილი არის. ეს ის ადგილია, სადაც 5000 კაცი დაპურდა. ისრაელის რუკა ამ ადგილზე, როგორც ახალი აღთქმის ქალაქ ბეთსაიდას ნანგრევებს (ნაქალაქარს) ადასტურებს, რომლის უძველესი სახელია ,,ეთ-თელლ“. არქელოგიური ჯგუფი, რამი არავის ხელმძღვანელობით, დაჟინებით ამტკიცებს, რომ ეს ქალაქი ანტიკური (ძველი) ბეთსაიდაა. სხვა ვარაუდები (ალტერნატიული ვერსიები) ამბობენ, რომ ბეთსაიდა შესაძლოა უკეთეს ადგილას, ელ-არაჯის ტბის პირას ყოფილიყო განლაგებული.
|
|
საჰაერო ხედი, ხედი ზემოდან
ეთ-ელლის, ბეთსაიდას ადგილმდაბარეობის იდენთიფიცირების დროს უამრავი პრობლემა იკვეთება.
-
მანძილი გალილეის ზღვიდან
-
ადგილის მდებარეობა ზღვის დონიდან, ანტიკურ დროს ტბის დონე 20 ფუტით (7 მეტრით) ზემოთ მდებარეობდა.
-
ჩვენი წელთაღრიცხვის პირველი საუკუნიდან, ანტიკური ნარჩენების სიმწირეა, მათ შორის მნიშვნელოვანი მონეტების და ჭურჭლის.
-
ახალი აღქმის პერიოდის შენობების სიმწირეა. გათხრებიდან 20 წლის შემდეგ არქეოლოგებმა ერთი ნაგებობა აღმოაჩინეს, რომლის იდენთფიცირების შემდეგ ცნობილი ცნობილი, რომ ის რომაული წარმოშობის ტაძარი იყო. აღნიშნული იდენთიფიცირება ეჭვს იწვევს.
ამ მხარის შესახებარის დასაყრდენი ინფორმაცია არის ის, რომ იგი ბიბლიაში და იოსებ ფლავიუსის მიერ არის ნახსენები. არქეოლოგები უფრო მეტ პერსპექტივას ქვემოთ ხედავენ . უფრო მეტი სიცხადისთვის ამ იდენთიფიცირების წინააღმდეგ რაიანის და ნოტლის ,,წმინდა ხიდი“. 356-59
|
|
|
|
|
|
მეთევზის სახლი
ამ მხარეში ყველაზე შთამბეჭდავი ნარჩენი რკინის ეპოქის ჭიშკარი და ორი დიდი ელინისტური პერიოდის სახლია. აღნიშნული სახლი 4300 კვადრატულ ფუტზეა განლაგებული. ის, რომ აღნიშნული სახლი მეთევზეს ეკუთვნოდა, ორი სათევზაო ბადითა და მოხრილი სათევზაო ნემსით დასტურდება. ბადეს სიმძიმეები ქვემოთ ჩასასვლელად აქვს. აღმოჩენებს შორის ორი ერთეული ვერცხლის დრაქმი არის, რომელზეც დემეტრე მეორეა გამოსახული.
|
|
მეღვინის სახლი
აღნიშნულ სახლში (2700 კვადრატული ფუტი) მყუდრო ღვინის სარდაფი და ოთხი ელინისტური პერიოდის ქილაა აღმოჩენილი, აგრეთვე ოქროს რგოლი ცხოველის სურათთან ერთად, რაც ძვირადღირებულ და მნიშვნელოვან ტვირთზე მიუთითებს. სახლში ასევე ღუზები, კავები და სამი ერთეულ სამუშაო ნამგალია ნაპოვნი.
|
|
|
|
|
|
5000-ის გამოკვება
5000-ის გამოკვების ადგილი ბეთსაიდას ვაკეს მიემსგავსება. ბეთსაიდა გაშლილი ადგილია. აქ უამრავი ბორცვი არის, რაც ხალხის ჯგუფ-ჯგუფად განაწილებას შესაძლებელს ხდიდა. ეს ისტორია მარკოზის 6:30-43-შია აღწერილი, სადაც ნათქვამია, რომ ადგილი მწირი იყო და ხალხი მწვანე ბალახზე ჯგუფ-ჯგუფად იჯდა. ხალხის დაჯგუფება მოწაფეებს იესომ უბრძანა.
კვადარატული მილი (8 კილომეტრი), რომელიც იკვეთება საირიგაციო სარწყავი არხებით.
|
წყარო: www.bibleplaces.com
თარგმანი: ლევან ლეფსვერიძე
რედაქტირება: გურანდა სურგულაძე
|
|
|
ყაქოსის პორტი
ყაქოსი (ACCO) ის ადგილია, მსაჯულთა 1:31 მუხლის მიხედვით, სადაც ისრაელიანები დამარცხდნენ. ამ სახელით ბიბლიაში იგი მხოლოდ ერთხელაა მოხსენიებული. ახალ აღთქმაში ეს ადგილი პტოლემაოსის სახელით გვხვდება (საქმე 21:7). ეს ის პორტია, სადაც პავლეს ერთ-ერთი გაჩერება ჰქოდა იერუსალიმში ბოლო დაბრუნებისას. ანტიკურ ხანაში პტოლემეოსი მთავარ საზღვაო და სახმელეთო გზას წარმოადგენდა. ის რეგიონის მთავარი პორტი იყო, მანამ სანამ ცეზარია აშენდებოდა (ანტიკური დროის ქალაქი ისრაელში, რომელიც თანამედროვე თელ-ავივსა და ჰაიფას შორის მდებარეობს). სანამ ცეზარია დასრულდებოდა ჰეროდე დიდმა კეისარი ამ მხარეში მიიღო. ებრაული აჯანყების ჩახშობისას კი ვესპასიანემ გემები პირველად პტოლემაოსში შეიყვანა. მოგვიანებით არაბმა მცხოვრებლებმა ქალაქს ძველი სახელი ყაქოსი კვლავ დაუბრუნეს.
|
|
დამცავი კედელი
1104 წელს ყაქოსი (ასევე ცნობილია როგორც აკრა) ჯვაროსნებმა დაიპყრეს. ისინი ამ ადგილს იერუსალიმზე კონტროლის დაკარგვის შემდეგაც კი ფლობდნენ (1187 წელს). ამის შემდეგ ყაქოსი მათი იმპერიის უდიდეს პორტად გადაიქცა. 1291 წელს ყაქოსზე ჯვაროსნების მმართველობა მამლუქებმა დაასრულეს. ამ მხარის სტრატეგიული მნიშვნელობის შესახებ ასევე ნაპოლეონმაც იცოდა. იგი აცხადებდა, რომ თუ ეს პორტი მას ხელში ჩაუვარდებოდა, მთელი მსოფლიო მისი იქნებოდა. ყაქოსზე მისმა ალყამ 1799 წელს მარცხი განიცადა.
|
|
|
|
|
|
სატაძრო გვირაბები
ჯვაროსნების გასვლიდან 500 წლის შემდეგ დრუზეს (დრუზე- მონოთეისტური რელიგიური და სოციალური კავშირი, რომელიც პირველად სირიაში დაარსდა) პრინცმა ფახ ადინ-მა ქალაქი კვლავ ააშენა. მუსლიმებმა ჯვაროსნების მიერ აშენებული გვირაბის ლაბირინთების გადანადგურება ვერ შეძლეს. გვირაბი დღესაც არსებობს. აღნიშნული შენობები დასაწყიში მიწის ზემოთ იყო აშენებული. მოგვიანებით ალ ჯაზარმა (მუსლიმი ფიზიკოსი 895-979 წწ) ზემოდან ქალაქი დააშენა. არქეოლოგიური გათხრები არაბული ქალაქის ჩამონგრევის შიშით შეჩერდა. დღეისათვის ჯვაროსნული ქალაქების უმრავლესობა მიწაშია დაკრძალული.
|
|
ალ ჯაზერის მეჩეთი
ალ ჯაზერის მეჩეთი ზურმუხტოვანი გუმბათით ზომით მესამეა ისრაელში. მშენებლობა 1781 წელს სან კროსეს, თავდაპირველი ქრისტიანული საკათედრო ტაძრის მხარეს დაიწყო. რომაული სვეტები ცეზარიადან წაიღეს. მეჩეთში მოჰამედის წვერის წმიდა ნაწილი ინახება. დანარჩენი ნაწილების ნახვა, თურქეთში, სტამბოლშია შესაძლებელი.
|
|
|
წყარო: www.bibleplaces.com
თარგმანი: ლევან ლეფსვერიძე
რედაქტირება: გურანდა სურგულაძე
სახარების რწმენის ეკლესია